Februari 2023
Kwaliteit gegarandeerd met Kiwa Water Mark
Keurmerk voor materialen en chemicaliën in de drinkwatersector
Nederlands drinkwater is al sinds jaar en dag van topkwaliteit. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt telkens weer dat bijna nergens de drinkwaterkwaliteit zo goed is als in ons land. Het drinkwater moet voldoen aan tientallen wettelijke eisen en is daarmee een van de strengst gecontroleerde producten op de markt. Dat geldt ook voor de materialen en chemicaliën die gebruikt worden bij de productie en distributie van dat water. Het Kiwa Water Mark wordt hiervoor door de overheid beschouwd als erkend kwaliteitskeurmerk.
Om drinkwater van een goede kwaliteit te produceren en dit vervolgens betrouwbaar en veilig naar gebruikers te transporteren, is een hoogwaardig distributienet noodzakelijk. Hiervoor zijn leidingen, filters, koppelingen, opslagtanks en andere materialen nodig en chemicaliën die in waterzuiveringsinstallaties worden gebruikt. Eenmaal bij de eindgebruiker komt het drinkwater in contact met boilers, kranen en andere toestellen. Uit al deze materialen en chemische producten kunnen stoffen vrijkomen die kunnen zorgen voor gezondheidsrisico’s. Daarom stelt de overheid niet alleen strenge eisen aan de kwaliteit van het drinkwater, maar ook aan hulpmiddelen die worden gebruikt bij de productie en distributie daarvan. Deze materialen en chemische stoffen moeten voldoen aan de eisen uit de ‘Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening’ en het ‘Drinkwaterbesluit’. De tien Nederlandse drinkwaterbedrijven, verenigd in Vewin, zorgen voor de naleving van deze eisen en voor een perfect onderhouden leidingnet en hightech zuiveringsinstallaties. Het Kiwa Water Mark wordt door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat beschouwd als keurmerk dat garandeert dat producten veilig kunnen worden gebruikt in de drinkwatersector.
Overheid stelt strenge eisen aan kwaliteit hulpmiddelen bij productie drinkwater
Beoordelingsrichtlijnen
Het Water Mark werd in 2011 door Kiwa geïntroduceerd als nieuw keurmerk voor drinkwaterproducten. Dit gebeurde nadat de Nederlandse overheid de hygiënische eisen aan drinkwater aanscherpte, zowel wat betreft de scope van de regeling als de inhoudelijke criteria. Zo moest bijvoorbeeld voortaan behalve naar toxicologische ook naar microbiologische aspecten worden gekeken en naast kunststoffen ook naar metalen. Deze uitgebreidere eisen zijn opgenomen in de in 2011 gepubliceerde en in 2017 aangepaste ‘Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening’. De eisen uit de ‘Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening’ zijn door Kiwa vertaald in bijna tweehonderd beoordelingsrichtlijnen (BRL-en) voor de meest uiteenlopende producten. Tot enige jaren geleden droegen materialen en chemische stoffen die aan deze richtlijnen voldeden het predicaat Kiwa-ATA (Attest Toxicologische Aspecten). Sinds 2011 is het Water Mark van Kiwa het overkoepelende keurmerk voor de BRL’en rondom drinkwaterproductie en -distributie. Op dit moment is Kiwa Water Mark nog altijd het enige keurmerk op dit gebied dat is erkend door het ministerie van IenW.
Hoe krijgt een product het Kiwa Water Mark?
Om voor een bepaald product een Kiwa Water Mark te verkrijgen, doorloopt een fabrikant of leverancier onderstaande stappen:
1. Invullen aanvraagformulier via Kiwa’s website;
2. Kiwa vraagt eventueel om aanvullende info voor een zo nauwkeurig mogelijke offerte;
3. Klant ontvangt een offerte/conceptovereenkomst, opgesteld volgens de eisen uit de Kiwa Water Mark-richtlijn;
4. Na ondertekening volgt de initiële beoordeling, inclusief audit;
5. Het Kiwa Water Mark-certificaat wordt uitgereikt als de beoordeling positief wordt afgerond;
6. Het certificaat is onbeperkt geldig;
7. Wél vinden er jaarlijkse audits plaats om vast te stellen of het product nog altijd voldoet.
Testproces
Tijdens de initiële beoordeling (stap 4 en 5) wordt het product getest volgens de product- en/of prestatie-eisen van het Kiwa Water Mark. Die tests worden vaak uitgevoerd in Kiwa’s eigen laboratorium en moeten aantonen of een product voldoet aan functionele en hygiënische eisen. Tijdens de initiële audit wordt ook vastgesteld of de manier waarop een product gemaakt wordt, voldoet aan de eisen en of een fabrikant in staat is om een product te maken van continue kwaliteit.
