Maart 2011
Vrije koeling als het kan, ‘chillen’ als het moet
De Tetris fc met vrije koeling.
Western airconditioning heeft zijn leveringsprogramma opnieuw flink uitgebreid en dat mag de markt weten. De fabrikant praatte installatiebedrijven en adviesbureaus eind vorig jaar daarom bij. Met de keuze voor energiezuinig verwarmen en koelen in een enkel systeem wil de leverancier een bijdrage leveren aan de CO2-reductie in woningen en kantoren. Een opvallende weg wordt ingeslagen met de Tetris fc (free cooling). En daarmee is vrije koeling herontdekt als wegwijzer naar duurzaamheid.
Het moment was goed gekozen. Precies in de periode tussen de Installatie Vakbeurs Hardenberg en de Bouwbeurs nodigde leverancier Western Airconditioning zijn dealers en adviseurs uit om in de vestiging in Hoevelaken kennis te nemen van de nieuwste producten op het gebied van koeling, verwarming en ventilatie. De ontwikkelingen mogen dan niet allemaal even spectaculair en grensverleggend zijn, met de systemen heeft de Nederlandse installateur volop de mogelijkheid zijn afnemers van dienst te zijn met duurzame, energiezuinige oplossingen. Vermeldenswaardig is bijvoorbeeld de range Tetris-waterkoelmachines en -warmtepompen, deze is uitgebreid met de Tetris A+. Volgens de leverancier is deze vertegenwoordiger van de nieuwe generatie lucht-waterkoelmachines speciaal ontwikkeld voor een nog hoger energetisch rendement. De range is verkrijgbaar in elf modellen met een koelcapaciteit van 80 – 550 kW. De techniek is ontworpen voor de klimaatbeheersing in gebouwen waar ook ’s winters een grote koelvraag is, zoals winkelcentra, beurzen en datacenters.
Vrije koeling
De fabrikant spreekt bij de Tetris fc van een hybride concept. Bij een buitentemperatuur hoger dan 20 ºC werkt het toestel als een standaardkoeler. De ventilatoren van de vrije koeling zijn in dat geval uitgeschakeld, wat in feite al een zekere besparing oplevert. In een periode dat het minder warm is – en dat is het in noordwest-Europa een groot deel van het jaar – maakt het toestel gebruik van vrije koeling. Dat levert volgens de leverancier algauw een energiebesparing van 10 procent op ten opzichte van een standaardkoeler. Western heeft trouwens precies uitgerekend in welke Europese regio de inzet van de Tetris A+ fc voordelig is voor gebruikers, ook Nederland valt binnen dat gebied. De vrije koeling bij het systeem schakelt automatisch in wanneer de temperatuur van de buitenlucht lager is dan de temperatuur van het water-glycolmengsel van het retoursysteem. Het mengsel is in dat geval al gedeeltelijk afgekoeld door de batterij dankzij de externe lucht. Om in het resterende deel van het jaar in de benodigde koelvraag te voorzien, springen de compressoren bij. ’s Winters draait het toestel dus uitsluitend met vrije koeling en is de koelsectie uitgeschakeld om bevriezing te voorkomen.
De eer (energy efficiency rate) ligt gemiddeld op circa 4. De gemiddelde European seasonal eer (eseer) gaat richting 5. De COP is bij Eurovent-condities nog altijd hoger dan 4. Tetris A+ is standaard uitgevoerd met een elektronisch expansieventiel, ec-ventilatoren en beschikt over een gepatenteerde ontdooicyclus die de fabrikant overigens in bijna alle apparaten heeft ingebouwd. De Tetris is ook verkrijgbaar in een sln-uitvoering (super low noise). De truc om een aanzienlijke geluidsreductie te verkrijgen zit hem voor een deel in het gebruik van stille ec-axiaalventilatoren. De belangrijkste geluidsreductie is echter verkregen door de ingenieuze wijze waarop het toestel is geconstrueerd. De Tetris-range werkt namelijk met componenten die allemaal in een apart frame staan, waardoor trillingen niet worden doorgegeven. Door de modulaire opbouw kan er eindeloos worden gecombineerd en zijn enorme capaciteiten beschikbaar.
De ‘multifunctionele’ Omicron-warmtepompen zijn leverbaar met een verwarmingscapaciteit van 30 - 865 kW en een koelcapaciteit van 30 - 775 kW.
Gelijktijdig koelen en verwarmen
Ruim aandacht was er bij Western voor de zogeheten multifunctionele Omicron-warmtepompen. Deze range werd al in de loop van 2010 geïntroduceerd en is leverbaar in 34 modellen met een verwarmingscapaciteit van 30 – 865 kW en een koelcapaciteit van 30 – 775 kW. De Omicron is verkrijgbaar in een 4-pijpssysteem voor gelijktijdige koeling en verwarming van vertrekken of voor de productie van warm tapwater. Een 2-pijpssysteem is bedoeld voor koelen of verwarmen van vertrekken en kan daarnaast het gehele jaar heet water produceren voor sanitair gebruik. In de ht-uitvoering kan water met een temperatuur van 65 °C worden geproduceerd. Ook de Omicron is voorzien van de gepatenteerde ontdooicyclus en uitgevoerd met koudemiddel R134a en is verkrijgbaar in een ‘low noise’- en een ‘super low noise’-uitvoering.
