Solaroplossingen moeten rendabel, betaalbaar en fraai zijn

Op initiatief van Agentschap NL waren er in het kader van de european Solar Days 2011 in mei vier ‘Solar Tours’ in Nederland. Intech stapte in Heerhugowaard in de touringcar voor een inspirerende tocht langs een zestal projecten waarin de zon een belangrijke rol speelt. Aan enthousiasme bij de gastheren van de diverse projecten geen gebrek. Gedurende de dag brak niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk de zon door: solaroplossingen beginnen niet alleen steeds rendabeler en betaalbaar te worden, ze zijn ook heel fraai.

De inzet van zonne-energie om de energievoorziening te verduurzamen is ook in Nederland mogelijk. Maar veel beleidsmakers hebben nog wel een zetje nodig als het gaat om het omarmen van projecten waarin de zon als energieleverancier een belangrijke rol speelt. Agentschap NL beoogde met vier ‘Solar Tours’ door het hele land architecten, projectontwikkelaars, adviseurs en beleidsmakers bij gemeenten en corporaties een duwtje in de rug te geven. In Heerhugowaard meldde zich een groep van 25 mannen en vrouwen voor de Solar Tour Noord-Holland. In een luxe touringcar trok het gezelschap langs een zestal projecten in heel Noord-Holland. Tussendoor kreeg het nog een vijftal buslezingen voorgeschoteld.

Netpariteit

De eerste stop is bij technologiebedrijf RGS Development in Langendijk, een bedrijf dat solarsystemen van 4 kWp voor huizen tot 100 kWp voor de industrie ontwikkelt. Directeur Axel Schönecker heeft hoge verwachtingen van de toename van het geïnstalleerd vermogen aan zonne-energie in de komende tien jaar. Hij baseert zijn optimisme op de ‘Ribbon Growth on Substrate’ (RGS) technologie die zal gaan zorgen voor betaalbare pv (10.000 euro per woning), waarbij de helft van dat bedrag zit in de integratie van de panelen in de daken. Schönecker verwacht al in 2015 netpariteit te kunnen bereiken. Dat wil zoveel zeggen dat 1 kW zonnestroom net zo duur zal zijn om op te wekken als 1 kW grijze stroom. En daarna begint het grote terugverdienen, zeker met de verwachte verdere prijsstijging van grijze stroom die volgens Schönecker de laatste drie jaar telkens met 7 procent omhoog is gegaan.

Op dezelfde locatie in Broek op Langendijk benadrukte Maarten Min van architectenbureau Min2 uit Bergen dat het commerciële succes van zonnepanelen niet alleen afhangt van de kwaliteit (opbrengsten in kWp) en de prijs (om de terugverdientijd zo kort mogelijk te laten zijn), maar zeker ook van de uitstraling. Zonnepanelen worden nog te vaak lelijk en gevel- of dakontsierend gevonden. Min toonde daarom in sneltreinvaart panelen in andere kleuren, in meerdere kleuren, panelen met een speels patroon of geïntegreerd in geluidsschermen of zelfs pergola’s. Creativiteit in architectuur kan volgens hem een hele grote bijdrage leveren aan de acceptatie van ‘lelijke’ zonnepanelen bij het grote publiek.

Wat is een kilowatt-piek (KWp)?
Het elektrisch vermogen van pv-panelen wordt uitgedrukt in kilowatt-piek (kWp). Panelen met een vermogen van 1 kWp leveren een vermogen van één kilowatt bij een loodrechte zonne-inval van 1.000 W/m². Omdat de zon uiteraard niet altijd loodrecht invalt, levert een 1 kWp zonnepaneel in Nederland ongeveer 850 kWh aan elektriciteit. ’

Uitblinken door achter te lopen

Terug in de bus zette Ton Veldkamp van ECN Petten een kleine domper op de zonnige stemming die zich langzamerhand meester maakte van het gezelschap. ‘Nederland blinkt uit door achter te lopen, waar het gaat om grote zonneparken‘, zo stelde hij. Tegelijkertijd ziet hij dat het aantal particuliere initiatieven om iets te doen met zonne-energie met de maand groter wordt.

Dat is hoopvol, vindt Veldkamp, al ziet hij nog wel flink wat wolken aan de horizon om in 2050 de doelstelling van 50 procent duurzaam te realiseren met onder andere zonnepanelen. Zo zal de prijs en beschikbaarheid van zilver (voor siliciumtechnieken) en Indium (voor dunnefilmtechnieken) invloed kunnen krijgen op de productiekosten en dus de terugverdientijd. Voor cadmiumtechnieken is de strengere regelgeving in westerse landen vanwege de toxiciteit een gevaar. De financiële crisis, die juist in de zonlanden Griekenland, Portugal en Spanje hard toeslaat, zal de investeringen in die landen onder druk zetten. De futuristische supergrote zonneparken in woestijnen worden weer bedreigd door politieke barrières. Dat weerstand uit onverwachte hoek kan komen, bleek toen hij wees op de natuurorganisaties. Deze zijn tegen grote zonneparken, omdat ze ten koste kunnen gaan van zeldzame dieren en planten. ‘Kortom: er is veel potentie, maar er zijn ook nog veel hindernissen te overwinnen’, wilde Veldkamp maar zeggen.