Tussentijdse audits
Ook de tussentijdse audits (stap 7) zijn bedoeld om de continue kwaliteit van producten en productiemethodes te bewaken. Tijdens een tussentijdse audit wordt gecontroleerd of de functionele en hygiënische prestaties van een product nog altijd voldoen aan de eisen van het Kiwa Water Mark. De auditfrequentie hangt af van de productgroep. Over het algemeen vindt er twee tot vier keer per jaar een tussentijdse audit plaats.
Eén eisenpakket
Het Kiwa Water Mark mag door certificaathouders worden gevoerd voor en op producten die in contact komen met drinkwater en voldoen aan de betreffende Kiwa-beoordelingsrichtlijnen. In deze richtlijnen zijn alle eisen opgenomen die de overheid en de markt sámen stellen aan drinkwaterproducten. Dit maakt het Kiwa Water Mark voor fabrikanten en leveranciers tot een efficiënte manier om producten voor de drinkwatersector op de Nederlandse markt te brengen én om de kwaliteit en veiligheid daarvan aan te tonen bij drinkwaterbedrijven, installateurs, eigenaren van collectieve watervoorzieningen en andere gebruikers van drinkwaterproducten. Sinds de introductie van het Water Mark in 2011 geeft Kiwa alleen nog verklaringen (attesten) af op basis van beoordelingsrichtlijnen of convenanten waarin volledige eisenpakketten zijn opgenomen. Bestaat voor een product of productgroep nog geen richtlijn of convenant, dan worden deze in overleg met de markt opgesteld. Drinkwaterchemicaliën en verwante middelen kunnen sinds 2017 worden ondergebracht in de speciaal daarvoor opgestelde richtlijn BRL-K15003 ‘Evaluation Guideline for the Kiwa product certificate for products used for treatment and/or production of drinking water’.
Kiwa Water Mark nog altijd enige door ministerie erkende keurmerk op dit gebied
Aanvullend beleid
Bij de invoering van de ‘Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening’ was nog niet voor alle producten duidelijk hoe ze bij certificering beoordeeld moesten worden. Met name voor samengestelde producten moesten daarvoor aanvullend beleid en daarvan afgeleide beoordelingsgrondslagen worden ontwikkeld. De experts van Kiwa leverden hieraan een bijdrage, met constructieve en pragmatische voorstellen richting de overheid. Nederland en zijn buurlanden spannen zich in om het beoordelingsbeleid onderling af te stemmen. Met name met Duitsland is er een nauwe samenwerking. Dit heeft weliswaar tot gevolg dat het maken en implementeren van beleid meer tijd in beslag neemt, maar heeft als voordeel dat markttoegang voor nieuwe producten eenvoudiger te regelen is.
Overzicht certificaten
Alle BRL’en voor producten die in contact komen met drinkwater zijn in beheer bij het College van Deskundigen Waterketen (CWK) van Kiwa. Op de Kiwa-website heeft het CWK een eigen portalpagina. Hierop staat een overzicht van alle beheerde beoordelingsrichtlijnen en of de betreffende BRL-certificaten met Kiwa Water Mark afgegeven kunnen worden. De portalpagina is bereikbaar via: www.bit.ly/EW-Watermark.
Europese wetgeving
In het 4MS Initiative (4MSi) werkt Nederland op het gebied van drinkwater samen met Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Dit heeft onder meer geleid tot de 4MSi Common Approaches, waarin de nationale beoordelingssystemen van de deelnemende landen feitelijk zijn samengevoegd. De 4MSi Common Approaches zijn een voorbeeld voor de Europese Commissie en het European Chemicals Agency (ECHA), die werken aan een dergelijk systeem voor Europa. Volgens de Europese drinkwaterrichtlijn (EU) 2020/2184 moeten er uiterlijk in 2025 nieuwe Europese eisen zijn voor materialen die in contact komen met drinkwater. Tot die tijd blijven de nationale maatregelen gelden.
Van K.I.W.A. naar Kiwa
Kiwa werd in 1948 als Keurings Instituut voor Waterleiding Artikelen (K.I.W.A.) opgericht door de Nederlandse drinkwaterbedrijven. Inmiddels is Kiwa uitgegroeid tot een wereldwijd toonaangevende organisatie op het gebied van testen, inspectie en certificering (TIC). Met deze TIC-services en, strikt gescheiden, consultancy helpt Kiwa opdrachtgevers om vertrouwen te creëren in hun producten, diensten, processen, (management)systemen en medewerkers. Kiwa is actief in uiteenlopende marktsegmenten, variërend van bouw en energievoorziening tot drinkwater, gezondheidszorg en food, feed & farming. Kiwa telt ruim 5.500 medewerkers in 35 landen, voornamelijk in Europa, Azië en Latijns-Amerika. Sinds 2021 is Kiwa onderdeel van SHV Group of companies.