Oktober 2023
Drukte op het dak mag niet leiden tot stank
Herziene versie NTR 3216
In de zoektocht naar ruimte voor duurzame oplossingen, wordt het steeds drukker op onze (multifunctionele) daken. Dit zorgt voor nieuwe uitdagingen. Want hoe combineer je bijvoorbeeld zonnepanelen met ontspanningsleidingen zonder dat ze elkaar belemmeren of afdekken? De herziene versie van Isso-publicatie NTR 3216 geeft handvatten voor dit steeds urgenter wordende vraagstuk.
Isso-publicatie NTR 3216 bevat concrete richtlijnen voor het ontwerpen, realiseren en beheren van afvoersystemen voor hemelwater en huishoudelijk afvalwater (of vergelijkbaar) van bouwwerken. Nick Post, specialist sanitaire technieken bij Isso, schreef mee aan de nieuwe versie van de NTR 3216: ‘Deze publicatie is voor ontwerpers en installateurs van sanitaire installaties al vele jaren misschien wel het belangrijkste hulpmiddel bij het ontwerpen en installeren. Dat we nu met een geüpdatete Isso-publicatie NTR 3216 komen, die vooral veel verduidelijkt en aanvult, was op bepaalde punten echt noodzakelijk.’
NTR 3216 in de praktijk
Maar waarom is de publicatie aangepast? ‘Er zijn voldoende onderwerpen waarvoor niet zo heel veel is veranderd’, zegt Post. ‘Tegelijk zijn er ook innovaties en nieuwe technieken bijgekomen waarvoor het zinvol is om ontwerprichtlijnen op een rij te zetten. Doordat we de kennis uitgebreid hebben geactualiseerd, beschrijft de uitgave weer de huidige stand van de techniek.’ Post merkte dat er vanuit de markt behoefte ontstond aan onder meer een verduidelijking van de situatieschetsen voor de uitmonding van ontspanningsleidingen. De sanitairspecialist geeft een voorbeeld: ‘Stel je eens een plat dak voor waarop men naast een dakterras, ook een groendak met zonnepanelen wil realiseren. Om het rendabel te houden, moet je ook minstens acht panelen plaatsten.
‘Grenzen aan wat je kwijt kunt op het dak’
En de toepassing van dubbele maatregelen, een groen dak én zonnepanelen, zorgt ervoor dat de eigenaar aanspraak kan maken op subsidie. Op dat moment loop je tegen grenzen aan wat je kwijt kunt op het dak, want het dak moet ook ruimte bieden aan een uitmondingen van een ventilatiekanaal en een ontspanningsleiding. Dit kan, gezien de situatie, maar net aan op dit dak. Er is namelijk zes meter afstand nodig tussen de ontspanningsleiding en het dakterras. Gelukkig houdt men nog voldoende verticale ruimte tussen de ontspanningsleiding en de erboven geplaatste zonnepanelen.’
Afstandseis voor een uitmonding van een ontspanningsleiding ten opzichte van een uitwendige verblijfsruimte.
Analyse van het probleem
Kijken we naar de voorbeeldschets die Post geeft, dan lijkt het allemaal goed te gaan. Toch kent deze opstelling volgens hem een keerzijde: ‘Omdat de rioollucht nu niet in de vrije buitenlucht kan verdunnen en verwaaien, maar onder de panelen kan blijven hangen, is de fictieve uitmonding niet de ontspanningsleiding, maar de hoeken van het oppervlak met zonnepanelen die erboven zijn geplaatst. Daardoor ontstaat er toch stankoverlast en een potentieel gezondheidsgevaar op het dakterras.’
Oplossingsgericht denken
Het is volgens de sanitairspecialist dus van belang om bij een veranderende daksituatie altijd de afstanden tussen ontspanningsleiding en ventilatieopening/buitenruimte te controleren. ‘De ontspanningsleiding moet vrij kunnen uitmonden in de buitenlucht. Mocht er op fatsoenlijke hoogte boven de ontspanningsleiding bijvoorbeeld een paneel worden geplaatst – wat ik in alle situaties afraad - dan verandert de ‘fictieve’ positie van de uitmonding van de ontspanningsleiding.’ Het is daarbij niet aan de installateur om die puzzel op te lossen, geeft hij aan. ‘De architect en eventueel projectadviseur spelen daarin een sleutelrol. De installateur heeft wel een meldingsplicht als hij of zij ziet dat het niet goed gaat. De nieuwste update van de NTR 3216 biedt hem daarbij de nodige handvatten.’
Weerstand in ontspanningsleiding
Waar de installateur wel zelf rekening mee moet houden, is de weerstand in de ontspanningsleiding wanneer hij deze versleept. ‘Bij verslepen kunnen problemen ontstaan met de luchttoevoer naar de lozingspunten. NTR 3216 bevat berekeningsmethoden om dit te berekenen. In het geval van veel verslepingen, moet je de weerstand die je ermee genereert, compenseren door te werken met grotere diameters.’
Overige aanpassingen
NTR 3216 In de vernieuwde Isso-publicatie NTR 3216 zijn meerdere ontwikkelingen meegenomen, met name zaken die dagelijks aan de orde komen in de installatiepraktijk van nu:
- Verduidelijking in de wijze waarop installateurs de noodoverstorten van hemelwaterafvoersystemen op de juiste wijze moeten installeren, vooral wanneer deze als UV-systeem worden uitgevoerd;
- Verwijzing naar artikel 5.52 van het Burgerlijk Wetboek, waarin beschreven staat dat het niet is toegestaan om hemelwater via een naburig perceel te lozen. Dit heeft invloed op de uitvoering van HWA-systemen. Denk aan doorlopende dakgoten bij rijtjeshuizen, waarin een installateur wellicht separatieschotten moet zetten;
- Nieuwe inzichten op het gebied van waterlagen op de daken, in het bijzonder van begroeide daken. Deze inzichten staan ook al beschreven in het TVVL en Techniek Nederland-rapport ST-49 ‘Waterlagen op platte daken en het veranderende klimaat’. Op basis hiervan werd onder andere de reductiefactor uitgebreid.
De volledig herziene Isso-publicatie NTR 3216 is beschikbaar op kennisplatform Isso Open.
Tekst: Laura Timmermans
Fotografie: Isso