Wilfried van Aert, Bim-coördinator bij Paree: ‘De eerste stappen zijn gezet. Dit smaakt naar meer!'

Van leren naar doen

En dat deden ze. Van Aert interviewde collega-bedrijven, die aangesloten zijn bij de inkooporganisatie waar ook Paree deel van uitmaakt, en al in 3D ontwerpen. Zo kreeg hij inzicht in hun ervaringen met de software, de manier waarop ze de nieuwe werkmethodiek eigen hebben gemaakt en de knelpunten. Vervolgens schafte Paree Autodesk Revit aan, volgden de medewerkers daar cursussen voor en bekeken ze introductie- en praktijkfilmpjes op YouTube.
De theorie zat al goed tussen de oren toen het project bij Residence ’t Gasthuis van zorggroep Ter Weel op hun pad kwam. Het oude zorgcomplex werd in fasen gesloopt om plaats te maken voor duurzame nieuwbouw. In totaal verrijzen op het terrein straks 150 koop- en huurappartementen, ontmoetingsruimtes, een fitnesslocatie en een brasserie met horeca-keuken. Paree kreeg de opdracht de elektrotechnische installaties uit te voeren én die in Bim te ontwerpen.

Kabelstructuur in wanden en vloeren

Van Aert: ‘Geen eenvoudige opgave voor een eerste Bim-klus. Residence ‘t Gasthuis krijgt veel en complexe installaties, die elkaar niet in de weg mogen zitten. Er komen duurzame systemen als zonnepanelen, ledverlichting en verwarming met bodembronnen. Voor ons geldt dat we naast de ledverlichting ook zorgcamera’s aanbrengen in de appartementen en de toegangscontrole, noodverlichting, brandmeldinstallaties en zorgdomotica-voorzieningen treffen. Er moeten dus veel kabelverbindingen in.’
‘Omdat er geen systeemplafonds voorzien zijn, moeten we alle kabelroutes in de betonnen vloeren en wanden verwerken, waar je later niet meer bij kan. Dus het moet in één keer goed. Juist door het in Bim te ontwerpen, hebben we de kabelstructuur optimaal kunnen inpassen.’ In de virtuele weergave van het bouwwerk zien de verschillende partijen al snel waar hun inbreng botst. Zo zijn onaangename verrassingen tijdens de bouw en montage te voorkomen.

Residence ‘t Gasthuis krijgt veel en complexe installaties, die elkaar niet in de weg mogen zitten.

Samen maken wij het model

Bij botsingen in het overkoepelende model, was er steeds op tijd overleg over oplossingen. Van Aert: ‘Sommige dingen kun je niet zo maar verplaatsten. De Bim-coördinator van de hoofdaannemer gaat dan in overleg met de verschillende onderaannemers om daar een oplossing voor te vinden. In de traditionele werkwijze zouden we die problemen pas in de uitvoeringsfase tegengekomen. Dan zou het extra materialen en inzet kosten, en vertraging opleveren.’
Het ging uiteraard nog niet overal in één keer goed bij dit eerste project. ‘In het programma kun je opvragen waar elektrische leidingen botsen met betonnen vloeren. Daar moeten dan sparingsblokjes komen; zacht cement waar makkelijk doorheen te boren is. In eerste instantie kwamen wij op 14.000 sparingen uit. Maar daarna veranderde er nog het een en ander in het ontwerp. Zo kwam bijvoorbeeld een muur toch ineens anders te staan. De sparingen wijzigen dan ook. Doordat dit niet overal was aangepast moest er tijdens de bouw toch nog een extern bedrijf komen om een betonboring te doen. Dat zijn lessen, maar uiteindelijk zijn er veel minder fouten gemaakt dan er normaal gesproken zouden voorkomen. Je ziet nu eindelijk vanaf het begin waar anderen mee bezig zijn en hoe belangrijk het is dat we dat goed afstemmen. Samen maken we het model.’

‘Het model leeft, ontwikkelt en verandert constant. Maar dat maakt het ook juist leuk’

Ontdekkingsreis

Het was één grote ontdekkingsreis, dit eerste project. De modelleurs liepen tegen allerlei vragen aan waar niemand nog een antwoord op had. ‘De software-helpdesk kan je wel uitleggen hoe het programma werkt, maar niet hoe je een stijgkolom kan omzeilen of een sparing moet verzetten. Het was echt pionieren. Je krijgt een leeg model, maakt je eigen project aan en begint voorzichtig met het ontwerpen van de eerste kamer. Met een beetje geluk kun je die een paar keer kopiëren. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de huurappartementen.’
‘Bij de koopappartementen werd het al een stuk moeilijker. Daar kregen we met uiteenlopende wensen van kopers te maken. En dus met maatwerk en aanpassingen. En dan heb je nog de gangen, de ontmoetingsruimtes, het horeca-deel. Het werd een flinke puzzel. Want het model leeft, ontwikkelt en verandert constant. Maar dat maakt het ook juist leuk. Al doende, ontdekten we.’

