EW10 cover 600
Mei 2019

Comfort als voorwaarde voor verduurzaming

ish-01

Elke twee jaar vormt de internationale vakbeurs ISH in Frankfurt een ijkpunt voor de installatiebranche. Wat zijn de trends, welke innovaties komen eraan en waar zitten de verbeteringen? Er wordt veel gepraat over verduurzaming, maar om klanten over de streep te trekken voor duurzame installaties, moeten installateurs zorgen dat deze eerst aan een heel belangrijke andere factor voldoen: ze moeten ook comfortabel zijn. E&W ging daarom in Frankfurt op zoek naar comfortverhogende installaties.

Warm, strak en stil

Bij de verduurzaming van onze energievoorziening is een prominente rol weggelegd voor de warmtepomp. Nieuwbouw zonder warmtepomp is al niet meer denkbaar, maar ook in de bestaande woningvoorraad bieden warmtepompen veel kansen. De afgelopen jaren zijn al duizenden huizen aangepakt en de meeste werden verduurzaamd met een klimaatconcept waarin de lucht-waterwarmtepomp een centrale rol vervult.

Stiller en fraaier

In de praktijk verlopen die ombouwoperaties lang niet altijd naar volle tevredenheid. Een veelgehoorde klacht bij bewoners betreft het geluid van de buitenunit. Zeker wanneer deze unit te dicht bij de gevel staat of op een balkon naast het slaapkamerraam, is het vragen om geluidsklachten. Verschillende fabrikanten besteedden op de ISH daarom aandacht aan de geluidsproblematiek. Twee leveranciers sprongen op dit gebied in het oog. Vaillant introduceerde twee nieuwe buitenunits, de aroTherm en de aroCollect. De aroTherm kent op een afstand van 2.20 meter een geluidsniveau op vol vermogen van 35 dBA. De aroCollect produceert op die afstand zelfs nog maar 29 dBA. In vergelijking met vele andere fabrikanten zijn dit ronduit lage geluidsniveaus. De aroTherm wordt hierbij aangeduid als het ‘generieke’ toestel en de aroCollect staat als het premiumtoestel in de markt. Een andere fabrikant die veel aandacht schonk aan stiller en fraaier is het Duitse bedrijf Remko. In Nederland is de producent nog wat minder bekend, maar heeft al wel verschillende projecten in ons land uitgevoerd. De meest opvallende warmtepompen zijn die uit de HTS-serie. De buitenunit van deze warmtepomp bestaat uit een fraai vormgegeven, ronde cilinder met een radiaalventilator, waarvan het toerental regelbaar is. Het geluidsniveau varieert van 35 tot 22 dBA.

ish-02Opvallend is de cilindervormige buitenunit van Remko, die niet alleen het geluid dempt, maar ook fraai oogt.

Gerichte vormgeving

Om het installateurs nog makkelijker te maken, introduceerde Remko de compacte, stille en eenvoudig te installeren lucht-waterwarmtepomp LWM in monoblock-uitvoering. Uitgerust met het nieuwe koelmiddel R454B zorgt deze voor een watertemperatuur tot 65°C. Het geluidsniveau bedraagt door de speciale omkasting slechts 30 dBA. Verder waren op de stand ook de nieuwe, bijzonder stijlvol vormgegeven omkastingen te zien - de serie SWK - waarmee het geluid van bestaande buitenunits tot 15 dBA wordt gereduceerd. Een voordeel van deze ombouw is dat het rendement van de buitenunit niet afneemt door deze geluidsdemping. Het gebruikte materiaal en de vorm van de openingen in de omkasting zorgen daarvoor. Het is daarmee een echte probleemoplosser, die van pas komt als installateurs klachten van eerder geïnstalleerde buitenunits moeten oplossen.

ish-03De FlexTherm Eco van Flamco is een thermisch laadstation dat zelfs in een keukenkastje past.

