Dit jaar komt er voor het eerst 1 GWp aan zonnepanelen bij.

Met dank aan de salderingsregeling heeft Nederland in 2017 de grens van 500.000 pv-systemen geslecht. De salderingsmarkt wordt voor de komende jaren door marktexperts geschat op een volume van 300 tot 400 MWp. Waarschijnlijk komt er het komende jaar voor het eerst meer dan 1 GWp aan zonnepanelen bij. Brancheorganisatie Holland Solar denkt dat 2018 het kantelpunt is van de grootschalige uitrol van pv. Maar niet alleen producenten, leveranciers en installateurs van pv zullen gaan profiteren. Ook de zonnewarmtesector zal met de groeiende vraag kunnen meeliften. Dat deze verwachting gerechtvaardigd is, bewijst onder meer de groeiende lijst van de zonneboileraanbieders van ISDE. Daarnaast wordt er ook meer geïnnoveerd, zoals pvt-panelen, bodemregeneratie, nokboilers en gekleurde gevelcollectoren.

Wat volgens Holland Solar vooral opvalt is dat zonnewarmte mede door de ISDE-regeling vaker wordt meegenomen in energiezuinige nieuwbouwconcepten, zoals Nom, EPC-0, en grootschalige duurzame renovatieprojecten van wooncorporaties. De brancheorganisatie stelt dat zonnewarmte mede door de mogelijkheid om te stapelen met Step-subsidie een zeer interessante, maar vooral ook stabiele investering is voor wooncorporaties. Een andere zichtbare trend is dat zonnewarmte meer wordt gecombineerd met andere duurzame warmte-opwekkers, zoals warmtepompen, biomassaketels en elektrische doorstromers, met als bijkomend doel gasloos te worden.

Nieuwe kansen zonnewarmte

Volgens Robbert van Diemen van Holland Solar is de groei het sterkst in de particuliere sector, maar heeft ook de nieuwbouw- en renovatiesector de weg gevonden naar de ISDE-regeling. ‘In dit  marktsegment wordt fors meer zonnewarmte toegepast en dan vooral bij Nom-woningen en andere zeer energiezuinige concepten. Daarbij worden zonnecollectoren steeds vaker onderdeel van gecombineerde systemen, zoals warmtepompen en bodemregeneratie. Er worden hierdoor minder opzichzelfstaande zonneboilersystemen geplaatst en meer combinatieoplossingen. Dit uit zich met name in het type opslagvaten die zijn voorzien van meerdere warmtewisselaars en aansluitmogelijkheden.'

'Daarnaast biedt zonnewarmte nieuwe kansen voor alternatieve technieken voor verwarming voor zeer energiezuinige woningen, zoals infrarood, elektrische cv-ketels en elektrische vloerverwarming. Deze technieken worden in kleinere woningen vaak als alternatief voor warmtepompen gebruikt en zorgen ervoor dat de toepassing van zonnewarmte noodzakelijk is. Dit om de forse tapwatervraag niet volledig elektrisch in te hoeven vullen, wat veel dakoppervlakte vereist. Steeds meer commerciële partijen zien dan ook brood in zonneboilers. In 2018 starten er bijvoorbeeld drie grote energiemaatschappijen met de verkoop van zonneboilers en ook steeds meer zonnestroombedrijven bieden zonneboilers aan.' De grootste afzet wordt verwacht bij huurwoningen. Zonneboilers kunnen huurhuizen met een C-label in één keer de stap laten maken naar label A’, stelt Albert Dorland van ZonneboilerPro. Zijn bedrijf, opgericht in 2012 met als kernactiviteit zonneboilers voor consumenten, richt zich sinds 2016 meer en meer op de grootzakelijke markt. ‘Het is de overzichtelijke total cost of ownership die het voor woningcorporaties extra aantrekkelijk maakt om te kiezen voor zonneboilers.'

Maar er is wel een probleempje denkt Dorland: 'Er zijn al behoorlijk wat huurwoningen waarvan het dak inmiddels is vol gelegd met pv, en daar is dus geen ruimte meer voor zonnecollectoren.’

Made in Holland

Met de groeiende vraag naar pv lijkt ons land ineens steeds interessanter voor de productie van pv-panelen. Deels gaat het om assemblage, maar op de toekomstige productielocatie van Energyra bijvoorbeeld, is het fabricaat volledig 'made in Holland'. Energyra wil vanaf het voorjaar in een nieuwe fabriek in Zaandam jaarlijks 350.000 pv-panelen produceren. Het productieproces zal sterk geautomatiseerd en gerobotiseerd zijn en de productiecapaciteit bedraagt 100 MWp.

