Maart 2022
Fors besparen met winterjas om je leiding
Isolatie op maat voor flensverbindingen, afsluiters en plaatwisselaars
Het isoleren van leidingen en appendages is altijd de eerste, belangrijke stap om energie te besparen. Toch zijn in de utiliteit nog veel flenzen en afsluiters niet geïsoleerd. Dat is zonde, want hiermee is het mogelijk om veel van de energie die daar verloren gaat te besparen. Voor leidingonderdelen die je moeilijk kunt isoleren, zijn speciale maatwerkoplossingen beschikbaar: isolatiematrassen.
Een bedrijf dat zich specialiseert in de productie en het aanbrengen van isolatiematrassen is Thermatras. ‘Er zijn twee manieren om niet-geïsoleerde leidingen en appendages te isoleren: met aluminium plaatkappen en met behulp van isolatiematrassen. Omdat de plaatkappen niet flexibel zijn, gebruiken we in de utiliteit vooral isolatiematrassen’, legt Thermatras-directeur Alexander Norder uit. ‘Doordat we isolatiematrassen qua dikte en grootte exact op maat kunnen maken, zijn deze perfect voor de isolatie van appendages op plekken waar weinig ruimte is. De matrassen hebben vaak een dikte tussen 3 en 5 centimeter, waardoor een ruimte van 7 centimeter rondom het te isoleren onderdeel voldoende is.’
Winterjas op maat
Isolatiematrassen zijn volgens Norder ook een ideale oplossing voor het isoleren van appendages die bereikbaar moeten blijven voor onderhoudswerkzaamheden. ‘Denk daarbij aan afsluiters, flensverbindingen en platenwisselaars. De matrassen zijn snel te demonteren en na de werkzaamheden ook weer eenvoudig aan te brengen. Het is goed te vergelijken met een op maat gemaakte winterjas die je gemakkelijk aan- en uittrekt. Daardoor kan iedereen de matrassen na één demonstratie zelf verwijderen en weer aanbrengen. Voor de herkenning geven we elk isolatiematras ook een eigen nummer, zodat duidelijk is welk isolatiematras bij welk onderdeel hoort.’ De bevestiging van de isolatiematrassen van Thermatras gebeurt met behulp van RVS-binddraad. ‘Het aanbrengen is hierdoor heel eenvoudig. Je vouwt het materiaal om het onderdeel heen en vervolgens zet je het netjes vast door het draad over elkaar vast te knopen. Wij kiezen bewust voor binddraad’, zegt Norder, ‘omdat je bij bandjes met een gesp vaak een hand tekortkomt en klittenband is niet praktisch bij isolatiematrassen met complexere vormen.’
Situatie vóór (links) en ná (rechts) isolatie.
Groeiende interesse vanuit utiliteit
Norder vertelt dat isolatiematrassen oorspronkelijk vooral in de scheepvaart werden toegepast. Hier zijn de flexibele isolatiematerialen al van oudsher een oplossing voor te heet wordende, blootliggende leidingen en appendages. Door de leidingen en appendages te isoleren, reduceert men het brandgevaar in de machinekamers. Bovendien zorgt de isolatie voor betere arbeidsomstandigheden voor de scheepsbemanning, die in een minder hete omgeving hoeven te werken en zich niet meer kunnen branden aan de hete leidingen en appendages. Door de jaren heen groeide ook vanuit de industrie en utiliteit de vraag naar leiding- en appendage-isolatie via isolatiematrassen. In de utiliteit neemt de toepassing van isolatiematrassen met name de laatste jaren een vlucht. Een van de redenen daarvoor is de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED) die in 2012 werd vastgesteld. Norder: ‘Deze richtlijn had als doel om in 2020 20 procent minder energie te verbruiken in Europa. Een van de dingen die voortvloeide uit de EED is de sinds 2015 verplichte energie-audit voor bedrijven met meer dan 250 werknemers en een omzet van meer dan 50 miljoen euro. Deze audits, en de hieruit voortvloeiende rapportages met energiebesparingsmogelijkheden, zorgden voor beweging vanuit onder andere het onderwijs, kantoorpanden en zorggroepen. Maar ook omdat de isolatie van leidingen en appendages een erkende maatregel is in het Nederlands Energieakkoord, groeide het aantal opdrachten vanuit de utiliteit.
Met name in ketelhuizen van utiliteitsgebouwen is vaak nog wel wat te winnen. Zo zorgen ongeïsoleerde flensverbindingen voor een energieverlies dat vergelijkbaar is met een niet-geïsoleerde leiding van 0,5 meter lang. Bij een afsluiter is het energieverlies zelfs even groot als bij een ongeïsoleerde leiding van 1,5 meter. De gemiddelde cv-groep van een school bestaat uit vier afsluiters, een driewegklep en een pomp; dat staat gelijk aan ongeveer negen meter leiding zonder isolatie.
