Het Bim-model (l) en de uitvoering (r) tonen aan dat ontwerp zeer dicht op het eindresultaat zit. (bron: De Groot Groep).

Veel ervaring

De drie bedrijven hebben al heel wat jaren ervaring met Bim. Jakobs startte in 2014 met het digitale ontwerpmodel en Wiercx paste Bim voor het eerst in 2013 toe. ‘Dat betrof het in 3D-software tekenen van technische ruimtes. Inmiddels werk ik complete opdrachten in Bim uit.’ Unica Building Projects is in 2012 met Bim gestart vertelt van Doorn: ‘Het eerste project betrof een ontwerp voor een hotel op Schiphol, daar maakten we de eerste stapjes met het model. Sindsdien is het alleen maar gegroeid. Zo is het gebruik van data veel belangrijker geworden en de keuzes zijn anders in het proces komen te staan. Vroeger maakte je materiaalselecties meer naar het eind van het ontwerpproces. Met Autocad werd er generiek getekend en keken we later wel wat er precies nodig was. Nu willen we dat een Bim-modelleur gelijk de juiste materialen in het ontwerp opneemt.’

‘Mooi om te zien dat het op de bouwplaats werkt zoals ontworpen’

Bim wordt vooralsnog door de drie bedrijven met name gebruikt voor het maken van 3D-ontwerpen. Planningen en calculaties worden maar deels meegenomen. Wiercx over begrotingen: ‘Wij hebben steeds meer projecten die we in bouwteams maken en in dat geval halen we het ontwerp naar voren en gebruiken we de informatie uit het model om de begroting deels uit te werken. Wij werken in het beginstadium nog niet heel gedetailleerd. Het gaat dan vooral om de hoofdlijnen en grote componenten. Je kunt er dan dus nog niet alle benodigde informatie voor een complete begroting uithalen. Wel kunnen we van de toegepaste materialen in het model tellijsten maken. Dit passen wij regelmatig toe als het project definitief is en we overgaan op de uitvoering.’
Bij Unica Building Projects is Bim’en ver doorgevoerd. Van Doorn: ‘Materiaalselectie vindt plaats op basis van Bim-output in de vorm van materiaalstaten die als bestellijst gebruikt worden. Van de techniek tekenen we alles in, bijvoorbeeld sparingen. Het is dan echt mooi om te zien dat het op de bouwplaats helemaal werkt zoals ontworpen. Bim passen we (nog) niet toe voor het plannen van projecten, we testen nu om te zien of dat een meerwaarde geeft.’
Hij noemt nog wel een andere toepassing van Bim: ‘Wij gebruiken virtual reality-apparatuur om de data van een model te visualiseren. Monteurs, maar ook opdrachtgevers, krijgen een VR-bril op en laten we op die manier door het digitale model lopen om zo een beeld te krijgen van wat er technisch gezien aanwezig is in het ontwerp en hoe het is toegepast.’

Bim-engineer Joost Wiercx ziet dat Bim de betrokkenheid van iedereen in het bouwteam vergroot.

Software en data

Veel Bim’ers zijn vertrouwd met software als Revit en StabiCad. Wiercx geeft daarnaast aan dat hij heel tevreden is over software van Arkey Systems. ‘Daar werken we hier al jaren mee en de berekende gegevens worden automatisch aan de tekening toegevoegd. Het tekenprogramma Adomi heeft een complete bibliotheek met veel fabricaten. Mis je iets, dan kun je dat melden via een contentaanvraag en dat item wordt vaak binnen enkele weken toegevoegd. Daarbij is er een programma voor leidingberekening aan Adomi gekoppeld. Al het leidingwerk wat je invoert in het BIM-model kun je een-op-een naar het leidingberekeningsprogramma importeren.’
Van Doorn meldt dat bij Unica Building Projects met Revit gewerkt wordt, naast invoertoepassingen die het makkelijk maken om installaties te modelleren.’ Jakobs gebruikt Stabicad: ‘Zij maken een bibliotheek van materialen en componenten op basis van wat leveranciers bij hen aanleveren. Stabicad zorgt dan dat daar 3D-modellen van gemaakt worden.’
Minder enthousiast is men over de voortgang bij het initiatief openUOB, waar eigenlijk alle artikelen op uniforme wijze vindbaar zouden zijn. Van Doorn: ‘Wij zijn als Unica Building Projects wel betrokken bij de ontwikkeling van openUOB, maar we gebruiken het nu niet en de implementatie is nog niet gepland. De input van de kant van de leveranciers vinden we nog niet goed genoeg. Ik geloof er wel in, mits het goed gevuld is.’ Jakobs gelooft er ook in, maar heeft zijn reserves: ‘Ik zit in een werkgroep die betrokken is bij de inrichting van de UOB-bibliotheek. UOB is helaas nog niet zo ver dat het als bron kan dienen bij Bim’en. Er is nog werk te verzetten, want de leveranciers blijven achter met uniform aanleveren van data – volgens UOB-eisen – over hun producten.’ Wiercx geeft aan niet van het initiatief op de hoogte te zijn.

‘Bim is geen wonder­middel, wel een waarde­volle toevoeging’

Fouten eruit halen

De kracht van het werken met Bim zit in het voorkomen van kostbare fouten. Als je in het 3D-model ontdekt dat een leiding fout zit of een installatie echt op de verkeerde plek zit, is dat digitaal snel aan te passen. Toch blijkt het kwantificeren van de reductie op die faalkosten een moeilijke vraag.
Jakobs: ‘Dat Bim een wondermiddel zou zijn, vind ik te veel eer. Wel is het een waardevolle toevoeging. Je bent en blijft afhankelijk van veel factoren, zoals materiaalkeuze of de goede afstemming met anderen. Juist dat vraagt vooraf veel coördinatie tussen betrokken partijen, om bijvoorbeeld de bouwvolgorde goed te weten. Ook de toegepaste softwarepakketten moeten goed op elkaar zijn afgestemd. Om kennis te bundelen en een uniforme werkwijze te garanderen maken we nu een intern handboek Bim.’
Wiercx geeft aan dat Bim vooral helpt inzicht te krijgen. ‘Het staat zeker niet garant voor foutloze ontwerpen. Er zijn nog zoveel factoren die invloed hebben op het proces van Bim-model naar de praktijk. Zo blijft in een Bim-model een leiding zonder beugels zonder problemen op hoogte hangen; in werkelijkheid niet. Dus als je een draadstang vergeet toe te voegen, kan dit al gevolgen hebben voor de montage.’ Van Doorn onderschrijft dit: ‘Bim is inderdaad geen wondermiddel, maar wel een handig hulpmiddel. Ik denk wel dat fouten eerder uit een ontwerp gehaald worden en dat daardoor faalkosten worden voorkomen.’
Het eruit halen van fouten valt onder de noemer ‘clash-detectie’. Daar wordt veel aandacht aan gegeven. Unica Building Projects brengt bijvoorbeeld de mensen die aan delen van een gebouw werken regelmatig bij elkaar om onder leiding van een Bim-coördinator de ‘aanlopers’ er uit te halen. Ook Jakobs bij De Groot Groep bevestigt de aandacht hiervoor. ‘We werken nu met meerdere Bim’ers tegelijk aan een omvangrijk project ‘in the cloud’. Zien we clashes, dan kunnen we snel handelen.’

Tekst: Tom de Hoog
Fotografie: Van Dijk Made, De Groot Groep, iStock 

Lees meer artikelen in het dossier BIM