Januari 2011
Alle kansen voor de zon
Systeemprincipe hrs120.
De installatie van een zonneboiler levert een gemiddeld Nederlands huishouden jaarlijks een besparing van een kleine 300 m3 aan aardgas op. Toch lopen consumenten nog niet altijd warm voor zo’n systeem. En dat terwijl innovatieve fabrikanten het rendement van zonneboilers de afgelopen jaren flink hebben weten te verhogen. HRsolar introduceerde tijdens installatie vakbeurs Hardenberg naar eigen zeggen het voorlopige neusje van de zalm: een zonneboiler met het hoogste rendement van Nederland.
Dat het met de zonneboiler in Nederland nog niet zo wil vlotten, heeft te maken met een aantal vooroordelen dat nog altijd bestaat ten aanzien van deze systemen. Veel mensen zien zonneboilers als inefficiënt en moeilijk toepasbaar, reden waarom de milieubewuste Nederlandse consument nog altijd een voorkeur heeft voor zonnepanelen. Diezelfde consument doet er echter verstandig aan zich te verdiepen in de kille cijfers die sinds enige tijd beschikbaar zijn. Hebben zonnepanelen – of fotovoltaïsche cellen – een maximaal haalbare opbrengst van ongeveer 120 kWh/m2, bij HRsolar- zonneboilers en -collectoren ligt diezelfde waarde op circa 572 kWh/m2.
Volgens Ronald van der Ende, directeur van het in Maasdijk gevestigde HRsolar, heeft de zonneboiler een imagoprobleem. ‘Nederlanders denken dat er in dit land te weinig zonuren zijn om profijt te hebben van een zonnecollector. Maar deze werkt niet alleen op zonovergoten stranddagen, maar ook met helder vriesweer. Voor een zonnecollector is gewoon daglicht in feite al voldoende. Zelfs bij bewolkt weer kan het water opwarmen tot ongeveer 30 – 40 °C. Bij normaal zonnig weer loopt de temperatuur van het water in het voorraadvat zelfs op tot 95 °C.’ Eigenlijk is het nauwelijks te geloven dat de zonneboiler in ons land nog maar zo weinig wordt toegepast, vindt Van der Ende. ‘In landen als Duitsland en Oostenrijk word je bij wijze van spreken voor gek verklaard wanneer je niet zo’n systeem op het dak hebt staan.’
Omdat het oog ook wat wil, kunnen de zonnecollectoren elegant tussen of op de dakpannen worden verwerkt.
Efficiënt en esthetisch
Een andere verklaring voor de impopulariteit van de zonneboiler ligt in het feit dat dergelijke systemen in de jaren negentig met weinig succes werden toegepast. Destijds was nauwelijks sprake van een fatsoenlijk rendement en was er ook geen aandacht voor het esthetische aspect. Inmiddels is de energetische opbrengst van zonneboilers en -collectoren flink verhoogd. Volgens een recent gepubliceerde productlijst van Agentschap NL realiseren verschillende fabrikanten een gemiddelde opbrengst van meer dan 5 GJ/a bij een collectoroppervlak van minder dan 6 m2. Voor een gemiddeld gezin is dat voldoende om tot 65 procent van de jaarlijkse energiebehoefte voor warmtapwaterbereiding op te wekken met de warmte van de zon. Met een collectoroppervlak van 5 m2 realiseert het HRs200-systeem van HRsolar volgens Van der Ende zelfs een jaaropbrengst van 6,1 GJ. ‘Voor consumenten is er ook het HRs120-systeem, dat met een zonnecollector van 2,5 m2 een opbrengst van 4,7 GJ haalt.’ Deze hoge rendementen zijn volgens de fabrikant te danken aan de toepassing van speciaal Solarglas, een absorberplaat met hoogselectieve coating en een beter ontwikkelde boiler. Omdat het oog ook wat wil is de omlijsting van de zonnecollector mat zwart en zorgt de verbeterde vormgeving van de gotenset ervoor dat de collectoren elegant tussen de dakpannen kunnen worden verwerkt. Het is uiteraard ook mogelijk om de collectoren op de dakpannen of een plat dak te plaatsen.
|
Zonnekeurlabel
Voor zonneboilersystemen is met het Zonnekeurlabel recentelijk een nieuw kwaliteitskeurmerk in het leven geroepen. Voor toekenning van dit label worden zaken meegewogen als het oppervlak van de collector, de bijdrage van zonne-energie als vervanger van energie uit fossiele brandstoffen – ook wel zonnefractie genoemd – en de opbrengst in GJ/a. Fabrikanten vermelden in dit verband voortaan de opbrengst in GJ op het typeplaatje van de collector. Deze waarde is tevens bepalend voor de hoogte van de EPR-subsidie. Het label is een initiatief van de stichting Energie Prestatie Keur (EPK). Meer informatie: www.depk.nl.
