December 2011
Cursus veilige leidingwaterinstallaties schot in de roos
‘Hotspot’ bij een cv-verdeler.
De belangrijkste boodschap die de cursisten meekrijgen tijdens de Issocursus ‘Veilige leidingwaterinstallaties’, is zich verantwoordelijk en zelfbewust op te stellen. In de bestaande bouw is een veilige drinkwaterinstallatie weliswaar een verantwoordelijkheid van de eigenaar zelf, maar het is de taak van de installateur de opdrachtgever en/of klant te wijzen op de gevaren en natuurlijk vooral op de oplossingen. In de nieuwbouw is de installateur overigens primair ver antwoordelijk.
De monteur speelt volgens cursusleider Leo Bikker een belangrijke rol bij de bewustwording van klanten van de gevaren die op de loer liggen bij slechte of onveilig aangelegde leidingwaterinstallaties. ‘Jij komt echt over de vloer komt bij de klant. Denk niet: ik ben maar een eenvoudige monteur, het zal mijn tijd wel duren, maar gooi – zelfbewust – de eerste steen in de vijver, de kring van begrip zal steeds groter worden’, houdt hij de cursisten van de Isso-cursus ‘Veilige leidingwaterinstallaties’ voor.
Dood door schuld
Enkele van de 26 monteurs van Megens Installaties uit Druten mokken nog over ‘wat zij eraan kunnen doen’. Dit omdat ze ook maar op pad worden gestuurd voor de aanleg van leidingwaterinstallaties, volgens installatietekening, in een zo kort mogelijke tijd. Bikker snapt het dilemma van de monteur wel. ‘Daarom ben ik zo blij dat ik hier naast monteurs ook werkvoorbereider, begroters en zelfs stafleden in de zaal zie. Het is van het grootste belang dat alle mensen binnen het bedrijf, die op welke manier dan ook bij een project zijn betrokken, weten hoe het hoort, want daar beginnen verbeteringen bij.’ Bikker stipt aan dat de bedrijfsleiding bovendien een groot financieel en juridisch belang heeft. ‘Een fout aangelegde installatie die er vlak voor de oplevering weer uit moet en opnieuw moet worden aangelegd, kost handen vol geld. Weten jullie dat de faalkosten in de bouw boven de 10 procent liggen en nog steeds stijgen? Zorgvuldigheid kost in eerste instantie wat meer (tijd en geld), maar betaalt zich terug op de wat langere termijn. En dan heb ik het nog maar niet over de juridische consequenties, als gebruikers van een opgeleverd pand ziek worden. Of erger’, voegt hij er aan toe, met een verwijzing naar de legionella-uitbraak tijdens de Westfriese flora in Bovenkarspel in 1999. ‘Als uw bedrijf aansprakelijk wordt gesteld, dan gaat het wel wat meer kosten dan een paar duizend euro. Dood door schuld kan zelfs leiden tot strafrechterlijke vervolging.’
Tijdens de cursus behandelt Bikker met name een groot aantal praktische zaken waar je als monteur tegenaan loopt en hij raadt de cursisten aan die kennis op te slaan en ‘de ogen open te houden’ om zaken te signaleren waarbij installaties niet volgens de normen en regelgeving kunnen worden aangelegd. ‘Een leidingwaterinstallatie is complex en er is geen betere plek dan de praktijk om dingen te signaleren die ook jouw voorman niet ziet. Het gaat daarbij ook vaak om voorbeelden waarvan de oorzaak ligt bij andere partners in de bouw, bijvoorbeeld de verwarmingsmonteur die cv-leidingen aanlegt die tot hotspots kunnen leiden.’
