De buurtbatterij in Etten-Leur is gekoppeld aan de pv-panelen op het dak van de huizen in de wijk De Keur.

Door de stormachtige groei van duurzame stroom, zoals wind en zon, wordt opslag steeds belangrijker. Deze duurzame bronnen kennen immers één groot nadeel: wisselend aanbod omdat het niet altijd waait of zonnig weer is. Naarmate er meer duurzaam vermogen op het publieke net komt, zal balancering van vraag en aanbod dus ook steeds moeilijker worden. Het is daarom niet verwonderlijk dat de netbeheerders, verantwoordelijk voor de stabiliteit van het net, als eersten zijn begonnen met het plaatsen van buurtbatterijen en het koppelen van decentrale duurzame bronnen: ‘virtual power plants’.

Van buurtbatterij naar handel

Een van de eerste buurtbatterijen staat in Noord- Brabant. Sinds 2012 onderzoekt netbeheerder Enexis samen met collegabedrijf Alliander en TNO, welke voordelen zo’n station heeft. De buurtbatterij staat in de wijk De Keen in Etten-Leur waar, op de daken, in totaal 190 kw aan zonnestroomcapaciteit staat opgesteld. De proef loopt tot begin 2018.

Ton van Cuijk, netwerkarchitect regionale netten bij Enexis: ‘De buurtbatterij heeft twee grote voordelen. Aan de ene kant slaat de batterij ’s middags, bij veel instraling, overtollig zonnestroom op, zodat de spanning op het net niet te hoog wordt. Aan de andere kant wordt de transformator – die middenspanning naar laagspanning omzet – ontlast door het ontladen van de batterij als het verbruik in het begin van de avond sterk toeneemt.’

De oplossing is nú nog duurder dan het leggen van kabels en het plaatsen van een zwaardere transformator. Van Cuijk haast zich om aan te geven dat het een momentopname is. ‘Netverzwaring heeft een lange afschrijvingstermijn terwijl er steeds meer flexibiliteit wordt gevraagd, ook van het fysieke netwerk. Naarmate batterijprijzen verder dalen, wordt dat een grote kans voor de branche. Naast installatie wordt onderhoud aan elektronica en de software van batterijen belangrijk. Voor installateurs is het dus belangrijk een goede visie te ontwikkelen.’

Jan Willem Eising, projectleider innovatie, strategie en asset management bij Alliander, beaamt dat volmondig. Dit jaar is deze netbeheerder, samen met ict-ontwikkelaar EXE en energieleverancier Greenspread, gestart met Cityzen, een experiment bij vijftig huishoudens in Amsterdam Nieuw-West. Hun thuisbatterijen worden via een slim systeem gekoppeld aan hun pv-panelen zodat ze overtollige stroom kunnen verhandelen. Dankzij deze ‘virtual power plant’ kan elektriciteit optimaal worden gebruikt zonder dat het net teveel wordt belast.

Volgens de projectleider gaat installatiewerk zich steeds meer achter de meter afspelen. ‘Technisch is dat lastig omdat elke woning anders is en over beperkte ruimte beschikt. De installatiebranche zal dus naar goede standaardoplossingen moeten zoeken om maatwerk te minimaliseren’, aldus Eising. Daarnaast zorgen pv-panelen ervoor dat er steeds meer vermogen achter de meter wordt geïnstalleerd. Eising: ‘Bij een 3-fase aansluiting in huis is het dan ook zaak om goed te kijken naar de vermogensverdeling van pv-panelen en batterijen. Want als in een straat alle pv-panelen op de eerste fase worden geïnstalleerd en de batterijen op de tweede fase zorgt dit voor asymmetrische belasting en kan het net op termijn letterlijk ‘plat’ gaan.’