Terugverdientijd
Voor opdrachtgevers is bij energiebesparende maatregelen als appendage- en leidingisolatie de terugverdientijd erg belangrijk. Norder belooft een terugverdientijd van tussen de 2 en 5 jaar voor het isoleren met isolatiematrassen. De precieze terugverdientijd is volgens hem afhankelijk van drie factoren: de temperatuur van de installatie, hoeveel uren per dag de installatie in bedrijf is en de energieprijs. ‘Hoe hoger die drie factoren uitvallen, des te korter is de terugverdientijd. En doordat de energieprijzen enorm fluctueren, varieert ook de terugverdientijd. Paradoxaal genoeg zorgt de hoge gasprijs van dit moment dat opdrachtgevers hun investering nu relatief snel terugverdienen met de extra energiebesparing.’
Een goede voorbereiding
Om de isolatie van leidingen en appendages tot een succes te maken, is het belangrijk om een grondige inventarisatie te maken van de uitgangssituatie, meent Norder. ‘Welke onderdelen van de installaties wil de opdrachtgever precies isoleren, wat zijn de afmetingen van deze onderdelen en hoe heet worden ze als de installatie in gebruik is? Als we geen goede antwoorden hebben op deze vragen, kunnen we geen maatwerk leveren. En de isolatie van leidingen en appendages is altijd maatwerk. We gaan daarom bij potentiële opdrachtgevers langs om leidingen en appendages die we moeten isoleren met eigen ogen te aanschouwen. Via thermografie brengen we ook in beeld waar de meeste warmte ‘weglekt’. Doordat we op locatie zijn, kunnen we ook direct met de verantwoordelijke personen bespreken hoe zij de installatie in de praktijk gebruiken. Op basis van deze eerste inventarisatie kunnen we vaak al een goede schatting maken van de terugverdientijd van de isolatiematrassen. Hiervan is het voordeel dat we bij het opsturen van de offerte niet alleen de kosten, maar ook de baten kunnen presenteren; de opdrachtgever weet direct op welke termijn de investering zich terugbetaalt. Bij akkoord op de offerte gaan we nog een keer langs om alle installatieonderdelen heel nauwkeurig op te meten, zodat het duidelijk is welke afmetingen de isolatiematrassen precies moeten hebben.’
Van tekening naar isolatiematras
Als de gewenste afmetingen van de isolatiematrassen in kaart zijn gebracht, maakt Thermatras een digitale productietekening. ‘De software die we hiervoor gebruiken, wordt ook in de kledingindustrie gebruikt’, vertelt Norder. ‘Net als in de kledingsector werken wij namelijk met stof, zoom en uitsparingen. Op basis van de digitale tekening snijdt een machine het ontwerp uit in de stof, waarna we de stof stikken, met isolatiemateriaal vullen en dichtnaaien. Hierna capitonneren we de isolatiematrassen, waardoor de matrasstructuur ontstaat. Vervolgens sorteren we de isolatiematrassen, pakken we deze in en geven we elk matras een label, zodat ze klaar zijn voor montage bij de opdrachtgever.
Inzichtelijk maken energiebesparing
Vink Installatie Groep adviseert regelmatig organisaties om hun leidingen en appendages te isoleren. Het installatiebedrijf werkt hierbij samen met Thermatras. De eerste opdracht waarvoor Vink Installatie Groep de fabrikant van isolatiematrassen inschakelde, was het isoleren van de cv-installatie van zorginstelling WZH Carel van den Oever in Den Haag. ‘De installatie draait 24 uur per dag voor de warmwatervoorziening en heeft verdelers met grote afsluiters en pompen’, vertelt Gerard van den Oever, servicemanager bij Vink Installatie Groep. ‘Er was hier dus een flinke energiebesparing mogelijk door de appendages te isoleren. De berekende energiebesparing door het toepassen van isolatiematrassen was ruim 12.000 m3 aardgas op jaarbasis. De huismeester gaf na afloop ook aan dat het nog nooit zo koel was geweest in de technische ruimte. De isolatiematrassen zorgden er bovendien voor dat de regeltechniek niet meer in storing ging door de hoge ruimtetemperatuur.’ Van den Oever is erg tevreden over de samenwerking met Thermatras: ‘Bij het opstellen van de offerte geven ze direct aan wat de terugverdientijd is. Daarmee trek je een klant over de streep. Een opdrachtgever zal sneller akkoord gaan met een investering als hij weet dat deze na 2 à 3 jaar is terugverdiend. En die belofte wordt ondersteund met eindrapportages die Thermatras opstelt. Daarin staan de resultaten van de isolatiemaatregelen, ondersteund met warmtebeelden die het voor de opdrachtgever visueel inzichtelijk maken wat de effecten van de energiebesparende maatregelen zijn.’