|
TRIJSELAAR-VERMEER BIM'T
Bert van der Rest van Trijselaar-Vermeer wil dat zijn mensen precies weten hoe dingen in elkaar steken en stuurde maar liefst zestig medewerkers naar de cursus. ‘Er gaat veel mis’, weet Van der Rest. ‘Wij willen de kennis in huis hebben om verantwoordelijkheid te kunnen nemen, bijvoorbeeld door de architect, de cv-installateur en opdrachtgever bij elkaar te halen om alle tekeningen naast elkaar te leggen. Als er dan clashes zijn, dan bespreken we die. Sinds kort werken wij ook met BIM. Dat kost geld, maar dat verdien je dubbel en dwars terug bij de uitvoering. Je ziet nu zoveel dingen van tevoren aankomen, zoals een cv-leiding die door de afdekvloer gaat en een cv-leiding kruist of een waterleiding die onder de vloer voor een ventilatierooster langsloopt (met gevaar voor bevriezing).’ Van der Rest is niet bang dat een klant voor een ‘collega’ kiest die het allemaal iets minder nauw neemt met de regelgeving. ‘Onze ervaring is dat wanneer je het goed uitlegt, de opdrachtgever het begrijpt. Zo hebben we onlangs voor een school ook een automatisch spoelsysteem voorgesteld dat ervoor zorgt dat de transportleiding die boven het plafond loopt, automatisch elke 24 uur wordt doorgespoeld, waardoor het water geen kans krijgt op te warmen.’ Met de inzet van een keurmeester doet Trijselaar-Vermeer ook zijn eigen kwaliteitscontrole. ‘Mocht er in de hectiek onverhoopt toch iets verkeerd zijn aangelegd, dan is er altijd nog onze keurmeester die op de bouw controleert of alles volgens tekening is aangelegd.’
|
Een dode leiding.
Dat het niet zo’n vaart zal lopen, wijst Bikker rigoureus de prullenbak in. ‘Weten jullie dat ik als inspecteur in 80 procent van de gevallen installaties tegen kom waarop iets is aan te merken? Dat zijn natuurlijk lang niet altijd direct levensbedreigende situaties, maar zaken van waaruit op den duur risico’s kunnen ontstaan voor de veiligheid van de bewoners of gebruikers.’
Werkschuurtje
Een monteur in de zaal is nog niet overtuigd en brengt in dat het in woningen ‘toch niet zo’n vaart zal lopen’. Bikker confronteert hem direct met een stortvloed aan voorbeelden waar het – ook in een gewoon huis – mis kan gaan. ‘Neem nou om te beginnen de vulkraan voor de cv. Hoe vaak gebruik je die? Het water in dat stukje leiding staat dus vaak stil. En hoe vaak zie ik in woningen geen waterleiding achter een koelkast langslopen? We weten allemaal hoe warm een koelkast is aan de achterkant. Een hotspot dus. Of er wordt een extra radiator aangesloten waarvan de leidingen vlak langs (koud)waterleidingen lopen.’
Een heel groot risico noemt Bikker de leiding die klussers leggen door de tuin naar het werkschuurtje. ‘Die ligt soms 20 cm onder de tegels, waardoor in de zomer het water in de leiding gemakkelijk opwarmt tot temperaturen boven de 25 ºC. We weten allemaal dat legionella zich vermeerdert bij temperaturen tussen de 25 en 50 ºC. Wat ik ook heel vaak zie, zijn huizen waar de kinderen inmiddels zijn uitgevlogen, maar waar nog wel steeds die tweede wc, wasbak of badkamer is aangesloten die nooit meer wordt gebruikt. Dat zijn potentiële legionellahaarden, omdat het water daar vaak lang stilstaat. Jullie’, zegt hij tegen de (onderhouds)-monteurs, ‘zijn de aangewezen personen om dit soort zaken te constateren, de bewoner erop te attenderen en hen een voorstel te doen de installatie aan te passen, bijvoorbeeld door de installatie ‘doorstromend’ te maken en een niet gebruikt fonteintje mee te laten lopen, zodat bij elke toiletspoeling van een toilet dat nog wel regelmatig wordt gebruikt, de leiding naar het niet-gebruikte fonteintje wordt doorspoeld.’
