Maart 2016
Hoe kan ik voldoen aan de 25 ˚C-temperatuureis?
Voor het ontwerpen en aanleggen van de leidingwaterinstallatie moet je weet hebben van de ontwerpruimtetemperaturen in, boven, onder en soms naast ruimten waarin de waterleidingen worden aangebracht. K&S zet ze op een rij.
Een plek die bijvoorbeeld ook aan de 25 ˚C- eis moeten voldoen is de ruimte boven een verlaagd plafond, een ruimte in een kast, ruimten in kokers en schachten, waarin al dan niet verwarmingsleidingen zijn gepland. Ook moeten de te verwachten temperaturen van bouwconstructies (vloeren en wanden), waarin de waterleidingen worden opgenomen, worden nagegaan. Er is overleg nodig met de ontwerper en de uitvoerder van de klimaat- en/of verwarmingsinstallatie over de ontwerptemperaturen van de betreffende ruimten, inclusief mogelijke temperatuurgradiënten, en over de ligging van verwarmingsleidingen in die ruimten en constructies (vloeren en wanden). Komen de ontwerpers van de leidingwater- en klimaatinstallatie er samen niet uit, dan zal ook vanuit bouwkundige hoek een bijdrage noodzakelijk zijn om tot een integrale oplossing te komen waarmee aan de wet- en regelgeving (Bouwbesluit en Drink- waterbesluit) voor de temperatuur van het leidingwater kan worden voldaan. Zo nodig moet een (bouwfysisch) adviseur worden ingeschakeld om een uitspraak te kunnen doen over de te verwachte temperaturen door opwarming van de gebouwmassa. Deze problematiek vraagt om een gezamenlijke aanpak binnen het bouwproces: integraal ontwerpen.
Bouwkundige aanpassingen
Als zonder bouwkundige aanpassingen niet aan de temperatuureis voor drinkwater kan worden voldaan, dan moet de opdrachtgever, dan wel de bouwkundig aannemer, die aanpassingen (laten) uitvoeren. De bouwkundige zijde kan zich dus niet onttrekken aan de oplossing van het probleem.
De eis aan de watertemperatuur en de uitwerking ervan zijn vastgelegd in het Drinkwaterbesluit, NEN 1006, de Waterwerkbladen, diverse Isso(/SBR)-publicaties, waaronder de 'Checklist hotspots' en Isso/SBR 811, 'Integraal ontwerpen van legionellaveilige woningen'. Deze laatste publicatie is gezamenlijk door de bouw- en installatiebranche opgesteld. De twee laatst vermelde zijn als toelichting op de temperatuureis opgenomen in de Toelichting op het Bouwbesluit (2012). Het moet dus niet (alleen) als een probleem van de installatiebranche worden gezien. De bouwkundig aannemer en de opdrachtgever hebben hier ook een duidelijke verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid in.
Beheersplan of Beheersinstructie
De 25 °C-eis staat ook in het Drinkwaterbesluit, en wel uit oogpunt van esthetische aspecten als voor het tegengaan van groei van micro-organismen, waaronder legionella. De praktijkrichtlijn Isso 55.1, of in daarvan afgeleide publicaties (Isso 55.2 en 30.5) zal bij een gerechtelijke procedure een belangrijke rol (kunnen) spelen. Maar deze niet alleen, ook de nieuwe inzichten en ervaringen waarover in de vakliteratuur is gepubliceerd, en waarvan de installateur binnen zijn branche kennis had kunnen (of moeten) nemen.
Er mag van worden uitgegaan dat onder normale omstandigheden de ruimtetemperatuur in de meeste verblijfs-en verkeersruimten van bouwwerken niet boven de 25 °C komt. Wanneer op warme dagen de temperatuur in ruimten, waarin waterleidingen (komen te) liggen boven 25 °C komt, dan moeten beheersmaatregelen worden uitgevoerd overeenkomstig het beheersplan of een beheersinstructie. De opdrachtgever of toekomstige eigenaar wordt op het niet voldoen aan de wet- en regelgeving aangesproken. Die zal op zijn beurt, als blijkt dat niet aan de bouwtechnische voorschriften is voldaan, het 'bouwteam' hierop aanspreken. De installateur doet er goed aan de beschikbaar gestelde informatie over de temperaturen in de ruimten en constructies waarin de waterleidingen komen te liggen, vast te leggen. Dat geldt ook voor de andere afspraken, zoals de ligging van waterleidingen ten opzichte van warmtebronnen.
Tekst: Eric van der Blom