November 2011
UNETO-VNI lanceert digitaal stappenplan zorg
De zorgmarkt is voor de gemiddelde installateur een nieuwe markt, maar wel een met een bijzonder groot potentieel. Om leden te ondersteunen in het benutten van deze kansen, ontwikkelde UNETO-VNI het digitale Stappenplan ‘Wonen Welzijn Zorg’. Met dit stappenplan – dat online beschikbaar is – krijgt de installateur inzicht in de afwegingen die hij moet maken om tot een goed ontwerp te komen. Afgestemd op zowel de gebruiker als alle andere betrokkenen. Technische unie heeft het model inmiddels omarmd.
Het aantal ouderen neemt toe, het aantal jongeren om ze te verzorgen neemt af en de overheid ziet graag – onder meer uit kostenoverwegingen – dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Toch wordt er nog veel te weinig gedaan aan het levensloopgeschikt maken van woningen. Er is geen gestandaardiseerde aanpak, het wiel wordt vaak door verschillende partijen uitgevonden en het ontbreekt aan samenwerking tussen alle betrokken partijen. Hierdoor laat het eindresultaat vaak te wensen over. Alle reden om daar wat aan te doen.
Onderzoek
Omdat UNETO-VNI een groot potentieel ziet voor haar leden om woningen op grote schaal levensloopgeschikt te maken, heeft de branchevereniging een onderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden en knelpunten. Een belangrijke conclusie was dat aannemers en installateurs in deze markt te maken hebben met relatief veel partijen. Dus niet alleen de uiteindelijke gebruiker, maar ook de therapeut, mantelzorger, woningbouwcorporatie, zorgverzekeraar, gemeente en zorginstelling.
Een tweede conclusie werd getrokken op basis van een project in Brabant waar een aantal bestaande woningen is aangepast en een aantal nieuwe woningen is gebouwd, volledig afgestemd op de behoefte van de zorgbehoevende bewoner. Hieruit bleek dat het voor de meeste bewoners uitstekende woningen waren en dat ze hierdoor langer thuis konden blijven wonen. Het was dus ook goedkoper voor de samenleving, maar: de investeerder plukte er eigenlijk geen vruchten van.
Tot slot werd vastgesteld dat de verschillende partijen een andere taal spreken. Hierdoor komen de oplossingen niet verder dan het opzetten van kleinschalige projecten waarbij een beperkt aantal huizen wordt gebouwd of aangepast aan de beperkingen die horen bij één aandoening of ziekte.
Peter Helmink, vakgroepsecretaris Infratechniek, Domotica en ICT bij UNETO-VNI: ‘Op basis van de verschillende conclusies konden we vaststellen dat de installateur hier een belangrijke taak kan vervullen, mits hij op de hoogte is van alle mogelijkheden, de eisen en wensen van de verschillende partijen en de mogelijke, bijpassende oplossingen.
Kennis
Om de installateur hierbij te ondersteunen, is UNETO-VNI gestart met het verzamelen van alle mogelijke kennis en informatie, het analyseren daarvan en tot slot het ontsluiten daarvan. Hierbij is uitgegaan van verschillende profielen: mensen met een beperkte mobiliteit, ademhalingsproblemen, visuele beperkingen, lichte dementie of verstandelijke beperkingen. Dit in tegenstelling tot veel andere methoden waar vaak een enkele bepaalde ziekte of aandoening centraal staat. Vervolgens is virtueel een standaardwoning doorlopen en zijn ruim honderdtwintig kritische punten in kaart gebracht. Een aantal daarvan heeft betrekking op de hele woning, andere op specifieke ruimten, zoals de slaap-, bad- of woonkamer of de keuken. Vervolgens is een proefwoning gebouwd waarbij niet alleen de E-installateur, maar ook de W-installateur is betrokken, zodat domotica, verlichting en elektrische voorzieningen net zo goed waren afgestemd op de behoefte van de gebruiker en belanghebbenden (bijvoorbeeld familie, corporatie, zorginstelling) als het sanitair en de verwarming.
‘Wonen Welzijn Zorg’
Toen deze modelwoning bleek te werken was het tijd om te focussen op het aanpassen van bestaande woningen, zeker in deze tijd een grotere markt dan de nieuwbouwmarkt. In dat kader is in samenwerking met TNO het Stappenplan ‘Wonen Welzijn Zorg’ ontwikkeld. Dit stappenplan is bedoeld om de installateur te leren kijken en te adviseren vanuit de klantvraag en niet vanuit de techniek. Hierbij focust hij op alle dingen die de klant nu nog kan en op de toekomstige, benodigde woon- en zorgvoorzieningen. Het stappenplan richt zich op zowel particulieren als zakelijke projecten en biedt de keuze voor advies en uitvoering of uitsluitend de uitvoering.
De eerste vraag die de installateur zichzelf altijd moet stellen is: wie is de gebruiker, wie zijn de betrokkenen en wat zijn de eisen en wensen van deze verschillende partijen. Vervolgens inventariseert hij de functies, selecteert hij de bijbehorende oplossing en gaat aan de slag. Het totale stappenplan omvat acht stappen die hij – afhankelijk van het soort project – allemaal of gedeeltelijk doorloopt. Om een klein voorbeeld te geven: het is mogelijk om bij licht dementerende mensen die alleen wonen een speciale schakelaar te maken. In de ene stand kunnen alleen niet-gevaarlijke apparaten worden ingeschakeld, zoals televisie, computer en het koffiezetapparaat. De andere stand is bedoeld voor situaties waarin zorgverlenenden binnen zijn en waardoor er bijvoorbeeld kan worden gekookt.
