Maart 2012
Light + Building: Nederlandse deelnemers vooral actief in verlichting
Centraal op Light+Building 2012: de digitaliseringsgolf bij verlichting.
De digitaliseringsgolf bij verlichting is een centraal thema op de komende Light+Building 2012 (15 tot en met 20 april) in Frankfurt. Nederlandse exposanten geven er vooral met techniekgeoriënteerde (led)lichtbedrijven inhoud aan. Rond het andere centrale thema, smart grids, laat het Nederlandse bedrijfsleven echter bar weinig horen.
De beursvloer van Light+Building 2012 was eind vorig jaar al bijna volgeboekt. Geen spoor van de economische crisis. Half april zal Frankfurt dus weer een paar dagen lang het centrum van de wereld zijn voor iedereen die ook maar iets te maken heeft met elektrotechniek in gebouwen. Eind 2011 hadden zich 42 Nederlandse bedrijven als exposant aangemeld. En dat is exclusief Philips, omdat namens de Eindhovense lichtgigant de Duitse vestiging meedoet.
Kijkend naar de sectoren waarin de Nederlandse exposanten actief zijn, is al snel een lacune te ontdekken. Op het gebied van slimme netwerken, een hoofdthema van de beurs, is geen van de deelnemers actief. Wellicht verandert er in de voorbereidingsperiode naar ‘Frankfurt’ nog iets en keert het tij. Op de beurs krijgt het thema smart grids veel aandacht en dat zou voor exposanten genoeg reden moeten zijn om er op deze beurs ‘iets’ mee te doen. Bijvoorbeeld een visie geven, duidelijk maken dat de branche meekan in de ontwikkeling, aangeven welke rol zij wil spelen of aan welke producten en oplossingen zij werkt. Toch?
Smart grids
Beursdirecteur Maria Hasselman gaf vorig najaar, tijdens een vooruitblik voor de vakpers, de visie van de beursorganisatie. ‘We hebben een nieuw energie-paradigma nodig.’ Daarmee haakt de beursorganisatie handig in op de aandacht voor smart grids, of slimme energienetwerken. Gebouwen moeten worden omgevormd van energieverslinders tot efficiënte en intelligent werkende energiegebruikers met opwek- en opslagmogelijkheden. ‘Smart grids functioneren alleen goed wanneer ze zijn gekoppeld aan slimme gebouwen. En dus zijn gebouwen de sleutel voor het energiesysteem van de toekomst’, trok Hasselman het onderwerp slim naar zich toe.
Mooie woorden? Als beursorganisator is Hasselman zich er terdege bewust van dat exposanten zich in een thema moeten herkennen. De verwachting is dat veel exposanten inhaken op het thema en zich een rol toekennen in Hasselmans visie van gebouwen als groene elektriciteitscentrales, inclusief technieken als domotica, slimme netwerken, slimme meters en elektrisch rijden.
Slimme netwerken lijken onvermijdelijk, als de huidige trends simpelweg worden doorgetrokken. De samenleving elektrificeert verder en elektriciteit als energiedrager wint nog steeds aan belang. Duurzame wind- en zonne-energie heeft een onvoorspelbaar karakter en is niet regelbaar. Daardoor ontstaat een behoefte aan opslag van elektriciteit en sturing van de vraag. Decentraal opwekken betekent dat de stromingsrichting van elektriciteit in het net omdraait, en warmtepompen en elektrische auto’s vergroten daarbij de vraag. Dat vereist óf zwaardere kabels in de grond, of – en dat heeft de voorkeur – een slimmer gebruik van de kabels. Duidelijke vraagstukken, en de oplossing heet smart grids.
De beurs heeft heel slim voor dit thema gekozen. Vrijwel alle sectoren van sterkstroom en zwakstroom tot besturingstechniek en software spelen er een rol in. Die breedte en diversiteit heeft ook een nadeel. Bedrijven en instellingen zien vooral de eigen rol en zullen zich als onmisbaar proberen te presenteren. Maar wie ziet en coördineert het geheel? Hoe gaan al die systemen ‘slim’ samenwerken? Hopelijk biedt de beurs daar ook antwoorden op.
Led en Oled
Het tweede grote beursthema is de digitaliseringsgolf bij de verlichtingssystemen. En onder digitalisering verstaat beursdirecteur Hasselman verlichtingsregelsystemen, maar ook led. Hasselman verwacht veel nieuws: ‘Met ledverlichting komen nieuwe standaarden, ontwerpoplossingen en armaturen.’
Led is in een interessante fase gekomen, waarin steeds meer toepassingen bereikbaar worden. Sommige aanbieders richten zich op kostenreductie, anderen op topkwaliteit. De grote uitdaging is, zoals altijd, om die twee te combineren.