Warmte op voorraad

Nu we steeds vaker huizen of gebouwen all electric verwarmen, wordt het opslaan of bufferen van energie belangrijker, maar ook lastiger. Als straks de terugleververgoeding minder interessant wordt, is het zaak de opgewekte elektriciteit zo veel mogelijk zelf te benutten. De nieuwe Flamco FlexTherm Eco, een thermisch laadstation dat op de ISH werd gelanceerd, helpt daarbij. Het toestel zet elektriciteit - bijvoorbeeld van eigen pv-panelen - direct om in warmte en slaat die op voor de warmwatervoorziening. De FlexTherm Eco werkt door thermische opslag via een zogenaamd Phase Change Material (PCM). Dit materiaal reageert op temperatuurverandering door te smelten of te kristalliseren en daarbij wordt energie opgenomen, respectievelijk afgegeven. De zouten in het PCM worden via een elektrische spiraal tot 70oC opgewarmd. Bij die temperatuur is het zout helemaal vloeibaar. Bij een warmtapwatervraag koelt het zout weer af en geeft de energie in de vorm van warmte af aan de met water gevulde warmtewisselaars, die het tapwater opwarmen. De FlexTherm Eco 6E levert 12,5 liter warm water per minuut (CW5). Een volle ‘batterij’ heeft voldoende afgiftecapaciteit voor minimaal 170 liter aan warm douchewater. In 2,5 uur is de FlexTherm Eco volledig opgeladen. Naast de standaardversie voor een gemiddeld huis-houden (type 6E = 7 kWh) is er een kleinere (type 3E = 3,5 kWh) en een grotere versie (type 9E = 10,5 kWh).
Alle modellen hebben hetzelfde vermogen (CW5), maar ze verschillen in hoogte en daarmee opslagcapaciteit.

Comfortabel in slaapkamers

Met de komst van warmtepompen en all electric-energiesystemen, verandert ook het ontwerp van de verwarmingsinstallatie. Waarom zou je in sterk geïsoleerde huizen nog een hele slaapverdieping verwarmen met cv? Diverse leveranciers van warmtepompen uit de ‘airco-hoek’ toonden op de ISH concepten met een warmtepomp en vloerverwarming voor de begane grond, maar met wandunits van de aircosystemen voor de slaapkamers. Voordeel is dat je in de zomer de slaapkamer ook sneller kunt koelen. Een andere trend voor de slaap- of studeerkamer vormen de infraroodpanelen. Er waren diverse fabrikanten op de beurs die deze stralingspanelen tonen als dé oplossing voor ruimtes die niet vaak of niet permanent warmte nodig hebben. Wie de rekensom gaat maken, kan verrassend voordelig uit zijn, als infraroodpanelen als alternatief worden afgezet tegen vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren op de bovenverdieping.

ish-04De demper Flair Silencer minimaliseert het geluids-niveau van de ventilatieunits.

Koel, comfortabel en duurzaam

De exposanten op de vakgebieden koeling, ventilatie, en airconditioning pakten ook deze ISH-editie weer groots uit. Steeds meer fabrikanten in deze vakgebieden realiseren zich dat zij in de energietransitie een cruciale rol moeten spelen. Want al die duurzame en energiezuinige oplossingen moeten gecombineerd worden met andere installatie-oplossingen, die de boel binnenshuis leefbaar houden. De nadruk in deze terugblik ligt dan ook op de exposanten die dit comfort in de breedste zin van het woord kunnen garanderen. De manier waarop zij dit doen varieert sterk, zo bleek dit jaar in Frankfurt.

Efficiënter en stiller

Daikin, fabrikant en leverancier van oplossingen op het gebied van klimaatbeheersing en airconditioning, toonde op de beurs onder andere een lucht- en watergekoelde koelmachine uit de R-1234ze(E)-serie. Hoewel deze koelmachine niet helemaal nieuw is, past hij wel naadloos bij de trend om installaties te produceren die het comfort bij de (eind)gebruiker vergroten. Daikin onderscheidt zich bij de productie weliswaar vooral door het ‘groene karakter’ van de koelmachine, maar de hoge efficiëntie heeft een bijkomend voordeel. Hierdoor kan het toestel het gewenste koelniveau bereiken met een lager volume. ‘Uiteraard is een niet te hoge temperatuur al een stukje comfort waar elke koeloplossing voor is gemaakt’, zegt Thomas Vollmer op de stand van Daikin Europe. ‘Het grote voordeel van een koelinstallatie met een hogere efficiëntie is dat de eindgebruiker minder last heeft van het geluid van de installatie, omdat deze op een lager volume kan draaien.’