Net als veel andere fabrikanten zet ook Western fors in op de lucht-waterwarmtepomptechniek. In deze productgroep heeft de leverancier onder meer de tau-lucht-waterwarmtepompen in het programma. Deze zijn ontwikkeld voor de verwarming van woningen en kleine kantoren en leverbaar in tien modellen met verwarmingsvermogens van 6,8 – 32,2 kW. De tau-serie functioneert bij omgevingstemperaturen van -15 – 46 ºC en garandeert een hoog energetisch rendement, zelfs bij extreme buitencondities.
Door de toepassing van het koudemiddel R410a en een optimale selectie van de warmtewisselaars wordt een cop tot 4,5 gehaald. De toegepaste gepatenteerde ontdooicyclus (noodzakelijk bij lucht-waterwarmtepompen) levert een verkorting van de ontdooicyclus op van 65 procent. Een koelaggregaat onder de condensatiespoel zorgt voor een volledige ontdooiing. Mede dankzij dit systeem nemen de thermische prestaties toe met 10 procent. De tau-units zijn compact gebouwd en te voorzien van een st-module (circulatiepomp, buffervat en expansievat).
De Geyser-warmtepompen verwarmen, produceren warm tapwater en zorgen voor koeling en zijn door de compacte bouw en laag geluidsniveau goed toepasbaar in een dichtbebouwde omgeving.
Geyser
Voor Nederlanders is een warmtepomp met de naam Geyser nog steeds wennen. Western gaf de naam aan een serie lucht-waterwarmtepompen die is ontwikkeld voor verwarming van royale woningen en kleine kantoren. De toestellen produceren tevens warm tapwater en zorgen voor koeling. Met een neutraal design, compacte bouw en laag geluidsniveau zijn de warmtepompen uitstekend toepasbaar in een dichtbebouwde omgeving.
De range bestaat uit zeven toestellen met vermogens van 10 – 35 kW. De Geyser is geschikt om het gehele jaar te werken bij omgevingstemperaturen van -20 – 45°C en garandeert een hoog energetisch rendement, zelfs bij extreme buitencondities. Verschillende technische innovaties in het design, zoals een compressor geschikt voor hogere temperaturen, (wederom) het exclusieve ontdooisysteem en speciaal ontwikkelde warmtewisselaars, garanderen volgens de leverancier een maximaal aantal voordelen aan warmteoverdragende eigenschappen. Door het gebruik van het koudemiddel R134a zijn de warmtepompen uit deze serie milieuvriendelijk en laten ze met de hoge COP-waarde een significante financiële besparing zien.
Om ook de markt van de wat kleinere woningen en kantoren te kunnen bedienen is de range uitgebreid met de Geyser Mini. Deze mini-range bestaat uit vier toestellen met vermogens van 6 – 9 kW. Waar een conventionele lucht-waterwarmtepomp niet verder komt dan 45 °C bij de bereiding van warm tapwater, is de Geyser Mini in staat water tot maar liefst 68 °C zonder bijverwarming op te warmen. De Mini verwarmt, koelt en produceert warm tapwater en schakelt vervolgens om naar 35 ºC voor lt-(vloer)verwarming. Hierdoor wordt het mogelijk de volledige functie van een conventionele cv-ketel over te nemen, en dat met een verdubbeling van het rendement.
Een warmtepomp uit de Core-serie.
Koelgasinjectie
De hoge warmtapwaterproductie wordt mogelijk gemaakt door een nieuwe serie scrollcompressoren die zijn voorzien van koelgasinjectie. Hierdoor is het mogelijk bij een relatief hoge watertemperatuur te condenseren, terwijl de persgastemperatuur laag blijft en de COP nagenoeg niet verandert. Door de toepassing van axiaalventilatoren met een laag toerental wordt een bijzonder laag geluidsniveau gerealiseerd. Ook kan de unit worden voorzien van een elektronisch expansieventiel, afstandsbedieningspaneel of setpointcompensatie op basis van de buitenluchttemperatuur. Door gebruik van het koudemiddel R134a zijn de warmtepompen milieuvriendelijk, en met de hoge COP-waarde (meer dan 4) kunnen de systemen voor de gebruiker een belangrijk financieel voordeel opleveren.
Western Airconditioning vestigde ten slotte de aandacht nog op de Core-warmtepompen. Deze toestellen leveren – afhankelijk van het type – verwarming, koeling en warm tapwater met totale of gedeeltelijke warmteterugwinning. De technische oplossingen en geïntegreerde regelingen maken deze serie volgens de leverancier tot een ‘betrouwbaar systeem met het hoogste rendement’. De energie-efficiënte waarden behoren tot de hoogste in de markt, werd fijntjes opgemerkt. De range bestaat uit 27 modellen van 4 – 114 kW. De Core-serie is leverbaar in drie typen. De basisversie levert alleen verwarming, de hp-versie levert verwarming en koeling en de meest uitgebreide versie (hws) levert verwarming, koeling én warm tapwater.
Western Aircondition is bijzonder te spreken over het geluid – of beter gezegd: de geluidloosheid – waarmee zijn warmtepompen hun werk doen. De techniek is fluisterstil en trillingsvrij, aldus de vertegenwoordiger van de fabriek. Alle apparaten worden standaard geleverd met drie trillingdempende rubberen steunen. De compressor hangt zelf in rubbers, maar ook het frame waarin de compressor in het toestel gemonteerd is, is van rubbers voorzien om elke trilling te elimineren en het geluid te minimaliseren.
Met de keuze voor energiezuinig verwarmen en koelen in een enkel systeem wil Western Airconditioning op eigen wijze een bijdrage leveren aan de vermindering van CO2–uitstoot in woningen en kantoren.
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Industrie