Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO)  is al in diverse studies aangemerkt als een kansrijk alternatief voor duurzame energiewinning. TEO maakt gebruik van warmte uit oppervlaktewater. Dat water wordt via een warmtenet naar woningen of gebouwen geleid. Daar kan het via een warmtewisselaar worden overgedragen voor direct gebruik of opslag in de bodem, in een WKO-systeem. Het afgekoelde water gaat weer terug naar het oppervlaktewater waaraan de warmte onttrokken is. Verder dan studies en enkele pilots is het er in Nederland nog niet van gekomen.
Maar Amsterdam gaat deze optie nu toch serieus bestuderen met het doel TEO grootschalig toe te passen in de binnenstad. Een innovatieve grachtenwand moet gaan functioneren als warmtewisselaar. AMS Institute, een wetenschappelijk instituut dat innovaties samen met het bedrijfsleven in de praktijk wil brengen, onderzoekt samen met de faculteit Bouwkunde van TU Delft, de kansen en mogelijkheden.
Het project richt zich op duurzame verwarmingsoplossingen voor de historische gebouwen. ‘Een echte locatie hebben we nog niet op het oog,’ vertelt programmaleider Paul  Voskuilen.’ We zitten nu in een fase dat we eigenlijk nog alleen aan het modelleren en berekenen zijn. We zouden dit jaar graag naar een testproject willen. Dan moeten we de verbinding maken met de best te gebruiken installatie of deze ontwikkelen met een praktijkpartner.’

200 kilometer

Amsterdam heeft 200 kilometer kademuur aangewezen die moet worden opgeknapt of vernieuwd.  Een deel van de historische kademuren van Amsterdam stortte vorig jaar in. Om de warmte uit het grachtenwater zomers op te slaan en die in de wintermaanden te gebruiken moet wel de complete gracht overhoop. Nu de kademuren door het instorten toch gerestaureerd moeten worden, is dit de kans de grachten klaar te maken voor een duurzame toekomst. Wanneer in de zomermaanden de temperatuur van het grachtenwater stijgt, kunnen de warmtewisselaars de warmte aan het water onttrekken. De thermische energie wordt vervolgens opgeslagen. In welke vorm dat moet gebeuren is een van de onderzoeksvragen. Voskuilen: ‘Je kunt aan opslag in de bodem denken, maar ook aan warmtebatterijen. In de wintermaanden distribueren de warmtepompen vervolgens de warmte weer naar de gebouwen. En het mooie is dat de lagere temperatuur van het water in de grachten ook nog eens een positieve uitwerking heeft op het onderwaterleven.’ AMS Institute schat dat bewoners ongeveer 60 procent van de tijd van de warmte uit de grachten gebruik kunnen maken. Aan de resterende energiebehoefte kan dan worden voldaan met behulp van andere oplossingen, zoals biogas en groene waterstof.