|
Installatiegemak
Om de zonneboiler voor consumenten zo betaalbaar mogelijk te houden, keek HRsolar bij de ontwikkeling ervan ook naar de tijd die nodig is om een en ander te installeren. Daarbij kon het bedrijf terugvallen op de kennis en ervaring die werd opgedaan tussen 2004 en 2008, toen het zelf ook nog actief was als installateur. Vanwege de sterke groei die het bedrijf doormaakt, richt HRsolar zich nu alleen nog op de ontwikkeling en fabricage van zonneboilers en -collectoren.
‘De installatiekosten maken zo’n 35 procent uit van de totale kostprijs, het loont dus de moeite om op dit punt te besparen. Daarbij weten we waar een installateur zoal tegenaan loopt omdat we zelf uit de praktijk komen. Zo zijn we bijvoorbeeld op het idee gekomen om een flexibele roestvaststalen ribbelleiding toe te passen, dat scheelt nogal wat werk’, stelt Van der Ende. ‘Als fabrikant willen we de installateur zoveel mogelijk ontzorgen. We zijn ons ervan bewust dat niet iedereen het even plezierig vindt om op het dak te werken. Daarom hebben we het aantal handelingen op het dak zo veel mogelijk beperkt, bijvoorbeeld door veel met flexibele koppelingen, in plaats van knelfittingen te werken.’
‘Ook hebben we voorgevormde goten ontwikkeld van geëxtrudeerd aluminium. Die zijn er in een smalle en een brede variant, waardoor een installateur geen dakpannen meer op maat hoeft te slijpen. Dankzij ons eigen ontworpen opdakmontagesysteem kan de zonnecollector makkelijk op de dakpannen worden geplaatst. Het uitgangspunt blijft echter om de zonnecollector in het pannendak te integreren, dat is esthetisch simpelweg fraaier.’
‘Een ander groot voordeel is dat we voortaan met een universele zonnecollector werken. Voorheen hadden we horizontale en verticale collectoren en verschillende collectoren voor montage op of in het dak. Daar komt bij dat er drie collectoren in serie kunnen worden geschakeld. Onze zonnecollector is altijd 2,5 m2 groot en kan vanwege zijn gewicht van circa 38 kg (was 42 kg, red.) door twee personen worden getild. Al met al gaan we uit – bij bestaande bouw en het kleinste systeemtype – van een totale montagetijd van ongeveer zes uur met twee personen.’
Besparing en bewustwording
Rekenvoorbeelden van HRsolar laten zien dat een gemiddeld gezin met het HRs120-systeem jaarlijks zo’n 58 procent kan besparen op de warmtapwaterproductie. Uitgaand van een verbruik van 110 liter per dag komt dat overeen met zo’n 221 m2 aardgas. Worden er twee zonnecollectoren op het dak geplaatst (HRs200), dan bedraagt de besparing zelfs 75 procent, ofwel zo’n 290 m2 aardgas.
De gebruiker wil natuurlijk weten wat zijn voordeel is als hij een zonneboiler laat installeren. Toch vindt Van der Ende dat financieel voordeel niet voorop moet staan. ‘Het is net zo belangrijk dat consumenten zich bewust worden van het feit dat ze ook iets voor het milieu kunnen doen. En dat het prettig is om minder afhankelijk van een energieleverancier te zijn. Door gebruik te maken van hoogwaardige materialen, zoals Solarglas, geanodiseerd aluminium en roestvaststaal heeft een HRsolar-zonneboiler een levensduur van 25 jaar. Dat geeft voldoende tijd om financieel voordeel te hebben en een bijdrage aan het milieu te leveren.’
Een zonneboiler wordt hoofdzakelijk gebruikt voor verwarming van tapwater, maar kan ook via een driewegklep worden aangesloten op lt-verwarming. De fabrikant ziet op termijn ook mogelijkheden voor de combinatie met een warmtepomp. Daarmee kun je overtollige warmte van de zonneboiler ’s zomers opslaan in de bodem, om dit vervolgens in de winter te benutten. Door dit soort combinaties valt de besparing natuurlijk hoger uit. De ervaring leert overigens dat de aanschaf van een zonneboiler vaak samenvalt met het vervangen van de verwarmingsketel. Voor een slimme installateur is het dan een kleine moeite om bij de offerte voor de ketel ook een duidelijk rekenvoorbeeld voor een zonneboiler mee te sturen. Op die manier ziet een klant direct waar zijn voordeel ligt.’
Tekst: Rob de Boer
Fotografie: Industrie