Bikker wijst nog een risicofactor aan. ‘Als je een uitbreiding maakt voor een ziekenhuis of bejaardenhuis, neem dan voordat je het nieuwe deel oplevert een watermonster. Hiermee toon je aan dat je de installatie goed hebt aangelegd en opgeleverd. Je kunt dan bij een eventueel later geconstateerde besmetting aantonen dat jouw bedrijf niet de veroorzaker van de besmetting is en je niet aansprakelijk bent.’
‘Te’ schoon en te rooms
Een andere monteur vraagt zich af of we in Nederland niet ‘te schoon’ zijn geworden. ‘Overdrijven we de risico’s niet een beetje?’ Bikker is het daar zeker niet mee eens. ‘Ik denk zelfs dat de werkelijkheid erger is dan de officiële statistieken laten zien. Vooral ouderen en zieken overlijden soms aan een longontsteking, waarbij niet officieel wordt vastgesteld dat de longontsteking het gevolg is geweest van een legionellabesmetting.’ Weer een andere deelnemer is bang ‘Roomser dan de paus’ te zijn bij de toepassing van de voorschriften, terwijl een beunhaas het werk mag maken, omdat hij lager in kan schrijven en toch niet op de vingers wordt getikt door een inspecteur. Bikker geeft toe dat ‘knoeiers’ te vaak hun straf ontlopen, maar adviseert niet ‘mee te gaan knoeien’. ‘Er is echt een omslag in denken aan de gang in de markt. Keulen en Aken zijn ook niet op één dag gebouwd. Jouw risico bij een nette aanbieding is dat je het werk niet krijgt, het risico van de beunhaas is dat hij een enorme schadeclaim aan zijn broek krijgt. Wees zelfbewust en zorg dat je als installateur vroegtijdig aan tafel zit, zodat je de opdrachtgever, de architect en de adviseur meekrijgt en er een fatsoenlijke installatie wordt ontworpen, die je tegen een fatsoenlijke prijs mag maken.’
|
KWALITEIT VOOROP
Bij Megens Installaties uit Druten staat het leveren van kwaliteit voorop. ‘De directe aanleiding om onze medewerkers naar de cursus ‘Veilige leidingwaterinstallaties’ te sturen,’ vertelt directeur Jos Ruijs, ‘was het nieuwe Waterleidingbesluit. Scholing en kennisontwikkeling staan bij ons bedrijf hoog in het vaandel. Dat communiceren wij ook naar onze klanten. Een klant kan bij ons rekenen op een goed eindproduct. Wij doen geen concessies aan de kwaliteit om zo lager te kunnen inschrijven. Met een prijsstrategie doe je jezelf tekort, maar ook je opdrachtgever en uiteindelijk de gebruikers/bewoners van de huizen die met ondeugdelijk of onveilige leidingwaterinstallaties zitten. Bij de mensen die deze cursus hebben gevolgd zitten niet alleen monteurs, maar ook werkvoorbereiders, calculators, tekenaars, engineers en servicemedewerkers, omdat wij het belangrijk vinden dat iedereen een bijdrage kan leveren aan de kwaliteit die we willen (blijven) bieden. De begroters en werkvoorbereiders luisteren daarbij ook nadrukkelijk naar de signalen van monteurs uit het veld om kwalitatief werk te kunnen leveren tegen een reële prijs. Wij staan op het standpunt dat we met heldere, goed gespecificeerde offertes de adviseur en architect goed kunnen ondersteunen, want het stuit ons tegen de borst klakkeloos een werk uit te voeren waar wij eigenlijk niet achter staan. Dat is voor megens geen optie. Wij leveren kwaliteit of wij leveren niet. uit het feit dat we nog nooit terug hebben hoeven komen om een door ons opgeleverde leidingwaterinstallatie achteraf te herstellen, blijkt dat onze kwaliteitsstrategie zijn vruchten afwerpt. En dat willen we graag zo houden.’ ’
|
Tekst: Paul Smorenburg
Fotografie: Industrie