Het oordeel is geveld. De bevindingen zijn na te lezen in het rapport.

TNO biedt de BIM-ladder sinds een ruim jaar aan. De service is, na een proefperiode van een jaar, in januari 2010 gepresenteerd. Bedrijven kunnen een gecertificeerd BIM-adviseur uitnodigen om de gang van zaken rond het onderwerp te beoordelen. De adviseur stelt een rapport op, waarin wordt aangeven welke vorderingen er zijn gemaakt op BIM-gebied.

Dat is niet een klus voor op een achternamiddag, want de definitie van BIM is niet glashelder. Het begrip ‘Bouw Informatie Model’ zingt al een paar jaar rond in de bouw- en installatiewereld, maar slechts weinig mensen kunnen onomwonden uitleggen wat het inhoudt. Op internet doen websites rond het onderwerp een poging: volgens hen wordt BIM toegepast als een bedrijf 2D- of 3D-geometrieaspecten van een object voor alle belanghebbenden op een logische plek in een actuele staat beschikbaar heeft.

Nu alleen nog de praktijk. Die is veelzijdig, stelt Léon van Berlo, productmanager van de BIM-ladder, een initiatief dat BIM meer bekendheid moeten geven. ‘Wat betreft BIM kan bij elk bedrijf wel iets worden verbeterd. Daarom laten we ook iemand van binnenuit in de organisatie kijken. Dat levert soms verrassende inzichten op.’

‘Sommige opdrachtgevers stellen bijvoorbeeld de eis van minimaal drie jaar ‘BIM-ervaring’, maar die eis dient vaak geen doel. Wij komen ook bedrijven tegen, die pas zijn begonnen en verder zijn dan hun collegabedrijf dat al vier jaar bezig zegt te zijn.’ De test biedt uitkomst.

Blinde vlek

Het onderzoek met de BIM-ladder is verkrijgbaar in twee uitvoeringen. Allereerst is er de ‘selfscan’, die ondernemers zelf via internet kunnen invullen. De uitkomst is een score, die aangeeft waar de meeste winst is te halen. Wie denkt dat BIM voor hem of haar inmiddels gesneden koek is, moet deze scan vooral invullen. Valt de uitslag onverhoopt tegen of is er behoefte aan een duidelijker en gespecificeerd oordeel, dan is er de ‘expertscan’. Hiervoor wordt de organisatie, of het aangegeven onderdeel, door een expert doorgelicht. Dit gebeurt, net als bij de selfscan, op vier gebieden. De vier hoofdgebieden: organisatie & cultuur, de situatie rond informatiestromen, processen en ICT-tools, met daarover nog eens zeven deelthema’s.

Een beeld van de deelgebieden wordt verkregen door het afnemen van interviews, het invullen van vragenlijsten en de bestudering van bouwmodellen en overlegstructuren. De inspectie begint bij de bedrijfsleiding. Aan leidinggevenden wordt gevraagd naar de motieven om BIM te integreren in de organisatie en hoeveel werk er al verricht is. Vervolgens wordt de bestuurskamer verlaten en gaat de adviseur de werkvloer op. Daar wordt allereerst gecontroleerd of alles wat gezegd is door de directie waar is en op welke manier dat wordt geconcretiseerd. Met werknemers wordt gesproken over samenwerking met directe collega’s, collega’s van andere afdelingen en andere bedrijven.

Ook de bezigheden van werknemers afzonderlijk worden onder de loep genomen: zo worden bijvoorbeeld bouwmodellen en communicatielijnen bestudeerd. Na zo’n vier uur is het onderzoek in het bedrijf klaar en wordt de score berekend. De resultaten worden uiteraard intern besproken. Als het resultaat volgens verwachting is, kan het bedrijf besluiten om de resultaten openbaar te maken. Er kan dus ook worden besloten de uitkomsten niet naar buiten te brengen. In veel gevallen heeft de BIM-adviseur dan nog veel zwakke plekken gezien. De experts die de keuring verrichten, zijn niet in dienst van TNO. Het onderzoeksinstituut bewaakt alleen de kwaliteit van de keuringen en de adviseurs.

Vooral op detailniveau kan de scan een ‘wake-up call’ zijn, zo hebben de ervaringen uit het eerste jaar duidelijk gemaakt. De gecertificeerde afnemer komt immers niet alleen checken of de pc’s op de zaak snel genoeg zijn om met 3D-software te werken; alle aspecten binnen een bedrijf moeten eraan geloven. Daarmee zegt een score voor de BIM-ladder ook iets over de organisatie zelf. ‘De experts die de scan uitvoeren, merken dat bedrijven vaak een blinde vlek hebben’, geeft Van Berlo aan. ‘Vaak zit het met de software wel goed, maar er moet ook op strategisch vlak worden gescoord, of andersom. Zwakke plekken die nog niet bekend waren, verschijnen opeens aan de oppervlakte.’