Mei 2024
5 mythes over thuisaccu’s ontrafeld
De interesse in thuisaccu’s groeit flink, mede door de voortdurende toename van duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen. Toch heersen er nog veel misverstanden over de efficiëntie en veiligheid van deze systemen. Dennis van der Meij, expert op het gebied van thuisaccu’s, gaat in op vijf stellingen om duidelijkheid te scheppen.
1. Een thuisbatterij levert het meeste op als je ook handelt op de elektriciteitsmarkt
Het idee dat een thuisbatterij het meest oplevert als je handelt op de elektriciteitsmarkt, is deels waar. Maar de financiële voordelen hangen sterk af van de markt waarop je actief bent. Hoewel de day ahead-markt en de onbalansmarkt kansen bieden om te verdienen aan fluctuaties in energieprijzen, vereist dit een slimme aansturing en een diepgaand begrip van de markt. Voor de gemiddelde consument en kleinzakelijke gebruiker vormt de onvoorspelbaarheid van deze markten een grote uitdaging, zeker als het om de onbalansmarkt gaat, waar je enkel via een professionele partij aan de slag kunt.
Dennis van der Meij, eigenaar van Solar-engineering met veel ervaring op het gebied van thuisaccu's, geeft een rekenvoorbeeld van de day ahead-markt: ‘De energiebelasting en btw op laden en ontladen mag je salderen en tegen elkaar wegstrepen. Zo is op het moment van
dit interview (dinsdagochtend 10 uur) de kale prijs 8 cent per kWh. Afgelopen nacht om 4 uur was dat 0,003 cent en vanavond om 18 uur zal de prijs per kWh 9 cent zijn. Stel dat een consument thuis een 10 kWh accu heeft staan. Dan kan hij vandaag welgeteld 90 cent verdienen.’
2. Thuisbatterijen zijn (brand)gevaarlijk
‘De zorgen over de veiligheid van thuisbatterijen, vooral brandgevaar, zijn begrijpelijk, maar over het algemeen overdreven. De berichtgeving hierover vertekent het beeld vaak. Momenteel heeft LG – een grote accu-producent – alle thuisbatterijen die zij in Australië hebben verkocht op afstand uitgeschakeld. Alle opgestelde batterijen moeten vanwege een mogelijk defect eerst gecheckt worden. Dat klinkt als een stevig probleem. Daar staat tegenover dat Duits onderzoek laat zien dat van 627.000 opgestelde thuisbatterijen er welgeteld 16 exemplaren met brand te maken hebben gehad. Daarbij is overigens niet duidelijk of de brand ontstond in de accu of door de omgeving waarin de accu stond opgesteld.’
Die omgeving speelt vaak een grote rol. ‘Ik zie accu’s in trapkasten met daarboven een plankje waarop flessen chloor en dergelijke staan. Riskant, want een trap kent een brandvertraging van pakweg zes seconden. De veiligheid van een thuisbatterijsysteem hangt af van de productkwaliteit, de installatie, de omgeving waarin deze staat opgesteld en het onderhoud. Goede voorzorgsmaatregelen en correcte installatie zijn cruciaal.’
Thuisbatterijen zouden met name een groot deel van de avondpiek kunnen opvangen.
3. Als je gaat handelen (meer laad- en ontlaadcycli) is de levensduur erg beperkt
‘De vrees dat handelen de levensduur van thuisbatterijen aanzienlijk verkort, is gedeeltelijk waar. Moderne batterijen zijn ontworpen om duizenden cycli te weerstaan; afhankelijk van het product is dat tussen pakweg 4.000 en 10.000 laden/ontladencycli. Dat geeft de fabrikant aan in zijn garantievoorwaarden. Wie elke dag één laden/ontladen-cyclus doorloopt, komt na tien jaar op een kleine 4.000 cycli uit. Wie echter veel handelt en bijvoorbeeld 10 cycli per dag doet, is dus veel eerder bij dat aantal cycli waarvoor de fabrikant een garantie geeft. Maar een batterij die gegarandeerd wordt voor 4.000 cycli stopt bij cyclus 4.001 heus niet ineens met functioneren. Het rendement zal wat lager liggen dan bij cyclus 10 of 100, maar verder is de accu nog prima in staat elektriciteit op te slaan en af te geven. Past dit lagere rendement in de rekensommen van de eigenaar, dan is dat verder geen enkel probleem.’
4. Met een thuisbatterij kun je alle opgewekte stroom nuttig gebruiken, zonder verliezen
‘De stelling dat een thuisbatterij alle opgewekte energie zonder verlies kan opslaan en gebruiken, klopt niet. In de praktijk zijn er altijd verliezen door omzettingsprocessen en chemische reacties binnen de batterij. Het totale rendement moeten we bekijken over het gehele systeem waar de thuisbatterij een van de componenten in is. Kijk dus ook naar bijvoorbeeld het rendement van de omvormer, de kabels en de pv-panelen. Hoewel officiële rendementspercentages hoog lijken, is het werkelijke rendement afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de manier waarop de batterij wordt gebruikt en de omstandigheden waaronder deze wordt opgesteld. Neem je alle officiële rendementen zoals die door fabrikanten worden opgegeven, dan kom je voor het gehele systeem uit op circa 94,5 procent. Dat is echter onder ideale omstandigheden en gemeten in testlaboratoria. In werkelijkheid zie ik eerder percentages in de buurt van hooguit 89 procent.’
5. Het rendement van thuisbatterijen wordt vaak sterk overdreven
Van der Meij: ‘Ik noem een thuisaccu nog weleens ‘een laatste redmiddel’. In mijn ogen is gedragsverandering veel belangrijker. In het ideale geval geldt: alle elektriciteit die je nu opwekt, gebruik je ook nu. Probeer het elektriciteitsgebruik van je woning of bedrijfspand zo goed mogelijk af te stemmen op het moment van opwekking. Dus laadt de elektrische auto niet ’s nachts op, maar overdag. En doe de vaat of de was niet in de nacht, maar overdag. Die gedragsverandering is cruciaal. Een thuisbatterij kan daar niet veel aan veranderen. Je moet je verbruik verschuiven naar de momenten waarop je opwekt. En alleen als er dan nog wat overblijft, kun je dat opslaan. Maar dan wel zo dat je binnen 24 uur die stroom alsnog gebruikt.’
‘Als je overdag je accu vollaadt omdat je meer opwekt dan je nodig hebt, waar laat je dan morgen al jouw opgewekte stroom? Je accu zit immers nog vol van gisteren. De enige optie is dan terugleveren aan het net. Met andere woorden, als je jouw gebruik niet aanpast op de opwekking, dan vermindert jouw thuisaccu niet de netcongestie. Nee, hij maakt die congestie erger.’
Tekst: Robbert Hoeffnagel
Fotografie: Sjoerd Geurts