Mei 2010
Ventilatieprestatiekeuring volgens BRL 8010 geen sinecure
VentilatiePrestatieKeur: goed middel tegen slechte ventilatie.
Oud-minister Cramer (VROM) heeft in 2008 en 2009 op basis van voorafgaand onderzoek vastgesteld dat de ventilatievoorzieningen van nieuwbouwwoningen in de praktijk vaak onder de maat zijn. Dit wordt onder andere veroorzaakt door een foutief ontwerp, een slechte installatie en onvoldoende inregeling van de ventilatievoorzieningen. De VentilatiePrestatieKeuring kan hier als betrouwbare opleveringsbeoordeling verandering in brengen.
Uit onderzoek van het ministerie van VROM blijkt dat in 35 procent van de onderzochte nieuwbouwwoningen binnenmilieugerelateerde berekeningen ontbreken. In dertig tot 65 procent van de woningen wordt de vereiste ventilatiecapaciteit niet behaald, in negentig procent van de woningen wordt een acceptabel geluidsniveau van de installatie overschreden. De Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparatuur (VLA) is van mening dat een betrouwbare opleveringsbeoordeling, in de vorm van een VentilatiePrestatieKeuring, sterk kan bijdragen aan de verbetering van de ventilatiekwaliteit in woningen.
Opleveringskeuring
Een opleveringskeuring heeft de volgende positieve effecten:
- bewoner krijgen wat hun is beloofd en verkocht;
- fouten in het ventilatiesysteem worden voor oplevering ontdekt en hersteld;
- kwaliteitsslag door systematische controle;
- mentaliteitsverandering in de sector;
- preventieve werking;
- verhoging marktwaarde onroerend goed.
De nieuwe BRL 8010 ‘VPK Beoordelingsrichtlijn voor het KBI-procescertificaat voor het beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen’ geeft bedrijven de mogelijkheid de kwaliteit van gerealiseerde ventilatievoorzieningen van woningen te beoordelen onder certificatie. Hierbij kan het gaan om nieuwe en bestaande ventilatievoorzieningen.
Bij een nieuwe voorziening kan worden beoordeeld of is gerealiseerd wat is afgesproken. Bij een bestaande ventilatievoorziening worden alleen de prestaties beoordeeld. BRL 8010 onderscheidt daarom twee mogelijke beoordelingen:
- Een opleveringsbeoordeling (voor nieuwe ventilatievoorzieningen), waarbij het gecertificeerde bedrijf beoordeelt in hoeverre de op te leveren voorziening voldoet aan de eisen die aan de levering worden gesteld en daarnaast tevens de prestaties beoordeelt.
- Een ventilatieprestatiebeoordeling (voor nieuwe en bestaande ventilatievoorzieningen), waarbij het gecertificeerde bedrijf alleen de prestaties van de ventilatievoorziening beoordeelt.
Bouwbesluit
BRL 8010 sluit aan op het Bouwbesluit. Voor de beoordeling van ventilatievoorzieningen kent de BRL twee referentieniveaus, namelijk voor bestaande bouw en nieuwbouw. Beide niveaus zijn wettelijk verankerd. Eigenaren van woningen zijn ervoor verantwoordelijk dat hun ventilatievoorziening voldoet aan deze eisen. De Beoordelingsrichtlijn is opgesteld onder begeleiding van de Technische Commissie TC 6000-10C van het Centraal College van Deskundigen Installatiesector (CCVD) van de Stichting KBI. De reikwijdte van de ventilatiekeuring omvat alle mogelijke ventilatiesystemen: natuurlijke (A), mechanische (B en C) en gebalanceerde ventilatiesystemen (D) met of zonder wtw. Maar ook decentrale ventilatie – al dan niet met vraagsturing – speelt in op het snel groeiende aanbod van geavanceerde ventilatiesystemen.
De ventilatiekeuring kent de volgende fasen:
1. Vaststelling voorgeschreven specificaties.
2. Beoordeling ventilatievoorziening.
3. Beoordeling energiegebruik ventilatoren.
4. Beoordeling bereikbaarheid voor onderhoud.
5. Advies.
6. Schriftelijke rapportage.
7. Goedkeurende sticker.
Het gecertificeerde bedrijf vraagt bij zijn opdrachtgever de specificaties op die van toepassing zijn op de op te leveren ventilatievoorziening, zoals bestek, tekeningen, berekeningen, mogelijke privaatrechtelijke eisen en verkoopbrochures. Als voor de bouwvergunning van de woning een EPC- en/of een ventilatieberekening moest worden ingediend, zijn deze berekeningen onderdeel van de specificaties.
Beoordeling ventilatievoorziening
De certificaathouder controleert of de ventilatievoorziening en bijbehorende documentatie overeenkomen met de specificaties die van toepassing zijn op de op te leveren ventilatievoorziening. De woningen moeten worden getoetst aan de artikelen 3.47 – 3.53 en 3.68 – 3.73 van het Bouwbesluit. Concreet betekent dit dat het gehele ontwerp opnieuw moet worden berekend en getoetst aan de noodzakelijke en door de installateur berekende capaciteiten, over- stroomvoorzieningen en verdunningsfactoren. Pas als het ontwerp akkoord is, worden in het werk de gerealiseerde capaciteiten, overstroomvoorzieningen en verdunningsfactoren bepaald en opnieuw getoetst aan de noodzakelijke capaciteiten, overstroomvoorzieningen en verdunningsfactoren. Wanneer op het project extra private eisen van toepassing zijn, moeten deze onderdeel uitmaken van bovenstaande controles.
