‘Duidelijke regelgeving rond brandbare koude-middelen betekent ruim baan voor warmtepompen voor opstelling binnenshuis, zoals de w/w warmtepomp WPU 5G van Itho Daalderop’.

Binnenhuisopstelling

Itho Daalderop denkt dat door het gebruik van deze ‘nieuwe’ koudemiddelen de industrie verder kan groeien en in staat is zich te ontwikkelen zonder de rem van het koudemiddelquotum. Koudemiddelen met een hoge GWP zullen als gevolg daarvan gaandeweg duurder worden. ‘Duidelijke regelgeving rond brandbare koudemiddelen betekent ruim baan voor de ontwikkeling van warmtepompen voor opstelling binnenshuis’, denkt Thijs Klein, productmanager bij Itho Daalderop. Hij ziet dat deze ontwikkeling nu al relevant is, in een speelveld waar warmtepompen in een buitenopstelling steeds meer ter discussie gesteld worden vanwege geluid.

Doorbraak water-waterwarmtepomp

Ook de water-waterwarmtepompen zullen de komende jaren doorbreken, verwacht de fabrikant. Door wet- en regelgeving is dit type warmtepomp met hogere initiële aanschafprijs (met name door de prijzen van bodemlussen) op dit moment nog redelijk exclusief voorbehouden en vooral succesvol in nieuwbouwwoningen. Klein: 'Door slim te kijken naar woonlasten en energiekosten centraal te stellen, kunnen we bewijzen dat de bodemwarmtepomp in iedere TCO-berekening als beste naar voren komt.’ Daardoor komt volgens hem ook de toepassing van de water-waterwarmtepomp in de renovatiemarkt binnen bereik. Een goed voorbeeld hiervan is het concept van het Warmtepompnet. ‘Hierin maken individuele water-waterwarmtepompen gebruik van een gemeenschappelijke bron, waardoor deze oplossing kostentechnisch zo mogelijk nog interessanter is. De renovatiemarkt zal op deze manier ook kunnen gaan profiteren van de voordelen van water-waterwarmtepompen, hogere rendementen, een lager energiegebruik en minder geluid’, aldus Kleijn.

Nefit Bosch werkt momenteel aan de SOFC-technologie (solid oxide fuel cell) die volgens de fabrikant na 2025 een belangrijke rol gaat spelen in de energietransitie.

Focus op systeemoplossingen

Nefit Bosch weet zich nog steeds een machtig speler in de markt van gasketels. Maar het besluit van Bosch Thermotechnology om de komende jaren honderd miljoen euro te investeren in warmtepomp-activiteiten, zegt toch wel iets over de focus van de R&D-afdelingen van de fabrikant.  Volgens Jan Bosch, manager marketing van Nefit Bosch, ligt daarbij de nadruk op eenvoudig te installeren systeemoplossingen met digitale ondersteuning; IoT zal hierbij een steeds belangrijkere rol spelen. ‘Maar wat betreft de elektrische oplossingen beperken we ons niet uitsluitend tot de warmtepomptechnologie. Wij schatten in dat op de langere termijn, dus pakweg vanaf 2025, de brandstofcel een steeds belangrijker aandeel krijgt in de energietransitie. Er is uitgerekend dat tegen 2035 het energieverbruik met 30 procent zal zijn toegenomen. Grote energiecentrales zullen niet langer volstaan om aan de vraag naar elektriciteit te voldoen. Bosch werkt daarom aan een nieuwe industriestandaard voor gedecentraliseerde energievoorziening met SOFC-technologie (solid oxide fuel cell). Deze brandstofcel werkt met een vast oxide als elektrolyt.  Doel is te komen tot een massaproductie voor centrale en decentrale energieopwekking voor steden, industrie, computercentra en laadstations voor elektrische voertuigen,’ aldus Jan Bosch. Verdere systeemintegratie is een terrein waarop Nefit Bosch al op de iets kortere termijn veel wil investeren. Het betreft systeemintegratie in zowel individuele woningen als woonwijken. Voor woningen biedt Bosch nu al geavanceerde systemen voor efficiënt beheer van verschillende componenten, zoals warmtepompen, fotovoltaïsche systemen en elektrische voertuigen. Hier wordt nadrukkelijk ook energieverbruik, -opwekking en -opslag bij betrokken. Datzelfde geldt voor woon-wijken waar Bosch inmiddels ook complete systemen voor decentraal energiebeheer in gebouwen en woonwijken biedt. ‘In de praktijk zal het betekenen dat we afzonderlijke componenten, zoals elektrische opslagsystemen, snellaadstations, brandstofceltechnologie en beheersoftware, steeds vaker zullen integreren in een slim totaalsysteem.’

