Juni 2019
Intelligente innovaties in de sanitairsector
De slimme oplossingen van zes fabrikanten op de ISH
Van zelflerende waterleidingen, intelligente lekopspoorders tot steeds slimmere manieren om de waterhygiëne op peil te houden. Veel aanbieders op de ISH 2019 – de grootste klimaat- en sanitairbeurs van Europa – legden de nadruk op intelligente appendages en installaties. Om te komen tot installaties die zuiniger omgaan met water en energie, en veiliger zijn in het gebruik. En slimme appendages vergemakkelijken uiteraard ook het werk van de installatiemonteur.
Twee jaar geleden introduceerde Grohe tijdens de ISH de Grohe Sense. De sanitairgigant positioneerde de innovatie destijds terecht als ‘de watersensor die nooit slaapt’. Een slimme sensor die je op risicovolle plekken in je huis kunt neerleggen, zoals achter de (af)wasmachine of je toilet, meldt lekkage direct in een app. Na de succesvolle introductie ontwikkelde Grohe de sensor door met functies voor het meten van de temperatuur en de luchtvochtigheid. Nu werd tijdens ISH 2019 een laatste innovatieve toevoeging aan deze slimme tool gepresenteerd; het meten van de gebruikte hoeveelheid water.
Waterschadepreventie
Slimme en nuttige innovaties krijgen natuurlijk navolging. Veel aanbieders zijn ook geprikkeld om gelijksoortige waterschadepreventie-oplossingen te ontwikkelen door het gegeven dat de verzekerings sector heeft vastgesteld dat ruim de helft van alle schadekosten bij woonverzekeringen wordt veroorzaakt door waterschade. En als een waterleiding in een gebouw barst wanneer niemand aanwezig is, kan er lange tijd onopgemerkt water terechtkomen in technische ruimtes of kanaalschachten, waardoor het gebouw beschadigd raakt en goederen worden vernietigd. Het is dus geen overbodige luxe.Een ander goed voorbeeld van een intelligente oplossing is de Phyn Plus van Uponor. De werking is gebaseerd op drie parameters die de op de waterleidinginstallatie aangesloten appendage meet; de flow, de druk en de temperatuur. De fabrikant claimt dat het apparaatje op basis daarvan uiterst accuraat data verzamelt en inzichtelijk maakt hoeveel water er wordt gebruikt voor douchen, toiletspoeling, de (afwas)machine en voor ander waterverbruik in bijvoorbeeld de keuken of de tuin. Het meten van de temperatuur komt van pas om te kijken of leidingen eventueel zijn bevroren. En omdat het apparaat in staat is kleine veranderingen in de flow en druk waar te nemen en te interpreteren, kunnen tegelijkertijd opstoppingen in de leidingen, gebarsten leidingen, maar ook kleine lekkages snel worden vastgesteld. Dat doet het apparaat door op basis van de data onderscheid te maken tussen ‘normaal’ verbruik en afwijkend verbruik. De data worden direct gemeld op de Phyn-app die de ‘afwijkingen’ vertaalt voor de gebruiker of gebouwbeheerder. Indien er sprake is van een echt noodgeval kan hij op afstand het water direct helemaal afsluiten. Komend najaar is de Phyn Plus in Nederland leverbaar.
De fluitende fitting
Een grappig product waarmee Wavin volop de aandacht van de bezoekers trok tijdens de ISH was de fluitende fitting. Grappig, maar ook heel functioneel. Na het aansluiten en koppelen van alle leidingen wordt – voordat het systeem wordt afgevuld met water - lucht met een druk van 0,15 bar door de leidingen geblazen. Als er een of meerdere fittingen niet correct zijn geperst klinkt er een luide fluittoon van 80 dBA. De monteur hoeft slechts op het geluid af te gaan om de betreffende fitting(en) opnieuw te persen. Water is niet meer nodig voor de test, een simpele luchtcompressor is voldoende. Dat zorgt voor een snelle, schone en veilige verwerking van waterleidingen. Groot voordeel is dat dit controlemechanisme ook heel makkelijk in de winter kan worden toegepast, zonder risico op bevriezing van leidingen.