Energiegebruik ventilatoren
Het beoordelingsrapport vermeldt het opgenomen vermogen van de ventilatoren van de ventilatievoorziening bij de stand van de ventilatievoorziening die nodig is om de wettelijk vereiste capaciteit te realiseren. Daarbij is ook de gemeten netspanning vermeld. De certificaathouder beoordeelt of de ventilatievoorziening voldoende bereikbaar is voor onderhoud. Het advies geeft aan welke maatregelen nodig zijn om de ventilatievoorziening te laten voldoen aan de wettelijke eisen. De certificaathouder levert aan de opdrachtgever een opleveringsbeoordelingsrapport waarin hij alle hierboven genoemde fasen schriftelijk vastlegt. Wanneer de ventilatievoorziening voldoet, brengt de certificaathouder in de meterruimte van de woning of op een representatieve plaats op de ventilatievoorziening een sticker aan.
Geluid
Een belangrijk onderdeel van de VentilatiePrestatieKeuring kan een beoordeling zijn van het door de installatie geproduceerde geluidsdrukniveau in de verblijfsruimten. Een groot gedeelte van de binnenklimaatproblematiek in nieuwbouwwoningen wordt namelijk veroorzaakt doordat de unit volgens het Bouwbesluit te veel geluid maakt en daardoor niet wordt gebruikt. Op dit moment stelt het Bouwbesluit nog geen eisen aan het geluidsdrukniveau van de eigen installatie. Met de herziening van het Bouwbesluit in 2011 zal het geluidsdrukniveau van de eigen installatie niet meer mogen bedragen dan 30 dB(A) in de stand waarin aan de, volgens het Bouwbesluit, vereiste capaciteit wordt voldaan. Geluidsmetingen moeten plaatshebben volgens NEN 5077. Deze metingen hebben plaats in octaafbanden en met nagalmtijd en zijn daarom arbeidsintensief. TNO ontwikkelde een vereenvoudigde meetmethode om op grotere schaal de geluidprestatie van deze ventilatie-installaties te kunnen beoordelen. De afwijkingen van deze vereenvoudigde methode ten opzichte van de metingen volgens NEN 5077 zijn gering en daarom een bruikbaar instrument voor de beoordeling van het geluiddrukniveau. Het gecertificeerde bedrijf moet wel de beschikking hebben over een Integrerende geluidsniveaumeter met A-weging volgens NEN-EN-IEC 61672-1, klasse 1, of NEN-EN-IEC 61672-2, klasse 1.
De praktijk
InstallCheck uit Leerdam is één van de bedrijven die tijdens de VSK het certificaat VentilatiePrestatieKeuring volgens BRL 8010 in ontvangst mocht nemen. Inmiddels beoordeelde het bedrijf drie projecten. In twee projecten zit een gebalanceerd ventilatiesysteem, in het derde project is een CO2-vraaggestuurd ventilatiesysteem toegepast, bestaande uit een afzuigsysteem en elektronisch geregelde luchttoevoerroosters. Geen van de projecten bleek te voldoen aan de gestelde eisen.
Concluderend stelde InstallCheck vast dat er nog veel mis is met de opgeleverde ventilatie-installaties. De VentilatiePrestatieKeuring is een goed instrument om steekproefsgewijs of seriematig in te zetten bij de oplevering van woningen of de beoordeling van de ventilatieprestatie in bestaande woningen. Natuurlijk moet de kwaliteit in de gehele keten te worden verbeterd. Aan het eind van het bouwproces zijn een aantal problemen soms niet meer op te lossen zonder ingrijpende maatregelen. Gelukkig wordt er hard gewerkt de kwaliteit in de gehele keten van fabrikant tot installateur te verbeteren. Zo zijn de eerste installateurs gekwalificeerd volgens BRL 6000-10 ‘Ventilatievoorzieningen in woningen’. Dat betekent dat, wanneer de installaties zijn aangebracht door een gekwalificeerd installateur, de opleveringskeuring niet meer noodzakelijk is. Isso heeft hard gewerkt aan een aantal nieuwe publicaties (zie kader).
|
Isso publicaties
- Publicatie 63 – ‘Beheer en onderhoud ventilatiesystemen in woningen en woongebouwen’.
- Publicatie 91 – ‘Ventilatiesystemen met decentrale toe- en
afvoer en wtw in woningen en woongebouwen’.
- Publicatie 92 – ‘Ventilatiesystemen met decentrale toevoer
en centrale afvoer in woningen en woongebouwen’.
- Kleintje Ventilatie, zakboekje waarin wordt ingegaan op de
belangrijkste punten uit de wetgeving en waarin richtlijnen
gegeven worden voor het goed ontwerpen, uitvoeren en
beheren van ventilatiesystemen in woningen en
woongebouwen.
Binnenkort gereed:
- Update Publicatie 61 – ‘Kwaliteitseisen ventilatiesystemen
woningen’.
- Update Publicatie 62 – ‘Kwaliteitseisen voor gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning in woningen’.
Ten slotte worden door de VLA en Isso (ventilatie)opleidingen voorbereid voor alle disciplines in de bouw. ’
|
Tekst: Hans Marcus
Fotografie: Geert Cox