RGS-technologie
Het bedrijf RGS Technology is opgericht door ECN met de bedoeling goedkope wafers te maken. Wafers zijn dunne silicium plakken, die als basis dienen om zonnecellen te maken. bij de traditionele productiemethode treedt veel materiaalverlies op. Bij de Ribbon Growth on Substrate techniek wordt het silicium verhit en in een vierkante vorm op een lopende band gegoten. Op de lopende band koelt het geheel af. Het uiteindelijke resultaat is een wafer met de gewenste grote en dikte, waarbij volgens het bedrijf 90 in plaats van slechts 40 procent van het silicium effectief wordt benut. De wafer kan net als de traditionele wafers worden toegepast voor de productie van zonnecellen. In het najaar hoopt commercieel directeur Teus Olivierse in een fabriek in Leeuwarden de eerste panelen met deze revolutionaire zonnecellen te produceren. ’

Esco

Weerstanden wegnemen, met name financiële, dat is wat een Energy Service Company (Esco) doet. Zon Energie uit Spanbroek is zo’n bedrijf dat niet wacht tot de klanten naar hen toekomen, maar neemt zelf het initiatief om duurzame projecten te financieren en van de grond te trekken. Daarmee bedienen zij klanten die niet willen investeren in een duurzaam huis of kantoor, maar wel groen willen wonen of kantoor houden. Zon Energie ontwikkelt, bouwt en exploiteert duurzame energiesystemen op maat voor eigen collectieve woningbouwprojecten of in opdracht. Het Durghorstplantsoen in Krommenie is een goed voorbeeld. Samen met Parteon Projectontwikkeling ontwikkelden zij een appartementencomplex van 79 zorgappartementen. De warmte in de appartementen komt voor 80 procent uit de bodem, 20 procent uit elektriciteit en het warme water wordt voor 50 procent duurzaam geproduceerd door de zon. Dat alles wordt gerealiseerd met een wko-installatie met gesloten bron, warmtepompen en 70 m² zonnecollectoren. Na oplevering monitort Zon Energie de prestaties van de duurzame installatie nauwlettend; enerzijds voor het afrekenen van het energiegebruik van de bewoners en anderzijds omdat elke euro die kan worden verdiend met een nog efficiëntere duurzame installatie terugvloeit in de bedrijfskas.

Stad van de Zon

Aan het eind van de geslaagde dag ontving wethouder Kwint van Heerhugowaard het gezelschap in De Stad van de Zon, een woonwijk in Heerhugowaard met maar liefst 2.500 woningen die op zeer verschillende wijze zijn voorzien van zonne-energie.

Andere projecten Solar Tour

Tromp medical
WimTromp van Tromp medical leidde de deelnemers van de Solar Tour Noord-Holland trots door zijn prachtig gerenoveerde bedrijfspand in Castricum. In het pand integreerde installatiebedrijf Kodi de meest recente technieken op het gebied van verwarming, koeling, aardenergie en zonne-energie. Daarmee is een zeer comfortabel en leefbaar binnenklimaat gecreëerd zonder gebruik van fossiele brandstoffen.

ElanWonen
Woningcorporatie ElanWonen realiseerde in Haarlem twee uiterst energiezuinige appartementgebouwen (EPC 0,23, energielabel A++) waarbij de zonnewarmte, opgevangen door het energydak en een energyguard, wordt opgeslagen in een gesloten bron onder een veldje achter de appartementen. De opgeslagen warmte wordt in de winter benut door de warmtepompen die de afzonderlijke appartementen verwarmen. De benodigde stroom voor de warmtepompen wordt opgewekt met zonnepanelen die eveneens op het dak liggen. Als extraatje kunnen de woningen met dit concept in de zomer ook worden gekoeld uit de gesloten bron. Ook kan het dak in de winter sneeuw- en ijsvrij worden gehouden, wat dakonderhoud vergemakkelijkt.

Columbuskwartier
In het Columbuskwartier in Almere realiseerde Han van Zwieten Architecten een duurzame, gevarieerde en spannende woonwijk voor mensen van alle leeftijden. De woonconcepten hebben energiezuinige, flexibele en comfortabele woningen. In de 280 zogenoemde zonnewoningen is een keur aan passieve en actieve zonne-energieoplossingen toegepast. De systemen hebben een minimumcapaciteit van 700 Wp per woning. er werden nieuwe soorten op de huizen geplaatst, zoals in de gevel weggewerkte of architectonisch fraai ontworpen, amorf pv-panelen (met dunnefilmtechniek). ’