Kranen en douches

Voor het derde creditpunt onder wat 1 moet bij kantoren met berekeningen worden aangetoond dat van de volgende maatregelen de twee met de grootst mogelijke jaarlijkse waterbesparing zijn toegepast:

1.    Alle waterkranen, met uitzondering van die in keukens, bij schoonmaakgootstenen of buitenkranen, hebben een volumestroombegrenzer, ingesteld op maximaal 6 l/min. Bij een waterdruk van 300 kPa en zijn een van de volgende typen of combinaties daarvan:
-    waterkranen met tijdgestuurde automatische afsluiter of drukopener;
-    waterkranen met elektronische sensor;
-    waterkranen met instelbaar laag uitstroomdebiet;
-    waterkranen met sproeikop.

2.    Alle douchekoppen hebben, volgens de specificaties, een gemeten maximumdebiet van 9 l/min. Of minder bij een gebruiksdruk van 300 kPa en een veronderstelde watertemperatuur van 37 °C.

3.    Alle urinoirs zijn:
-    uitgerust met individuele aanwezigheids- of gebruiksdetectie die de spoeling activeert ná elk gebruik, of
-    extra waterbesparend (maximaal 1 liter) of waterloos.

4.    Minstens 50 procent van alle herentoiletten is een urinoir, dat voldoet aan de eisen onder 3.

Volumestroombegrenzers

De kanttekening bij het derde punt onder wat 1 heeft betrekking op de volumestroombegrenzer, die overigens ook voor woningen wordt genoemd. Indien het een drukafhankelijk type betreft van 6 l/min neemt de volumestroom bij een gebruiksdruk van 100 kPa af tot circa 3,5 l/min. In de praktijk is de gebruiksdruk eerder 100 kPa dan 300 kPa. Voor een wastafelmengkraan betekent dit bij gebruik van mengwater dan voor koud water een volumestroom van circa 1,5 l/min. en voor warmwater circa 2 l/min.

De meeste nieuwe warmwatertoestellen hebben weliswaar geen of een geringe tapdrempel van bijvoorbeeld 1 l/min., maar er zijn nog altijd gasgestookte warmwatertoestellen die pas in werking komen bij een minimale volumestroom. Een punt van aandacht bij kleine volumestromen is verder de regelbaarheid van de mengwatertemperatuur aan de kranen. Drukonafhankelijke volumestroombegrenzers hebben veelal een drempelwaarde van 100 kPa. Dit betekent dat vanaf die waarde de volumestroom, in dit geval 6 l/min., constant blijft, dus ook bij 300 kPa. Er zijn gecombineerde volumestroombegrenzers/ schuimstraalmondstukken die zijn uitgerust met een drukknopje voor een grotere volumestroom, bijvoorbeeld voor gebruik in de keuken. Zodra de kraan wordt dichtgezet is de volumestroombegrenzer weer in werking.

Huishoudwater

Het doel van de credit wat 5 ‘Recycling van water’ is, de toepassing van opvang en hergebruik van grijs afvalwater of regenwater voor het doorspoelen van toiletten te stimuleren en het gebruik van drinkwater te verminderen. Er wordt aan de criteria-eisen voldaan als een van de volgende waterhergebruikstrategieën wordt toegepast:

1. Er een regenwateropvangtank is geïnstalleerd waarvan de tankinhoud minimaal 50 procent is van:

-    de totale voorspelde hoeveelheid afstromend regenwater van het dakoppervlak tijdens de ‘gedefinieerde periode van opvang’;
-    de hoeveelheid afstromend regenwater die nodig is voor de totale spoelvraag tijdens de ‘gedefinieerde periode van opvang’.

2. Het afvalwater van wastafels en douches van minimaal 80 procent van de tappunten wordt opgevangen en hergebruikt om in minimaal 10 procent van de totale wc-/urinoirspoelbehoefte in het/de gebouw(en) te voorzien.

3. Een combinatie van grijs afval- en regenwateropvang die voorziet in ten minste 50 procent van:

-    de totale voorspelde spoelwatervraag voor toiletten en urinoirs tijdens de ‘gedefinieerde periode van opvang’;
-    de totale voorspelde spoelwatervraag voor toiletten en urinoirs tijdens de ‘gedefinieerde periode van opvang’ en (indien aanwezig) de watervraag voor irrigatie van beplanting en de natuurlijke omgeving.

De TVVL Expertgroep Sanitaire Technieken tekent hierbij aan dat de TVVL/UNETO-VNI-projecten st-3 en st-6 hebben geresulteerd in respectievelijk de Isso-publicaties 70.1 ‘Omgaan met hemelwater binnen de perceelgrens’ (laatste herziening 2011) en Isso-rapport 70.3 ‘Grijs water binnen de perceelgrens’.

In BRL-2011 van Breeam-nl staat dat het gebruik van grijs water binnen een gebouw hygiëneproblemen kan veroorzaken als het systeem niet goed is ontworpen, geïnstalleerd en onderhouden. Duidelijke ontwerpinformatie, onderhoudsprocedures en een goed begrip van deze aandachtspunten bij de gebruikers kunnen deze problemen voorkomen, waardoor zulke systemen kunnen worden gebruikt zonder gezondheidsrisico’s, stelt Breeam-nl. Het Isso-rapport 70.3 van 2002 is tot op heden echter niet omgezet in een concrete Isso-publicatie, omdat de gezondheidsrisico’s voor het hergebruik van grijs water te groot worden bevonden. Ook het nieuwe Drinkwaterbesluit staat grijs water niet toe als bron voor collectieve huishoudwaterinstallaties (zie artikel 5, lid 1).

In de toelichting op het Drinkwaterbesluit staat dat de Drinkwaterregeling in het belang van de volksgezondheid eisen stelt aan de productie, de distributie en het gebruik van huishoudwater. Er zijn geen kwaliteitseisen voor huishoudwater geformuleerd, omdat de kosten die gemoeid zouden zijn met toetsing daarvan alle voordelen van de inzet van huishoudwater teniet zouden doen. In plaats daarvan zijn in de Drinkwaterregeling middelvoorschriften van technische aard opgenomen. ‘Samen met de van toepassing zijnde NEN 1006 (2002/a3:2011), Waterwerkbladen en Isso 70.1 (2011) ontstaat zo een geheel aan voorschriften dat de inzet van huishoudwater mogelijk maakt binnen de algemeen aanvaarde risico’s voor de volksgezondheid’, staat in de toelichting op het Drinkwaterbesluit. 

Tekst: Will Scheffer/CAMMediaservice
Fotografie: Arno Massee, Industrie