Schell produceert een compleet programma kranen. Met de koppeling naar het Schell Watermanagement Systeem SWS kunnen deze op afstand worden bediend en voorziet het systeem in hygiënespoelingen, temperatuurmetingen en logboekadminsitratie.

Durf te innoveren

Een welbekende valkuil is het behoudend optreden van diverse partijen. Want, zo claimen de experts, dat de manieren van ontwerpen of installeren dertig of veertig jaar geleden goed waren, betekent nog niet dat die vandaag de dag ook zo zijn. We bouwen anders en dat vraagt om een andere manier van kijken naar legionellapreventie. Gerben Verweij, manager technical support bij Viega, benadrukt dat we daarbij innovaties moeten omarmen. De conventionele manier van bouwen en installeren, met aftakkingen naar een toilet, douche en wastafel, is passé. Hij vraagt dan ook eens goed te kijken naar wat de markt te bieden heeft en om vastgeroeste gewoontes los te laten. 

Doorstroming

Legionellabestrijding is geen hogere wiskunde, vindt Erwin Nijlant van Xigna. Volgens de technisch directeur van het Wateradviesbureau vergt het slechts een bepaalde bereidheid bij gebouwbeheerders en installateurs om veranderingen door te voeren. ‘Het anders aanleggen van leidingwerk is daar een mooi voorbeeld van. Een regelmatige doorloop van het water door middel van een doorstromende installatie, met het meest gebruikte tappunt aan het einde, verkleint de kans op besmettingen al direct. De biofilm, de voedingsbron voor de legionellabacterie, krijgt zo namelijk onvoldoende tijd om zich te nestelen in de drinkwaterleiding’, legt Nijlant uit. ‘Het is niet voor niets dat onze experts regelmatig op de houdbaarheid van water hameren. We hebben een goede drinkwaterkwaliteit, maar wanneer het water lang stilstaat, gaat dit ten koste van de kwaliteit. In het meest gunstige geval moeten alle tappunten eens in de drie tot maximaal vijf dagen doorstromen. Mocht dat niet haalbaar blijken, dan voorziet de markt inmiddels in diverse oplossingen zoals inbouwreservoirs met hygiënespoelingen die de complete drinkwaterleidinginstallatie op gezette tijden spoelt. Ook zijn er filtersystemen en binnenkort een slimme perlator die aangeeft of een kraan al dan niet gebruikt is, waardoor de gebruiker weet welke kraan hij even open moet zetten. De industrie zoekt continu naar nieuwe, slimme oplossingen. Zorg dat je op de hoogte blijft van deze nieuwste innovaties en implementeer deze dan ook bij jouw klanten.’

‘Zorg dat je op de hoogte blijft van de nieuwste innovaties’

Het Hygiëne + Concept van Viega zorgt met 'intelligente' elektronica ­­dat het verbruik en bijvoorbeeld de watertemperatuur in de drinkwater- en/of warmwaterinstallatie constant wordt gecontroleerd. Zodra de ingestelde waardes worden overtroffen, vindt er een automatische spoeling plaats. www.viega.

Dimensionering

Alle alarmbellen gaan af wanneer we bij Andy van Oijen het onderwerp herbestemming van gebouwen aankaarten. Het oude leidingwerk voor drinkwater blijft volgens de trainingsmanager van Geberit vaak zitten, waarna het opnieuw aangesloten wordt voor de nieuwe gebruikers. ‘Een potentieel gevaarlijke keuze’, beaamt Arjan Hilbers, project adviseur bij Schell. ‘Een bedrijfspand heeft leidingtechnisch gezien namelijk andere behoeften dan een appartementencomplex. Wanneer een pand een andere bestemming krijgt, is de kans op onder- of overdimensionering groot.’
Met name dat laatste verhoogt volgens Hilbers het risico op een legionellabesmetting. ’Een grote leiding in combinatie met weinig waterafname, zorgt voor een lage stromingssnelheid waardoor de biofilm niet of nauwelijks loskomt’, legt hij uit. ‘Er gebeurt dan dus niks meer in die leiding. Je kunt zelfs geen beheer meer uitvoeren, want er is simpelweg te weinig water aanwezig om die grote diameter te managen.’ Regelmatig komt Hilbers op projecten waar installateurs niet stilstaan bij dit gegeven. Een probleem dat volgens hem te wijten is aan een gebrek aan kennis, motivatie en tijd.

