April 2012

Mantelbuis niet nodig voor flexibele gasleiding TracPipe

Imbema van Vugt uit Hilversum brengt tien jaar na introductie de flexibele gasleiding TracPipe opnieuw onder de aandacht. Lange tijd was het onduidelijk of er volgens de regelgeving een mantelbuis noodzakelijk was bij toepassing op die plaatsen waar de leidin- gen onbereikbaar waren. Die onduidelijkheid bestaat niet meer. Volgens distributeur Imbema van Vugt is daarom de tijd rijp voor een herintroductie. De distributeur krijgt de volledige ondersteuning van fabrikant Omegaflex.

Al meer dan tien jaar heeft Imbema van Vugt een heilig geloof in de flexibele gasleiding TracPipe. Maar toen de leverancier van installatiematerialen er destijds mee op de markt kwam, was er slechts een enkele installateur die ermee aan de slag wilde. Hoewel het materiaal toen al vele jaren met succes in het Verenigd Koninkrijk werd toegepast, reageerde de Nederlandse installateur terughoudend. De vraag was of een mantelbuis noodzakelijk is bij de toepassing van TracPipe in weggewerkte en onbereikbare plaatsen, zoals in NPR 3378 wordt aanbevolen. De flexibele roestvaststalen TracPipe is immers standaard van een PE-mantel voorzien. Hoewel de NPR geen voorschrift is, maar een richtlijn die aangeeft in welke situaties de installatie als veilig kan worden beschouwd, durfden veel installateurs het gebruik niet aan. Want stel dat er tijdens de applicatie onverhoopt wel iets mis gaat. Wie draait er dan op voor eventuele claims? De installateur? De distributeur? En hoe is de opstelling van de fabrikant in dat geval?

Even pauze

Die onzekerheid was voor Anfras Installatietechniek uit ’t Goy/Houten de reden om de flexibele leiding voorlopig maar niet meer te gebruiken. ‘En dat terwijl we echt heel enthousiast waren over het systeem’, vertelt Frans van Lieshout van Anfras. ‘TracPipe werkt snel en is ideaal voor bijvoorbeeld montageplafonds en in koven.’

Maar dat was toen. In haar richtlijnen verklaart de leverancier dat Tracpipe-gasleidingen – het leidingsysteem is overigens voorzien van het Gastec-QA-keur – beter bestand zijn tegen fysieke schade dan koperen leidingen. Verder wordt verklaard dat het systeem ‘gelijkwaardig is aan koperen verbindingen en geschikt is voor weggewerkte, maar bereikbare en onbereikbare toepassingen, aangezien het een eigen ommanteling of mantelbuis heeft.’

De fabrikant, Omegaflex, stelt zich volledig garant voor installaties die met de materialen zijn aangelegd, mits de voorschriften van de leverancier door de installateur strikt zijn opgevolgd. Op de website verklaart de fabrikant dat haar leidingen – mits correct geïnstalleerd – minstens zo’n lange levensduur hebben als de gebouwen waarin ze worden opgenomen. Daarmee lijkt het systeem ook te voldoen aan NEN 1078 (2004), die een levensduur van minstens vijftig jaar noemt

Unieke positie

TracPipe neemt binnen het aanbod van flexibele leidingen een tamelijk unieke positie in. Het product van de Engelse fabrikant betreft een geribbelde roestvaststalen buis, die uitwendig is voorzien van een sterke rook- en vlamvertragende mantel van polyethyleen (PE). Deze mantel is door het gezaghebbende Britse instituut BSI uitvoerig getest.

De TracPipe-buis heeft een grote flexibiliteit en kan snel en gemakkelijk in elke gewenste bocht worden gevormd. Vervorming van de leiding tot een bocht van 180° is geen enkel probleem. Waar een ander type flexibele buis zou knikken, blijft bij TracPipe de volledige diameter gehandhaafd. Een groot voordeel is ook dat voor het maken van verbindingen geen speciale gereedschappen nodig zijn. Met een pijpsnijder, stanleymes en twee sleutels worden duurzame en gegarandeerd volledig gasdichte verbindingen gemaakt. Het leidingsysteem wordt geleverd op rollen en kan op elke gewenste leiding worden gesneden. Een gasbinnenleiding kan daardoor uit een enkel stuk bestaan, met een aansluiting van de gasmeter tot de aansluiting van het gasverbruiktoestel. Het TracPipe-leidingssysteem is geschikt voor de utiliteitsbouw en woningbouw, zowel voor nieuwbouw als renovatie.

Snelle montage

Een nadeel is dat het systeem behoorlijk aan de prijs is. In vergelijking met koperen leidingen is TracPipe zeker twee keer zo duur ‘Daarmee is de toepassing voor de installateur alleen aantrekkelijk wanneer hij de meerprijs van het installatiemateriaal terug kan verdienen met een snelle montage,’ vertelt Van Lieshout. ‘Ik heb zelf al verschillende malen met dit leidingsysteem gewerkt. Het is ideaal voor toepassing in vooral de zogenoemde niet-bereikbare ruimten. Onder plafonds, onder vloeren waar je geen verbindingen mag hebben, is de toepassing van dit systeem heel plezierig. Ik heb het systeem onder meer gebruikt bij de aansluiting van een binnengasleiding onder een zwevende, betegelde vloer. Met zijn tweeën is zo’n klus snel geklaard. De een buigt en stuurt de leiding, de ander trekt de leiding onder de vloer door. De andere optie was de vloer open maken, maar dan haal je je veel werk op de hals. Met TracPipe ben je in dit soort situaties een stuk voordeliger uit.’