De innovatieve en milieuvriendelijke technologie waarbij beduidend minder lood wordt gebruikt, is ontwikkeld door ECN Petten. Het belangrijkste verschil met de gangbare technologie is dat de zonnecellen niet op de voorkant van de panelen aan elkaar worden gesoldeerd, maar dat deze aan de achterkant met elektrisch geleidende lijm op een soort printplaat worden geplakt. Voor dit proces is geen loodhoudend soldeer nodig en de printplaat wordt fluorvrij geproduceerd. Dat de panelen lood- en fluorvrij zijn, ziet Energyra niet alleen als een belangrijke volgende stap naar vergroening, maar ook naar levensduurverlenging. Het risico op breuken in de panelen wordt er namelijk door verminderd, waardoor ze meer energie leveren en gemiddeld vijf jaar langer mee zullen gaan.

Die voordelen claimt SolarWatt ook met haar glas/glas pv-paneel. Een belangrijk pluspunt van glas/glas-panelen is dat vocht, zuurstof en eventueel schadelijke gassen, zoals ammoniak, niet meer in het paneel kunnen dringen, waardoor geen vermogensverlies ontstaat. Gedurende een periode van dertig jaar produceren ze ongeveer 25 procent meer stroom. Een andere nieuwe Nederlandse fabriek komt in Veendam, waar Innolane gaat produceren. In de fabriek moeten jaarlijks 530.000 glas-glas pv-panelen worden geproduceerd. Ook de pv-cellen zouden in de fabriek moeten worden gemaakt. De financiering komt van Europese banken en investeerders. Elders in Groningen gaat het Friese bedrijf Powerfield een fabriek bouwen. Het doel is om hier jaarlijks een miljoen zonnepanelen te maken. De helft hiervan wordt gebruikt voor de aanleg van de eigen grote zonneparken.

Perc-technologie

Een andere opvallende ontwikkeling is de opkomst van de Perc-technologie. Nog steeds is de silliciumcel vrijwel standaard in de pv-panelen. Het rendement van deze panelen is de laatste jaren met sprongen omhooggegaan, maar de producenten verwachten dat er nu niet veel verbetering meer mogelijk is. Met Perc-technologie (passivated emitter rear cell) lijkt er nog wel enige ruimte te zijn.

Een zonnecel werkt op het gehele lichtspectrum. Een aanmerkelijk deel van de zonne-energie zit in het spectrum met een langere golflengte (700 nm+). De fotonen met een langere golflengte hebben nogal de neiging om dwars door de zonnecel te schieten. Bij een normale zonnecel is de hele  achterkant geleidend, maar bij Perc-technologie worden er op de achterkant van de zonnecel niet-geleidende lijntjes aangebracht, die ervoor zorgen dat de elektronen naar een bepaald deel van de achterkant kunnen stromen. De Perc-technologie zorgt met de lichtval voor meer opbrengst en produceert minder warmte. Omvormers zullen volgens marktonderzoeksbureau GTM Research in de komende jaren cruciaal worden voor de netintegratie van zonne-energie, deze zullen dan ook steeds meer functies krijgen, zo is de verwachting. De onderzoekers concluderen in het rapport ‘The global pv inverter and MLPE landscape’ (eind 2017) dat voor omvormerfabrikanten ‘de steeds heftigere concurrentie’ de grootste uitdaging is in de jaren die voor hen liggen.

Fabrikanten komen met steeds grotere omvormers. En de prijzen zijn behoorlijk aan het dalen. SMA Benelux, belangrijk leverancier van omvormers en monitoringen installatiesoftware, verwacht dat het niet lang meer duurt voordat de allergoedkoopste omvormers uit de markt zullen worden gestoten en dat er een handjevol aanbieders van kwaliteitssystemen zal overblijven. Ooit was de belangrijkste functie van een omvormer om te zorgen voor de conversie van DC naar AC. Tegenwoordig vormt de omvormer het brein van een pvsysteem. Een natuurlijke vervolgstap is het beheren en aansturen van huishoudelijke apparaten en het samenvoegen van de afzonderlijke werelden van zonne-energie en gebouwautomatisering. Smartwoningen bieden meer comfort, en in combinatie met een pv-systeem kunnen huiseigenaren de elektriciteitsproductie steeds efficiënter inzetten voor eigen verbruik.

Tekst: Mari van Lieshout

Fotografie: David Achtsivassilus