‘Groene loper’ voor ambulances

Ambulances die met zwaailichten en sirenes rechtstreeks en met gezwinde spoed recht op hun doel afrijden. Niet gehinderd door rode stoplichten, maar langs een ‘loper’ van groene lichten. Sprookje? Niet meer, want door een samenhang van verkeerstechnologie ontstaat er een veilige doorgang als ambulances op een kruispunt afrijden.

Verkeerstechnologie is voor veel installateurs niet hun dagelijkse cup of tea, maar dit nieuwe systeem voor ambulances kent een bonte verzameling vaktermen en gaat in de nabije toekomst veel installatiewerk vergen. Als we teruggaan naar de basis, dan komen we uit bij het partnership Talking Traffic, een samenwerking die in 2016 ontstond tussen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, zestig regionale en lokale overheden en twintig nationale en internationale bedrijven. Tot en met 2020 investeerden zij samen zo’n 90 miljoen euro in de beschikbaarheid van data, connectiviteit en diensten voor het wegverkeer.
Het project kreeg vooral tot doel om slimme oplossingen te ontwikkelen voor het steeds drukker wordende verkeer. Mark Grefhorst, countrymanager Be-Mobile: ‘Dan moet je vooral denken aan het verbeteren van communicatie tussen voertuigen onderling en met wegkantsystemen, zoals matrixborden en verkeerslichten.’ Be-Mobile is een van de commerciële partijen die aanhaakte bij Talking Traffic en is verantwoordelijk voor de bouw en levering van ‘cooperative intelligent transport systems’ (C-ITS). Dit platform maakt razendsnelle communicatie tussen voertuigen onderling en objecten zoals intelligente verkeersregelinstallaties (iVRI’s) mogelijk.
Grefhorst: ‘Talking Traffic is een breed opgezet partnership om verschillende use cases –beschrijvingen van het gedrag van het systeem – te faciliteren. Moderne cellulaire technologie maakt het mogelijk dat voertuigen in milliseconden onderling, maar ook met wegkantsystemen zoals intelligente verkeerslichten, communiceren. Als het C-ITS-systeem bijvoorbeeld signaleert dat er bovengemiddeld veel vrachtverkeer komt uit een bepaalde richting, dan kan het slim zijn om die vrachtwagens langer groen licht te geven bij het volgende kruispunt. Talking Traffic heeft de ambitie om vooral de verkeersveiligheid en doorstroming te verbeteren, kosten te besparen en verkeer te verduurzamen.’

Volwaardige connectie

In Nederland staan ongeveer 5.500 verkeerslichten op de openbare weg. Daarvan zijn inmiddels zo’n 1.500 exemplaren tot iVRI opgewaardeerd. Voorheen maakten spoeddiensten, zoals ambulance of brandweer, gebruik van korteafstandsradio (KAR), waarbij de aanstormende brandweer- of ziekenauto uitsluitend kon communiceren met nabijgelegen verkeerslichten om deze op groen te krijgen voor een vlotte doorstroming.
‘Van een interactieve, geconnecteerde en onderlinge communicatie was echter absoluut geen sprake’, legt Grefhorst uit. ‘De communicatie beperkte zich tot een voertuig en een nabijgelegen verkeerslicht. Bij iVRI’s wordt er gebruik gemaakt van een alles overkoepelende techniek, waarbij een volwaardige connectie ontstaat tussen het verkeer en de omgeving. Als een ambulance zich met hoge snelheid een weg baant, dan moet het voetgangersverkeerslicht daar twee kruisingen verderop ook op anticiperen.’

Uiteindelijk moet heel het Nederlandse verkeersnet aan deze technologie

Overnamepunt

Om het systeem compleet te maken is er ook een urban data access platform (UDAP) nodig. Dit fungeert als een overnamepunt in de dataketen en faciliteert de uitwisseling van data tussen iVRI’s en weggebruikers. Zo ontstaat er aanvullende meerwaarde voor de intelligente verkeersregelsystemen, waarbij je kunt denken aan diensten gericht op het informeren van weggebruikers, het prioriteren van vervoer (bijvoorbeeld voorrang bij verkeerslichten voor nood- en hulpdiensten, openbaar vervoer en vrachtverkeer) en optimalisatie van de verkeersafwikkeling.
Uiteindelijk moet heel het Nederlandse verkeersnet aan deze technologie. Er worden serieuze budgetten voor vrijgemaakt om deze stap te maken. Per kruispunt met flink wat verkeerslichten spreek je namelijk al snel over een investering van minstens 10.000 euro. Het vervangen van traditionele verkeerslichten gaat zeker nog wel een paar jaar duren. Per verkeerslicht moet extra hardware worden toegevoegd om deze op te waarderen tot slim exemplaar. Ze moeten worden uitgerust met een separate ‘roadside ITS system’ (RIS) en een ITS-applicatie om intelligente communicatie met systemen in de cloud mogelijk te maken.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is in elk geval om. Vorig jaar werd bekend dat de overheid nog eens 10 miljoen euro extra wil vrijmaken voor het plaatsen van extra iVRI’s. Een bedrag dat nog eens verdubbeld wordt door steden en provincies. Deze extra iVRI’s worden bij voorkeur geplaatst op routes waar het meest gereden wordt door voorrangsvoertuigen, zoals ambulances. Nu vinden er jaarlijks nog meerdere ongevallen plaats als nood- en hulpdiensten door rood rijden.

Computable Award

Nu er steeds meer intelligente verkeerslichten in het straatbeeld verschijnen, is de ambulancesector de eerste partij die zich landelijk heeft aangesloten. Er werd daartoe een project op poten gezet onder de noemer ‘Ambulances veiliger onderweg door koppeling LSIV met C-ITS platform’. LSIV staat daarbij voor landelijke server incidenten en voertuigen. In praktische zin betekent het dat deze innovatie ambulances landelijk groen licht kunnen geven, waardoor er een veilige doorgang ontstaat als ze met spoed naar hun bestemming moeten. Andere verkeersdeelnemers worden bovendien door apps als Flitsmeister tijdig gewaarschuwd dat een ambulance nadert en kunnen hierop dan beter anticiperen. Het project is ondertussen niet onopgemerkt gebleven en Ambulancezorg Nederland werd beloond met een Computable Award in de categorie zorgprojecten. Ook betrokken partijen Be-Mobile en CityGis zijn daarbij aangemerkt als te belonen partners. CityGis vernieuwde in opdracht van Ambulancezorg Nederland de LSIV en maakte deze geschikt voor de koppeling met het platform van Be-Mobile.

Opwaardering van traditionele naar slimme verkeerslichten brengt veel werk met zich mee

Inzet installateur

Al met al: de opwaardering van traditionele naar slimme verkeerslichten brengt nogal wat werk met zich mee, zeker in combinatie met de bijbehorende verkeerstechnologie. Ook is er extra inzet nodig om de connectiviteit langs de kant van de weg te installeren. De openbare ruimte wordt als het ware steeds slimmer. Als afgeleide daarvan is er mankracht nodig om de vereiste equipment daartoe aan te sluiten. Daarbij is het niet direct noodzakelijk om diepe kennis te hebben van verkeerstechnologie. Verkeersinstallaties laten zich doorgaans vergelijkbaar monteren als installaties op kantoor of in een particuliere omgeving. Kortom, ook hier valt het nodige werk te verzetten.

Tekst: Hugo Schrameyer
Fotografie: iStock