‘Vanaf 2025 krijgt de brandstofcel een belangrijk aandeel in de energie­transitie’

Nog volop gasketels

Voor cv-ketelbouwer Intergas is het einde van het aardgas na 2030 nog lang niet in zicht. ‘En ook niet na 2050,’ doet technisch directeur Peter Jan Cool er een schepje bovenop.’ Want het besef zal doordringen dat het in de energietransitie wel erg onverstandig is om afscheid te nemen van aardgas. De Nederlandse situatie is erg ingegeven door de gebeurtenissen in Groningen. Als het puur om beperking van de CO₂-emissie zou gaan, waren onze steenkoolcentrales al lang omgebouwd op aardgas’, is Cool van mening.‘In onze fabriek in Coevorden worden in 2030 nog volop ketels gemaakt, verzekert hij, al zou het alleen maar zijn omdat het onmogelijk is om zes miljoen woningen in tien jaar van het gas af te halen. Maar mocht Nederland er wel in slagen om massaal over te schakelen op waterstof, dan zijn we er klaar voor. In onze testlabs werken we er hard aan. In gasketelland hebben wij de slag gewonnen met een eigen techniek; we waren niet de eerste met een hr-ketel maar hebben uiteindelijk iedereen ingehaald. Op die manier kijken we nu ook naar warmtepompen en waterstofoplossingen.’ Intergas maakt zich volgens Cool sowieso geen zorgen over een eventuele dalende afzet van gasketels in Nederland.  ‘Zeker de helft van onze omzet realiseren we op de buitenlandse markt en de export groeit sterk. En met de recente overname door het Amerikaanse Rheem is een groeiende export - niet alleen naar de VS - verzekerd.’

Het drinkwatermanagementsysteem AquaVip Solutions van Viega zal in de toekomst de drinkwaterkwaliteit in gebouwen bewaken.

Drinkwatermanagement

Ook fabrikanten van drinkwaterleidingsystemen kijken ver vooruit. Wat betreft de Duitse fabrikant Viega is die toekomst heel concreet, zo bleek vorig jaar al op de ISH in het thuisland. Daar werd het drinkwatermanagementsysteem AquaVip Solutions gepresenteerd, waarmee Viega de bewaking van de drinkwaterkwaliteit in gebouwen in de toekomst naar een nieuw prestatieniveau brengt. In het op de ISH gepresenteerde concept vormt het drinkwatersysteem een geïntegreerd onderdeel van een slim gebouw. Hierdoor wordt het mogelijk om de doorslaggevende factoren die van invloed zijn op de waterkwaliteit permanent te bewaken en te beheersen, ongeacht de watervraag. Het behoud van de drinkwaterkwaliteit is van verschillende factoren afhankelijk. Doorslaggevend zijn onder meer de doorstroming, de handhaving van de temperatuur van warm en koud drinkwater en het regelmatig verversen van water. AquaVip Solutions maakt het mogelijk om de drinkwaterinstallaties, inclusief de volledige gebouwtechnologie, intelligent te plannen en permanent te beheren, belooft Viega. Een groot aantal sensoren gekoppeld aan een slim netwerk registreren de parameters die bepalend zijn voor het behoud van de drinkwaterkwaliteit. Afwijkingen worden gedetecteerd nog voordat de grenswaarden voor ziekteverwekkers in het drinkwater worden overschreden. In Duitsland is deze toekomst van geavanceerd drinkwatermanagement al begonnen.
Wanneer introductie in Nederland volgt is niet bekend. Het is aannemelijk dat Viega hierbij haar beproefde beleid volgt: eerst de belangrijke thuismarkt bedienen, eventuele problemen bij de implementatie meteen oplossen en daarna de wereld veroveren. De fabrikant deed dit ook succesvol met het Smartpress fittingsysteem.

‘De Indoor Mixfan van Brink zorgt voor uitwisseling van lucht bij centraal ventilatiesysteem.

Grote stappen in woonhuisventilatie

Vraaggestuurde ventilatie met warmteterugwinning is inmiddels bijna standaard in de woonhuisventilatie. Kunnen bij de ontwikkeling van deze systemen nog grote stappen worden verwacht in de wat verdere toekomst? ‘Met nóg meer sensoren en een nóg fijnere zoneregeling zal er zeker wat te verbeteren zijn. Maar dat is echt de marges opzoeken met bestaande technieken,’ zegt Adriaan Cramer, bij Brink Climate Systems verantwoordelijk voor productmanagement. ‘De grote uitdaging in onze industrie ligt niet in innoverende technologie, maar in het snel op orde brengen van de binnenluchtkwaliteit in met name de oudere woningen.’ Brink heeft een nieuw ventilatieconcept bedacht waarmee ook bestaande woningen zonder ingrijpende bouwkundige aanpassingen kunnen worden voorzien van energiezuinige ventilatie en een gegarandeerd goede luchtkwaliteit. De basis bestaat net zoals in moderne nieuwbouwwoningen uit een ventilatietoestel met warmteterugwinning. Normaal gesproken brengt deze WTW-unit de verse lucht via een toevoerkanalensysteem in de vloer naar de verblijfsruimtes en voert vervuilde lucht af via de natte ruimtes. De kanalen vanuit de natte ruimtes zijn in bestaande woningen vaak al aanwezig voor mechanische afzuiging. Deze kanalen kunnen hergebruikt worden voor de nieuwe installatie. Maar in de meeste woningen ontbreken de toevoerkanalen nog. Om die achteraf in een bestaande woning aan te brengen vergt veel hak en breekwerk, wat weer tot veel overlast leidt. Cramer: ‘Wij hebben dé oplossing door de verse lucht via de centrale hal of het trapgat toe te voeren. Boven of naast de deur van de verblijfsruimte(s) wordt een Indoor Mixfan geplaatst die ervoor zorgt dat de lucht uit de verblijfsruimte uitgewisseld wordt met die in de hal. Door te sturen op CO₂-waarden, zowel in de hal als in de vertrekken, kunnen wij met dit systeem garanderen dat de lucht waar mensen in leven van uitstekende kwaliteit is.’ 

Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Industrie

Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen? 
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.