‘Dit systeem bleek ook bijzonder gemakkelijk bij herstelwerk dat ik heb uitgevoerd in een restaurant. We hebben daar de gasleiding in een ochtendje vervangen. Het moest binnen een paar uurtjes gebeuren, omdat de keuken in de loop van de dag gewoon in bedrijf moest zijn. We moesten van de kelder naar de keuken door een smalle schacht. Een ander type flexibele leiding heeft in een smalle koker of schacht de neiging te knikken, waardoor hij vast komt te zitten. Dit leidingsysteem is betrekkelijk eenvoudig met enig manoeuvreren door een schacht te sturen. Dat maakt het juist voor dit soort toepassingen zo geschikt. Als je een leiding wegwerkt, mogen er geen verbindingen aanwezig zijn op plaatsen waar inspectie niet mogelijk is. Met TrackPipe kan ik een leiding van vele tientallen meters uit één stuk maken. Ik vind dit een product dat bij uitstek geschikt is voor lastige situaties; situaties waarin je anders zou moeten breken of hakken en waar je later weer heel veel geld en tijd kwijt om de situatie bouwkundig te herstellen.’

Uiteraard werkt het leidingsysteem in de nieuwbouw of bij een renovatie ook snel. Het hangt echter helemaal van de situatie af of de toepassing van Tracpipe dan aantrekkelijk is. Want, zo stelt Van Lieshout, in veel situaties kan een vakman met een standaard koperen leiding ook goed uit de voeten, en dan is de winst op de factor arbeid veel minder.

Door de kleine buigstraal – in de leidingbuis zal geen knik optreden – kunnen zeer korte bochten worden gelegd. De leidingen kunnen met standaardbeugels met rubberen inlage worden gefixeerd. Omdat de buis al is voorzien van een PE-mantel, kan een mantelbuis ach- terwege blijven wanneer de leiding wordt toegepast in een cementvloer. In deze situatie adviseert de fabrikant overigens nadrukkelijk om geen verbindingen in de cementvloer te leggen. Op plaatsen in de cementvloer waar dit wel is gebeurd, moeten de verbindingen bereikbaar zijn. De flexibele gasleiding kan eveneens zonder mantelbuis direct worden ingegraven.

Snelle verbindingen

Een ander groot voordeel voor de installateur bij de toepassing van het leidingsysteem zit hem in de snelheid waarmee de verbindingen kunnen worden gemaakt. Voor het flexibele leidingsysteem zijn speciale fittingen (Autoflare) ontwikkeld. De werkwijze is eenvoudig. Voor het op maat snijden gebruikt de installateur een standaardpijpsnijder waarmee hij een snede tussen twee ribbels maakt. Er moet – maar dat geldt voor koperen leidingen net zo goed – netjes worden gewerkt, dus moet de snede keurig haaks zijn, glad en schoon. Met een stanleymes moet vervolgens de ommanteling over een lengte van vijf à zes ribbels worden verwijderd. Daaroverheen moet een moer worden geschoven. Essentiële onderdeeltjes van de fitting zijn twee halve ringen. Deze vormen – eenmaal aangedraaid – een ring die de koppeling gasdicht afsluit. De twee halve ringen moeten tussen de eerste en tweede ribbel worden gelegd waarna de moer over deze halve ringen moet worden getrokken. De fitting kan nu handmatig in de moer worden geschroefd. Met een sleutel wordt de moer verder aangedraaid. Als het aandraaien veel zwaarder gaat, is de buis opgetrompt. Om de verbinding gegarandeerd gasdicht te maken moet de moer nog een derde slag worden aangedraaid.

Net als bij elke andere gasleiding moeten ook bij het TracPipe-leidingsysteem de verbindingen worden afgeperst. Mocht er een lek aanwezig zijn, dan moet de buis opnieuw worden afgesneden en kan met dezelfde fitting de verbinding nogmaals worden aangebracht. De ringen zijn namelijk niet, zoals bij een knelfitting, door het optrompen beschadigd. Naast de standaardfitting, overgaand naar buitendraad, levert Imbema van Vugt nu ook een fitting overgaand naar een knelkoppeling voor koppeling aan een koperen starre buis. Wanneer de verbinding gasdicht is aangedraaid, moet het onbeschermde gedeelte van de buis worden omwikkeld met een voor dit systeem ontwikkelde vulkaniserende siliconentape. De tape is bedoeld voor bescherming van de verbinding tegen slijtage door corrosie.

Rollengte

De rollengte varieert afhankelijk van de diameter van 75 m voor een 12 mm-leiding tot 45 m voor de grootste diameter van 50 mm. TracPipe is ontwikkeld voor een werkdruk van 1,8 bar. Het systeem kan worden getest tot 8,9 bar. Vanwege de geribbelde binnenwand zal het gas zeker in leidingen waarin veel bochten zitten, wat meer weerstand ondervinden dan in gladde koperen gasleidingen. Distributeur Imbema heeft voor de Nederlandse verwerker tabellen beschikbaar waarin de maximale capaciteit m3/h van de aan te sluiten verbruikstoestellen is opgenomen. Fabrikant Omegaflex heeft toegezegd haar tabellen over het drukverlies in de leidingen ook voor de Nederlandse markt beschikbaar te stellen. Imbema levert Tracpipe in alle diameters die in de Nederlandse installatiepraktijk gebruikelijk zijn.