Dankzij Bim wist Paree nu van tevoren dat ze 3,5 km mantelbuis nodig hadden.

Meer tijd maar minder kosten

Het ontwerpen in 3D kost meer tijd dan de traditionele werkwijze. Maar de voordelen wegen daar ruimschoots tegenop, vindt Van Aert. ‘We zijn met zijn tweeën driekwart jaar bezig geweest om de eerste fase van dit project digitaal te ‘bouwen’. In 2D zouden we dat sneller doen. Maar je bent nu met veel meer details, werkvoorbereiding en afstemming bezig. We communiceren nu vaker zelf met de aannemer, terwijl voorheen de projectleider dat standaard deed. Bij aanpassingen zijn de lijnen korter nu. Die gaan niet meer via de projectleider naar de tekenaar, om na een controle door de projectleider, weer bij de aannemer te belanden. Maar die gaan rechtstreeks van de Bim-coördinator bij de aannemer naar onze modelleur. We besparen dus niet alleen de kosten van een externe Bim-modelleur, maar ook de inzet van onze projectleiders.’

Gericht materiaal bestellen en installeren

Bovendien krijgt het bedrijf nu veel beter inzicht in de bestelling van de materialen. Zo wist Paree nu van tevoren exact dat ze 3,5 km mantelbuis nodig hadden. ‘Een ander voordeel is dat monteurs nu al in het model zien waar hele trossen leidingen in een bepaalde ruimte moeten passen en kunnen ze hier nu op tijd een plan voor maken. Voorheen moest de monteur dat op locatie nog gaan uitvogelen. Sommige oplossingen waren dan al niet meer mogelijk, omdat er al beton was gestort bijvoorbeeld,’ geeft Van Aert aan.

Een monteur kan op de bouwplaats het model inzien op zijn tablet.

Volgende stap: augmented reality

De bouw van Residence ’t Gasthuis is inmiddels in volle gang, met het overkoepelende 3D-model als leidraad. Een innovatieve 3D-viewer zorgt ervoor dat het model in de cloud-omgeving altijd en overal beschikbaar is voor alle betrokkenen. Zo kan een monteur op de bouwplaats het model inzien op zijn tablet, daar doorsnedes in raadplegen, filters toepassen, muurtjes ‘wegsnijden’ om te zien wat er achter zit, het 2D-model over het 3D-model leggen en nog veel meer. De monteurs zijn er heel enthousiast over.
Van Aert: ‘Met deze verandering is iedereen blij. Het werken met de 3D-viewer gaat heel intuïtief en het opent een hele nieuwe wereld voor hen. We zijn nu bezig om ook augmented reality mogelijk te maken met de viewer. Zodat ze virtueel door een leeg gebouw kunnen lopen en daar waar ze de camera op richten, de installaties al voor zich zien.’

Nog veel te ontdekken

Paree heeft de smaak te pakken en is inmiddels met nog twee andere Bim-projecten bezig: een hotel van 20 verdiepingen in Vlissingen en een sportcomplex in Kapelle. Van Aert: ‘Het laatste project hebben we halverwege het traject overgenomen van een externe Bim-ontwerper. De modelleur ging daar weg en er was niemand die het over kon nemen. Ook dat is een gevaar als je ontwerpen uitbesteedt. En dus een voordeel van het zelf Bim’en. Het was een uitdaging om het werk van een ander over te nemen, maar ook heel leerzaam om de fouten eruit te vissen en slimmigheden te ontdekken.’
De toekomst is getekend in Bim voor de Zeeuwse Expert in Techniek. Ze trekken er projecten mee aan die ze voorheen niet hadden opgepakt en zoeken al naarstig naar nieuwe modelleurs om de marktvraag bij te kunnen benen. ‘We hebben nog veel te ontdekken. Maar de eerste stappen zijn gezet en die waren de moeite dubbel en dwars waard. Dit smaakt naar meer!’

Tekst: Astrid Zoumpoulis - Verbraeken
Fotografie: Paree

Lees meer artikelen in het dossier BIM