Het plan geeft níet aan welke specifieke technische oplossing moet worden gekozen, dat is aan de installateur om zelf te bepalen; eventueel in samenwerking met zijn groothandel.
Ervaringen
Bij het opstellen van de beschikbare oplossingen is optimaal gebruikgemaakt van de kennis en ervaring van alle betrokken partijen. Want ook de mantelzorger heeft zijn wensen, evenals de mensen van de thuiszorg of de verschillende behandelaars die aan huis komen. Zo heeft een ergotherapeut afgeraden om voor mensen in een rolstoel de lichtknopjes lager te plaatsen. Zijn redenering is dat deze mensen toch al minder lichaamsbeweging hebben en dat het in- en uitschakelen van het licht, waarbij ze de armen moeten strekken, een uitstekende beweging is die ze hierdoor gedwongen moeten uitvoeren.
Een andere tip was gebaseerd op een situatie waarin een vrouw was getrouwd met een licht demente man. Deze man sliep slecht, maar ze hadden automatische verlichting in de slaapkamer die aanging wanneer een van hen opstond. Deze vrouw is ’s nachts jarenlang op haar knieën naar de gang gekropen om naar het toilet te gaan, om zo te voorkomen dat het licht zou aangaan. Hier is de verlichting dus zodanig aangepast dat de gebruiker kan kiezen voor een automatische en handbediende stand.
Kennis gebundeld
Eberhard van Nieuwenhuijsen, voorzitter van de Stuurgroep ‘Wonen Welzijn Zorg’ bij UNETO-VNI: ‘Inmiddels is het stappenplan voor iedereen beschikbaar op internet (www.stappenplanzorgwoning.nl, red). En niet alleen voor het stappenplan zelf, maar ook voor uiteenlopende links en documenten die het proces naar het opstellen van een optimale oplossing vereenvoudigen. Voor de leden van UNETO-VNI is een extra optie om alle gegevens, behorende bij dergelijke projecten, online op te slaan.’
‘Het plan heeft een officiële aftrap gehad tijdens de Beurs Elektrotechniek 2011 en is daar enthousiast ontvangen. Inmiddels presenteren wij het stappenplan aan groepen installateurs. Dit doen we onder meer met ‘het pakketje zorg’ waarin alle UNETO-VNI- producten voor het effectief betreden van de zorgmarkt zijn beschreven. In de voorbeeldwoning ‘Wel Thuis’ in Delft tonen we hoe eenvoudig het kan zijn om bestaande woningen levensloopgeschikt te maken. In het permanente project ‘Technologie Thuis Nu!’ ziet de bezoeker in modelwoningen hoe installatietechniek kan worden ingezet. In deze modelwoningen kunnen alle partijen inspiratie opdoen en worden studenten en installateurs geprikkeld de ‘fouten’ te zoeken. Verder worden er regionale en landelijke bijeenkomsten georganiseerd en is een samenwerking gestart met Hogeschool Utrecht.’
Technische unie
Ook Technische Unie heeft begin dit jaar een onderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden in de zorgmarkt. Hieruit concludeerde de groothandel in technische installatiematerialen dat de markt bijzonder groot is, maar dat de E-installateur nog maar weinig wordt betrokken in de oriëntatiefase en er zelf ook niet bijzonder warm voor loopt.
Ron Kompeer van Technische Unie: ‘Toen we in aanraking kwamen met het Stappenplan ‘Wonen Welzijn Zorg’ van UNETO-VNI konden we niet anders dan vaststellen dat hier bijzonder goed over was nagedacht en dat het bij uitstek inspeelt op de zorgvraag. Niet in de laatste plaats omdat het uitgaat van een totaaloplossing waarin alle disciplines zijn betrokken. Om die reden is besloten het model voorin onze eigen zorgcatalogus op te nemen, waar het verwijst naar de verschillende hoofdstukken waarin de bijbehorende oplossingen zijn te vinden. Wat mij betreft is het stappenplan zo praktisch en eenvoudig dat het een standaard zou moeten worden in de markt.’
‘Technische Unie heeft in samenwerking met UNETO-VNI in september lezingen gehouden die bijna elfhonderd mensen trokken. Ik heb er zelf ook een aantal bezocht en merkte uit de reacties van bezoekers dat dergelijke lezingen inderdaad geschikt zijn om installateurs bewust te maken van deze groeimarkt. Het heeft velen de ogen geopend dat hier grote kansen liggen en dat iedereen die zich hier niet in verdiept, kansen laat liggen. Bovendien zijn er op deze bijeenkomsten al samenwerkingsverbanden tot stand gekomen tussen E- en W-installateurs. Verder heeft het binnen Technische Unie ook de nodige inzichten verschaft. Zo is gebleken dat ook sommige producten van een andere categorie uitstekend passen in de zorgwereld; denk hierbij aan oriëntatie- en deursystemen. Door het model kijken we dus ook zelf kritischer naar onze oplossingen die we de markt bieden.’
Toekomst
De komende tijd wordt het stappenplan nog verder intensief gecommuniceerd naar de markt. Helmink: ‘Er zullen nog meer bijeenkomsten worden georganiseerd en tevens hoop ik dat er in de toekomst een landelijk platform van de grond komt waarin iedereen die te maken heeft met oplossingen als antwoord op de toenemende zorgvraag, welkom is. Dit moet onder meer leiden tot een grotere bereidheid bij de betrokken partijen om mee te willen betalen voor een (veel) langere zelfredzaamheid.’
Meer informatie
www.stappenplanzorgwoning.nl
Tekst: Marjolein de Wit-Blok
Fotografie: Industrie