Maar er zijn meer uitdagingen. Led is een puntlichtbron met een zekere gerichtheid die, om de levens- duur te garanderen, niet te warm mag worden. Heel anders dan de tl-buis die in essentie een cilindervormige lichtbron is, vaak in een speciaal spiegeloptiekar- matuur. In principe is het mogelijk om met ledlicht nu al de efficiëntie en lichtkwaliteit van TL5 te evenaren. Maar dan is het de vraag of de kosten en de kwaliteit nog in balans zijn te brengen.
In dat licht is de stelling van de beursorganisatie ‘led’s zijn een succes als retrofitoplossing’ op te vatten als een aansporing om naar geslaagde voorbeelden te zoeken. De specifieke eigenschappen van led’s maken aannemelijk dat ledlicht pas in specifieke armaturen goed tot zijn recht komt. En dat is interessant, want het nodigt uit tot nieuwe vormgevingsmogelijkheden. Led is een halfgeleider; sommigen verwachten daarom dat de wet van Moore opgaat. Volgens Moore verdubbelen elke achttien maanden de prestaties van halfgeleidertechnieken. Als de innovatie- en ontwikkelingscycli inderdaad zo kort zijn als Moore voorspelt, moeten op de beursvloer nieuwe prestatierecords qua lichtopbrengst, kostenreductie en efficiëntie zijn te vinden.
De organische led, of Oled, is volgens de beursorganisatie een ideale aanvulling op led omdat het vlakvormig is en geen lenssystemen of koellichamen nodig heeft. De techniek is nog in een ontwikkelstadium en op de beurs is vooral aandacht voor de designmogelijkheden te verwachten. Aanbieders komen met modulaire pakketten of designlabs die vormgevers uitnodigen te experimenteren.
Nederlandse deelnemers zijn binnen dit thema goed vertegenwoordigd met verschillende aanbieders van ledverlichting, -armaturen en -drivers. Misschien dat in het kielzog van Philips de ontwikkeling van de ledtechniek in Nederland op een hoog niveau staat. Naast de handelsbedrijven presenteren verschillende deelnemers zich nadrukkelijk als ‘original manufactu- rer’. Een andere term die deze kennispositie aanduidt is ‘IP’. Daarmee wordt geen internetadres bedoeld, maar de afkorting van ‘intellectual property’.
Nederlandse deelnemers
Een greep (zonder oordeel) uit de Nederlandse exposanten op de beursvloer.
Acclaim, met ledlampen, -armaturen en -drivers, waaronder de hoogvermogen Dyna-armaturen met opties voor het dimmen en regelen van de kleurtemperatuur.
Bailey, met ledproducten van General Electric, arma- turen van LEG en FAEL Luce en inductielampen van $ql.
BB-Lightconcepts met Lightpipes waarin de metaal- halide lichtbron, waar BB tot vorig jaar mee werkte, is vervangen door vier 18 W-ledmodules.
CLS uit Bemmel ontwerpt en produceert CNC-gefreesde aluminium armaturen met Luxeon en Cree led’s en elektronische voedingen. CLS verzorgt ook techniek- of architectuurgerichte workshops over led.
Dexter ontwerpt en produceert buitenverlichting, zoals de Cube xl hi-power, met een 10 W Luxeon- powerled.
|
LIGHT+BUILDING
Light+Building noemt zichzelf de leidende beurs op het gebied van architectuur en technologie. De beursvloer toont alle mogelijke toepassingsvormen van elektrotechnische installaties in gebouwen. Van 15 tot en met 20 april worden 183.000 bezoekers verwacht, die meer dan tweeduizend stands (de beursvloer was in oktober 2011 al bijna volgeboekt) kunnen bekijken. De hoofdthema’s van de beurs in Frankfurt zijn verlichting, elektrotechniek, gebouwautomatisering en bouwsoftware. Het motto voor 2012 is energie-efficiëntie. De beurs wil tevens de sleuteltechnologie voor slimme netwerken laten zien. Nog een kenmerk: de Frankfurter beursvloer moet de plek zijn waar topprestaties op gebied van technologie en design elkaar raken. Niet alleen slim dus, maar ook mooi. Zo pretendeert Light+Building hét podium te zijn waar marktleiders en beslissers uit alle sectoren elkaar ontmoeten. Tijdens de beurs worden congressen georganiseerd over gebouwprestaties, gebouwen als energiecentrale en buitenverlichting. Verder is er een speciale tentoonstelling over het gebouw als krachtcentrale in een slim netwerk. Oplossingen voor de aansluiting op een slim netwerk, slimme bemetering en het oplaadpunt voor de elektrische auto. Public Places is een levensechte stadsomgeving met oplossingen voor buitenverlichting. De meer op design gerichte bezoekers kunnen het Trend Forum of de Young Designer Area bezoeken. Design Plus is een ontwerpwedstrijd voor totaal- concepten qua gebruikswaarde, technologie, ecologie en vormgeving. Het bijprogramma ‘Luminale’ omvat spectaculaire belichtingen en lichthappenings in de stad.
|
Tekst: Rik Vollebregt
Fotografie: Industrie