Mooier

Brink Climate Systems, het Nederlandse bedrijf dat ook op de ISH stond, koos voor een opvallende strategie om zich aan het publiek te tonen. De focus lag daarbij meer op de missie van het bedrijf dan op de producten waarmee het deze missie probeert te volbrengen. ‘We willen elke dag het leven bij de mensen thuis een stukje mooier maken’, vat Adriaan Cramer van Brink deze missie samen. ‘zoals bij Brink de Flair-serie, die sinds begin dit jaar op de Nederlandse markt beschikbaar is. De Flair 300 en 400 zorgen voor de juiste hoeveelheid verse lucht in woningen van verschillende groottes’, aldus de director Creativity & Product Management. Naast een constante aanvoer van verse lucht, manifesteert de focus op comfort zich bij Brink ook op een andere manier. Om het geluid van de toch al stille Flair-units te minimaliseren, ontwikkelde het bedrijf de Flair Silencer 60/160. Deze demper brengt het geluid dat de toestellen produceren sterk terug. Volgens Cramer is het hierdoor mogelijk om op het juiste niveau te ventileren, zonder dat je doorhebt dat er een installatie aanwezig is.

Slimme luchtbevochtiging

Ook bij het Duitse bedrijf Condair was de factor comfort duidelijk zichtbaar. Een van de producten die deze fabrikant van luchtbevochtigingsoplossingen presenteerde, is de Condair MN, die begin februari in Nederland op de markt kwam. Luchtbevochtiging met dit product gaat via ‘nozzles’ in het plafond, waarbij in elke kamer een aparte ‘nozzle’ hangt, die vocht aan de lucht toevoegt. Sensoren in de individuele luchtbevochtigers meten de luchtvochtigheid in de ruimte waarin ze hangen. Op basis van deze informatie en de gewenste luchtvochtigheid voegen de bevochtigingsstations meer of minder vocht toe aan de lucht in de ruimte. Via een besturingsapplicatie op de smartphone kunnen bewoners of gebruikers van een gebouw eenvoudig aangeven hoe hoog de luchtvochtigheid in elke kamer moet zijn. Een ander comfortaspect van de Condair MN is het design: door het slimme ontwerp zijn de ‘nozzles’ in het plafond nauwelijks zichtbaar. Doordat het luchtbevochtigingssysteem wordt aangesloten op de waterleiding, hoeft de gebruiker het systeem bovendien niet handmatig bij te vullen.

07 KNX 06Onzichtbare nozzles van Condair zorgen voor slimme luchtbevochtiging.

Ruimtegebruik

Net als bij de nieuwe luchtbevochtigingsoplossing van Condair maakt ook het Belgische Renson haar producten ‘smart’, zodat de gebruiker ze met een applicatie op afstand kan monitoren en besturen. Opvallend hierbij is dat het bedrijf zich niet alleen richt op de eindgebruiker, maar nadrukkelijk ook op de installateur. De speciale applicatie voor installateurs helpt hen om ventilatiesystemen van Renson sneller en makkelijker in te regelen. Via een speciaal webportal kunnen installateurs de gerealiseerde ventilatiesystemen eenvoudig beheren en zaken als projectstatus en instellingen per installatie overzichtelijk bijhouden. Een andere manier waarop het Belgische bedrijf comfort doorvoert in haar producten is door rekening te houden met de ruimte die ventilatieoplossingen innemen. De Endura Twist, een decentraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning, neemt bijvoorbeeld weinig ruimte in, omdat er geen toe- of afvoerleidingen aan te pas komen. Het systeem wordt simpelweg op of naast een raam geïnstalleerd.

Ontwerpconfiguratoren

Het comfort voor de installateur stond ook voorop bij de apps die Wolf presenteerde tijdens de beurs. Met Wolf Link Pro en Link Home kunnen eindgebruikers en installateurs op een eenvoudige manier verwarmingssystemen, WKK’s en luchtbehandelingskasten aansturen. Andere diensten waarmee Wolf het werk van de installateur - maar ook van de ontwerper - probeert te vereenvoudigen, zijn de 2 minuten-configurator en de 5 minuten-configurator, die het bedrijf aanbiedt. De configurator die twee minuten duurt, ontwerpt op basis van onder andere gewenste luchthoeveelheid, luchtsnelheid of energieklasse en opbouwfuncties een luchtbehandelingskast die past bij de wensen van de klant. Via hetzelfde principe schetst de 5 minuten-configurator op basis van de gewenste parameters een geschikt ontwerp voor een WTW-unit. Na het invullen van de configuratoren kunnen gebruikers een document downloaden waarmee het berekende ontwerp in een BIM-model kan worden ‘geplakt’. Daarnaast rollen er ook pdf-bestanden uit de configuratoren met de technische gegevens en de tekening van de installatie.

Tekst: Rob van Mil en Leo Hoekstr
Fotografie: Industrie

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.