In het SWS waterbeheersysteem van Schell kunnen meerdere lekbeschermings ventielen tegelijkertijd worden geprogrammeerd.
24-uurs wacht
Ook Rehau presenteerde een toestel dat moet voorkomen dat niet of niet tijdig opgemerkte lekkages grote schade aanrichten. De Re.Guard houdt 24 uur per dag de wacht bij de waterleiding in een woning of gebouw en waarschuwt direct bij lekkage. De guard wordt direct aangesloten op de waterleiding. Om de flow van het water te meten past Rehau een ultrosone techniek toe die het drukverlies in de leiding tot een minimum beperkt. Door de flow te vergelijken met vastgestelde optima kan het apparaatje een gebarsten of lekkende leiding snel detecteren. De watertoevoer wordt daarna direct afgesloten. De Re.Guard communiceert via het open protocol Z-Wave en geeft zonder storingen meldingen door vanuit elke ruimte in huis of het gebouw waar kwetsbare spullen of apparatuur staat opgesteld. De tool kan ook gemakkelijk in een (thuis)netwerk worden opgenomen. Het apparaat kan daardoor direct worden uitgelezen, maar ook op afstand via een app. Extra watersensoren die je bijvoorbeeld achter vaatwas- of wasmachine legt – vergelijkbaar met de Sense van Grohe - kunnen gemakkelijk worden aangesloten op het systeem. Rehau zet de 24-uurswacht ook in de markt als een hulpmiddel om eenvoudig waterverspilling vast te stellen, zoals een toilet dat blijft doorlopen of kranen die zijn vergeten uit te doen. De fabrikant brengt het vernuftige apparaat nog deze zomer in de handel.
Spoelen én afsluiten
Armaturenspecialist Schell is ook in het marktsegment waterschadepreventie gesprongen. Lekbescherming in lange periodes van afwezigheid (bijvoorbeeld tijdens vakanties) was tot nu toe een probleem, omdat afsluiten van leidingen stagnatiespoelingen onmogelijk maakt; met alle risico’s op groei van de legionellabacterie. Schell stelde zichzelf daarom de vraag: hoe kun je tegengestelde belangen van ‘spoelen’ en ‘afsluiten’ met elkaar verenigen? De basis van de oplossing voor dit vraagstuk is het bestaande SWS-waterbeheersysteem van Schell, dat zorgt voor de drinkwaterhygiëne. Dat systeem is nu uitgebreid met elektronisch aangestuurde veiligheidsventielen in de hoofd- en zijleidingen. De in het waterbeheersysteem geïntegreerde ventielen zorgen ervoor dat ze de kleppen voor automatische stagnatiespoelingen automatisch openen en sluiten. Maar in noodgevallen schakelen de ventielen de drinkwaterinstallatie automatisch centraal of gedeeltelijk uit, waardoor het lekken van water tot een minimum wordt beperkt. Met deze oplossing is de fabrikant tot nu toe de enige aanbieder die lekkagebescherming combineert met het behoud van de kwaliteit van het drinkwater door een hygiënespoeling. Het leveringsprogramma omvat een afzonderlijke besturingseenheid met een ‘SWS Bus Extender Radio’ voor aansturing van de ventielen via een radiosignaal of met een ‘SWS Bus Extender Cable’ voor integratie in een bedraad waterbeheersysteem. Er zijn zes afmetingen beschikbaar: voor leidingen DN 15, 20, 25, 32, 40 en 50. Elk lekkagebeschermingsventiel in hoofd- en zijleidingen heeft een eigen motor en vereist een 230 volt voeding voor de aandrijving. De motor regelt de watertoevoer en vergrendeling van de kogelklep in het armatuur volgens de specificaties van de SWS-server.