Met de in het leidingsysteem in te bouwen Geberit hygiënespoeler kan op vooraf ingestelde tijden het hele leidingsysteem worden doorgespoeld. De spoeler heeft een geïntegreerde tijdschakelaar, externe sensoren voor temperatuur en volume, een interne flowmeter en een terugstroombeveiligingsensor. ww

Kennis versus kosten

Hilbers wijst op het belang van het delen van kennis. ‘Iedereen’, zo vertelt hij, ‘preekt toch nog te vaak voor eigen parochie en door de huidige werkdruk stagneert die kennisdeling. Ook ontbreekt het bij sommigen aan intrinsieke motivatie, de wil om het anders te doen en om te investeren in nieuwe informatie.’ Van Oijen van Geberit valt hem bij met de opmerking dat ook groothandels, waar de materialen liggen, hun steentje ­kunnen bijdragen. ‘Ik zie dat die nog vaak rondrijden met open buizen en leidingen op het dak. Een uitgelezen kans voor vliegen en andere insecten om zich tijdens het transport te nestelen in de buis; het begin van de biofilm. Een paar simpele doppen aan het uiteinde van een leiding voorkomen dit. Het is slechts een kleine schakel, maar alle beetjes helpen.’
Maar vaak worden de keuzes van aannemers, opdrachtgevers en installateurs beïnvloed door het kostenplaatje dat zij al voor zich zien. Toch hoeft het niet per se allemaal hightech en peperduur te zijn. Betrokken partijen moeten zichzelf de vraag stellen of ze liever één keer willen investeren in een betrouwbaar systeem of dat ze de uitgaven aan de voorkant laag houden met het risico dat later de exploitatiekosten door het dak gaan.

Dit geduldige organisme krijgen we niet zomaar ­onder controle

De KHS Hygiene Flush Box van Kemper zorgt voor gecontroleerde (automatische) ‘spoelmaatregelen’, waardoor op een kostenbesparende en duurzame manier op elk tappunt altijd vers, hygiënisch drinkwater beschikbaar is. De Box kan ingesteld worden via de parameters tijd, temperatuur en volume.

Van A tot Z

Wanneer iedereen in de keten zijn verantwoordelijkheid neemt, krijgen we legionella mogelijk onder controle. De deskundigen zijn hierover heel duidelijk; met slechts één braafste jongetje van de klas zijn we er nog niet. Iedereen moet meedoen. Daarmee bedoelen ze ook de eindgebruiker, een vaak vergeten onderdeel van die keten. Of het nu gaat om een zorgcentrum, particulier of sportclub; het zijn belangrijke schakels om de vorming van legionella in de kiem te smoren. Dat zit ‘m in details zoals een ongebruikte buitenkraan, fontein in het toilet, wasmachine-aansluiting of langdurige leegstand van een kamer, ongebruikte douches en ga zo maar door. Daar ligt een hele belangrijke voorlichtende rol voor installateurs als zij zit soort zaken constateren bij klanten.

Conclusie

Legionella bestaat misschien al wel langer dan dat ­wij op de aarde rondlopen. Dit geduldige organisme krijgen we dus niet zomaar onder controle en het is een utopie dat het ooit helemaal verdwijnt. Door bij het ontwerpen, realiseren en onderhouden van leidinginstallaties al te letten op factoren als doorstroomsnelheid, temperatuur en regelmatige verversing van de tappunten, komen we dichter bij een beheersbare hoeveelheid bacteriën in het water. Mocht dat allemaal niet werken, dan kunnen we altijd nog terugvallen ­
op technieken en producten die diverse fabrikanten hebben ontwikkeld.

Tekst: Laura Timmermans
Fotografie: iStock, Schell, Viega, Geberit, Kemper

Lees meer artikelen in het dossier Legionella