De nieuwe verlichting bestaat voornamelijk uit leds.

Ook de lichtregelinstallatie, ontwikkeld door Helvar, is een verhaal apart. Het uitgangspunt hierbij was flexibiliteit creëren voor de gebruikers van de kerk. Brian Pellegrom, technisch verkoopadviseur bij Helvar: ‘De Nieuwe Kerk is een gebouw waarin veel gebeurt.
Naast de duizenden toeristen die jaarlijks de bijzonderheden komen bekijken – waaronder het graf van Willem van Oranje – wordt de ruimte gebruikt voor concerten, lezingen, bijeenkomsten, het maken van televisie- of radio-opnames, enzovoorts. Iedere partij heeft daarbij zijn eigen wensen en voorkeuren met betrekking tot de verlichting. Dit betekent dat je het liefst elke lamp afzonderlijk willen kunnen schakelen, dimmen en eventueel ook de kleur veranderen. En dat is precies wat we mogelijk hebben gemaakt.’

Groepen

De verlichting kan eenvoudig via een speciaal ontwikkelde interface worden bediend.

Voor het overgrote deel is gebruik gemaakt van ledverlichting, aangesloten op een Dali-systeem. Voor lampen die geen Dali-aansluiting hebben, zijn losse Dali-relais gebruikt. Een deel van deze armaturen wordt ingezet om bijzonderheden in de kerk te benadrukken. Zo wordt een beschilderd dak achterin de kerk aangelicht met een uplighter en is een drietal beelden op het orgel voorzien van een speciale led-strip. De verschillende typen verlichting zijn onderverdeeld in groepen die op het bedienersscherm (21” touchscreen) worden aangeduid met: downlighters, hemelverlichting, kruisarmaturen, strijkverlichting, kapiteelverlichting, orgel, preekstoel, torenportaal, entree & shop, doopkapel en grafmonumenten.

Pellegrom: ‘De groepsnamen spreken voor zich en geven direct aan welke armaturen in welke groep zijn te bedienen. Dit gebeurt via een speciale interface die in samenwerking met Spie, de lichtarchitect en de eindklant is ontwikkeld. We hebben hier veel tijd in geïnvesteerd omdat het niet alleen grafisch fraai moet zijn, maar ook omdat iedere gebruiker hier eenvoudig mee moet kunnen werken zonder eerst een cursus te moeten volgen.’
De touchscreen toont een plattegrond van de kerk met een zone-indeling. Door het aanraken van een zone komen de armaturen in beeld die binnen dit gebied zijn in te stellen. De gebruiker kan vervolgens kiezen voor instellingen per groep of per individuele armatuur. Tevens kan hij kiezen uit voorgeprogrammeerde scenes die hij ongewijzigd kan laten of naar wens kan finetunen.
Elke set instellingen is op te slaan als een aparte scene, die een volgende keer eenvoudig is op te vragen. Handig voor partijen die vaker komen, maar ook voor de koster die voor een standaard kerkdienst maar één setting hoeft aan te spreken. Pellegrom: ‘Naast het instellen via het hoofdscherm bestaat ook de mogelijkheid om dit via een tablet te doen, zodat de gebruiker ook direct in de kerk het effect van zijn instellingen kan bekijken en aanpassen, in plaats van- uit de torenentree een inschatting te moeten maken.’

Sommige armaturen benadrukken details van de kerk.

Data combineren

De interface geeft niet alleen toegang tot de lichtinstallatie, maar toont ook de beelden van vier camera’s die de belangrijkste locaties bewaken. Ook is hij gekoppeld aan de verwarming, de geluidsinstallatie en de vier deursignaleringen. En eventuele storingen zijn direct op een apart scherm te bekijken, waarbij een groen of rood bolletje de urgentie van handelen aangeeft.
Pellegrom: ‘De gebruiker heeft hierdoor te maken met slechts één scherm waarop hij praktisch alle E-installaties kan bedienen en overzicht heeft op wat er in de kerk en omgeving gebeurt. Het combineren van al deze data was niet eenvoudig, maar het eindresultaat mag er zijn.’

Voor de werkzaamheden hoog bovenin de kerk zijn professionele industriele klimmers ingehuurd.

Alpinisten

Een aparte uitdaging vormde de uiteindelijke bevestiging van de armaturen bovenin de kerk. Van Tol: ‘Op de gerenoveerde vloer met vloerverwarming, was het – vanwege het gewicht – niet mogelijk om een hoogwerker voor de vereiste 26 m naar binnen te rijden. Daarom hebben we industriële klimmers ingehuurd die dit werk met behulp van professioneel klimtuig hebben gerealiseerd. Daarbij is alles installatietechnisch zoveel mogelijk op de grond voorbereid zodat zij uiteindelijk alleen maar de armaturen hoefden in te pluggen. Het realiseren van voedingen bovenin is wel verzorgd door onze eigen medewerkers in samenwerking met deze klimmers.’

Tekst: ing. Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: Eric de Vries