Kleurtjes wijzen de weg
Op de stand van Viega wijst Gerben Verweij op het speciale kleurconcept dat de fabrikant heeft ontwikkeld. ‘Alle beweegbare en handmatig te monteren onderdelen zijn geel gekleurd. De kleuren wijzen de monteur de weg’, legt hij uit. ‘Die herkent namelijk in een oogopslag wat handmatig gemonteerd kan worden.’ Een voorbeeld daarvan zijn de schuifelementen op het afvoerventiel, waarmee de volledige of gedeeltelijke spoeling wordt ingesteld, alsook de instelbare spoelstroombegrenzer of de bevestiging van het vulventiel. Ook de hoogteverstelling van het toilet voert een monteur nu handmatig uit en is bovendien volledig traploos. ‘De monteur hoeft nog maar met één steeksleutel op pad. De rest kan hij met de hand doen’, aldus Verweij.
Gegarandeerde drinkwaterhygiëne
In het waterbeheersysteem van Schell kunnen meerdere lekbeschermingsventielen tegelijkertijd worden geprogrammeerd. Op deze manier kunnen verschillende delen van het gebouw individueel van water worden voorzien. De gebruiker kan via software eenvoudig instellen op welke dagen en op welke momenten het lekkagebeschermingsventiel openblijft (aanwezigheidstijden). Tijdens de resterende tijden blijft het ventiel gesloten en is de lekkagebescherming actief. Als het commando 'stagnatiespoeling' in het SWS-waterbeheersysteem wordt uitgevoerd, opent en sluit het ventiel automatisch, zelfs als de lekkagebescherming is geactiveerd. De hygiëne is dus altijd gegarandeerd.
Wegnemen voedingsbodem legionella
Ook bij Viega was er veel aandacht voor drinkwaterhygiëne. De fabrikant is heel hard bezig de drinkwaterveiligheid voor klanten nog verder te verhogen. Het bestaande Hygiëne+ gebruikersstation, dat al enkele jaren op de markt is, wordt het komende jaar verder doorontwikkeld. Viega voegt een vierde stap toe die nóg meer garanties biedt voor veilig drinkwater. Naast het beheersen van de doorstroming, de temperatuur en de volumestroom zal de volgende generatie van het gebruikersstation ervoor zorgen dat de voedingsbodem waar de legionellabacterie op groeit, uit het water wordt weggenomen. Dat gebeurt met een UV-filter in de retourleiding van het warme water. De spoeltemperatuur hoeft dan minder omhoog, met als voordeel energiebesparing. Het was niet de enige noviteit bij Viega, dat altijd de focus heeft op innovaties voor de sanitairinstallateur. De fabrikant heeft al meer dan tien jaar voorwandsystemen in het programma, maar slaagt er telkens weer in verbeteringen door te voeren. Het nieuwe voorwandsysteem Viega Prevista biedt installateurs nog meer flexibiliteit als zij oplossingen moeten realiseren bij hun klant. Dat is gelukt door de ontwikkeling van een modulair voorwandsysteem met een relatief gering aantal systeemonderdelen. Dat maakt de organisatie op de bouwplaats een stuk makkelijker, omdat niet alles op voorraad gehouden hoeft te worden. Prevista wordt geleverd in een versie voor de klassieke wandconstructie (Dry), een staanderconstructie (Plus) en voor railmontage (Pure). Het laatste systeem is vooral ontwikkeld om creatieve badkamerontwerpen mogelijk te maken. Wat opvalt is het montagegemak en de snelheid waarmee systemen kunnen worden geplaatst. Er is steeds minder gereedschap nodig voor een goede montage. Een voorbeeld zijn de traversen van de voorwandelementen die nu zijn af te stellen met snelspanners. De voetsteunen kunnen bovendien eenvoudig op de Prevista Dry Plus montagerail worden gezet en vastgeklikt. Net zo eenvoudig is met hetzelfde voorwandelement individuele montage mogelijk.
Tekst: Paul Smorenburg
Fotografie: Industrie
Lees meer artikelen in het dossier Waterleidinginstallaties
Meer weten over de nieuwste installatietechnieken en de laatste richtlijnen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis tweewekelijkse nieuwsbrief.