Mei 2024
Allemaal aan de batterij, maar welke dan?
De keuze is reuze in batterijen voor opslag van elektriciteit. Er zijn echter grote verschillen in prijs, techniek, efficiency en duurzaamheid. Dat bespraken we met enkele partijen die actief zijn in de markt voor elektriciteitsopslag. Zoals vaak heeft elk voordeel ook z’n nadeel.
Voor opslag van elektriciteit heeft de consument de keuze uit techniek gebaseerd op lithium, loodzuur of zoutwater. De prijs per kWh (terugverdientijd!) bepaalt veelal de keuze. ‘Maar de rekensom is nog niet altijd positief,’ zegt Remy Oomens van groothandel Libra. ‘Nu de salderingsregeling wordt doorgezet, zal de business case voor residentiële toepassing van opslagbatterijen ook niet snel beter worden. Of je moet actief, met een dynamisch contract, gaan handelen in elektriciteit, dan kan een accu thuis zinvol zijn. Dat zal dan vaak een op lithium-techniek gebaseerde accu zijn, want die zijn prijstechnisch het voordeligst.’
‘Energie-dichtheid zoutwater-batterij nog erg laag’
Lithium
De voordelen van lithium-batterijen zijn een hoge energiedichtheid, de in vergelijking lage prijs per kWh, een relatief laag gewicht bij een compact formaat en vaak een aantrekkelijk design. En, er is veel aanbod, dus keuze voor de consument.
Er kleven echter ook nadelen aan lithium-accu’s: moeilijk te recyclen, gebruik van schaarse grondstoffen en problemen bij de winning van deze materialen (kobalt). Verder is er het gevaar van oververhitting bij lithium-ion accu’s, maar deze versie wordt inmiddels uitgefaseerd. De variant LiFePo4 is door de toepassing van ijzerfosfaat minder brandgevaarlijk en minder milieubelastend. Dit type wordt in ons land nu vooral aangeboden.
Opstelling met loodzuuraccu voor opslag.
Zoutwater
Oomens kijkt ook naar de ontwikkelingen rond zoutwatertechnologie voor opslag van elektriciteit. ‘Bij zoutwaterbatterijen is de energiedichtheid nu nog erg laag. Om daaruit een beetje vermogen te kunnen halen, is veel ruimte nodig in verband met de grote behuizing. Daarnaast is de prijs per kWh drie à vier keer hoger vergeleken met een lithium-accu. Omdat het nog veel te duur is in verhouding tot de vermogens, kiezen consumenten daar nu ook niet voor. Daarom is het voor ons als groothandel nu niet interessant dit product te voeren in Nederland. Het is wel een heel brandveilige batterij en met het milieu zit het ook goed.’
‘We leveren direct aan eindklanten met advies aan huis’
Loodzuur
Dan is er nog de loodzuuraccu. ‘Die kan nog best mee in deze tijd’, zegt Gerard Lathouwers van Hall van Van Hall Innovations. ‘Ik verkoop ze vooral buiten Europa in landen als Nigeria en Liberia. Het zijn simpele en zeer betaalbare systemen die eenvoudig te installeren en te onderhouden zijn. Het is echt ‘old-school’, letterlijk loodzwaar, maar gemakkelijk te vervangen, brandveilig en daarbij ook matig belastend voor het milieu, want bijna geheel te recyclen. Ook in Nederland zijn er kopers en die kijken vooral naar dit milieu-aspect.’
Onder meer Akutan levert complete opslagsystemen met LiFePo4-accu’s.
Complete systemen
Aanbieders bieden veelal complete systemen. Van Hall: ‘Ons all-in-one uitbreidbaar systeem met 10 kWh LiFePo4-accu’s heeft ook een charger plus een inverter voor de omzetting van DC naar AC. Dus van 48 V DC naar 230 V AC. De uit- en ingangscapaciteit is maximaal 5 kW voor aan te sluiten pv-panelen. Het is een hybride systeem dat is te voeden vanuit het net, maar ook door middel van een aggregaat. Mensen die ‘off-grid’ in een tiny house wonen – en dus niet terugleveren aan het net – kunnen zo besparen op aggregaatkosten, omdat binnen enkele uren het systeem volledig is te laden. Daarnaast is ons systeem inzetbaar als noodstroomvoorziening.’
Bij leverancier Akutan gaat Jeroen Beldman in op de techniek: ‘Samen met een acculeverancier hebben wij LiFePo4-accu’s ontwikkeld met een hoge energiedichtheid bij eenzelfde vermogen als een vergelijkbare lithium-ion batterij die groter en zwaarder is. We bieden een modulair systeem inclusief hybride omvormer en leveren direct aan eindklanten met advies aan huis. Tussenschakels slaan we over.’
‘De batterij is standaard 5 kWh en uit te breiden met extra units. De omvormer slaat de DC uit de zonnepanelen zo op in de batterij. Omvormen naar AC gebeurt pas als er stroomvraag is vanuit het huishouden, wat verliezen door meervoudig omzetten voorkomt. Dit speelt namelijk bij het niet vervangen van een al aanwezige omvormer en het direct koppelen aan de meterkast van een batterijsysteem met bi-directionele lader via een bij te plaatsen groep. Dat geeft verliezen van al gauw 10 tot 15 procent. Onze oplossing voorkomt dat, aldus Beldman.’
Omvormer-fabrikanten
Akutan startte ooit met het ontwikkelen van omvormers en daarna een batterijsysteem. Dat ziet Oomens ook terug in het aanbod van Libra. ‘Sommige merken die we voeren zijn van origine fabrikanten van omvormers, zoals SolarEdge, Enphase en GoodWe, die ook opslag zijn gaan leveren. Zij kopen de cellen of batterijen in en assembleren – soms deels – zelf. Daarbij zie je dat dit voor installateurs en eindklanten belangrijk is, omdat men één aanspreekpunt wil bij problemen of defecten.’