Juni 2024
Plug & play biedt installateur ruimte en kansen
5 leveranciers over de stand van zaken
De enorme hoeveelheid werk die de installatiesector nu al, en zeker in de komende jaren, op zijn bordje heeft, maakt slimme oplossingen noodzakelijk. Innovaties die voor meer industrialisatie en plug & play-technieken zorgen, kunnen de arbeidsdruk bij installateurs verlichten. Vijf gespecialiseerde leveranciers over de mogelijkheden en het toepassen van stekerbare plug & play-oplossingen.
Het gebruik van plug & play-installatiematerialen en -systemen is niet nieuw. Dat geldt wel voor de noodzaak om die technieken steeds vaker toe te passen. Alleen zo kunnen installateurs meer werk met minder mensen en ook met minder gekwalificeerde mensen uitvoeren. De leveranciers die al langer plug & play-technieken aanbieden, merken dan ook dat de interesse daarin duidelijk toeneemt. ‘Wij zien de laatste tijd echt een sterke groei in onze stekerbare installatiesystemen’, begint Casper Bontenbal van elektrotechnische groothandel Isolectra. ‘Ten eerste omdat er nu veel wordt gebouwd, maar ook omdat – zo horen we van onze klanten – men systemen nodig heeft waarmee ze het gebrek aan voldoende vakmensen kunnen ondervangen.’
Specifieke kennis nodig
Tegelijk bestrijdt Bontenbal dat je voor stekerbare systemen en plug & play in het algemeen geen kennis nodig hebt. ‘Er zijn wel degelijk een aantal zaken waarop je moet letten en waarvoor een bepaald kennisniveau nodig is. Dit zit in de eerste plaats bij de engineering en het ontwerp, maar ook bij ingebruikname. Wij hebben dan ook toolboxen ontwikkeld die we bedrijven kunnen geven, en op onze website vinden de klanten een onlinecursus stekerbaar installeren. Uiteindelijk zal iedereen merken dat deze techniek een enorme versnelling tot gevolg heeft. In die zin is er echt wel een technologische verandering in de installatiebranche gaande.’
Ook Ryan Smith van ABB zit vrijwel dagelijks bij klanten om te praten over fabrieksmatig bouwen, prefab en plug & play. ‘De techniek van stekerbare installaties en overige prefab installaties zorgt duidelijk voor versnelling en verduurzaming en zal uiteindelijk ook een kostenbesparing opleveren. Vooral het repeterende werk in bijvoorbeeld projectmatige woningbouw kan met deze systemen sneller, minder foutgevoelig en makkelijker worden uitgevoerd.’
Volgens Smith is stekerbaar vooral populair bij de conceptmatige projecten waar de mate van repeterendheid in de opbouw van de woning en installatie hoger is dan gemiddeld. ‘In onder andere woningen met elementen van houtskeletbouw of CLT maakt stekerbaar installeren een enorme groei door. In deze projecten is een gestandaardiseerde, slimme en circulaire wijze van engineeren en installeren noodzakelijk. Voor dit soort systemen zitten we in de engineering steeds vaker met de gehele keten en alle partners om tafel.’
‘Door de kracht van de engineering en prefab wordt de installatie doorgaans in de productielocatie of fabriek door minder hooggekwalificeerd personeel gemonteerd en aangesloten. De installatiespecialisten zijn hierdoor met name nodig om de systemen te engineeren, te managen en uiteindelijk ook te keuren en op te leveren.’
Het aan elkaar koppelen van de stekers en het afmonteren van stopcontacten kunnen veel verschillende medewerkers, zoals zij-instromers, verzorgen.
Installateurs engineeren
Ongeveer dezelfde reactie krijgen we bij Attema. ‘De engineering, het berekenen van een installatie, maar ook de keuring en het afgeven van systeemgaranties horen, ook bij een stekerbare installatie, toch echt bij de installateur thuis’, zegt Robert Woudenberg van Attema.
‘Tegelijk zien we duidelijk dat met name de seriematige woningbouw verandert. De bouwers en opdrachtgevers van dit soort woningen grijpen steeds meer naar fabrieksmatige methoden. Stekerbaar installeren is daarvoor een uitstekend systeem. Op de bouwplaats heb je minder hooggekwalificeerde installateurs nodig. Het aan elkaar koppelen van de stekers en het afmonteren van stopcontacten of datapunten kunnen veel verschillende medewerkers verzorgen. Dat maakt het makkelijker om daar zij-instromers voor aan te nemen.’
Volgens Woudenberg geldt de sterke opkomst van stekerbare installaties even sterk voor de utiliteit. ‘In de zorg, voor hotels, maar ook bij de bouw van kantoorpanden zijn stekerbare, plug & play-installaties steeds gangbaarder. Met name in Nederland en Scandinavië zien wij een forse groei door de hoge lonen in deze landen. Maar ook in Duitsland, België, Oostenrijk en Zwitserland zien we de groei aantrekken.’
‘Deze -techniek zorgt voor versnelling, -verduurzaming en kosten-besparing’
‘Legolisering’ van de techniek
Volgens Woudenberg en Bontenbal wordt er in de branche op brede schaal gekeken hoe we installaties meer plug & play kunnen maken. ‘Iedereen denkt na over de ‘legolisering’ van de techniek’, zoals Woudenberg dat noemt. ‘Er zijn onvoldoende vakmensen, terwijl we met meer snelheid en minder fouten de installaties willen kunnen aanleggen. Daardoor is het logisch dat we deze technieken ook steeds meer gaan zien bij de installatie van zonnepanelen of warmtepompen. Zelf passen we plug & play bijvoorbeeld ook toe in onze businessunit die glasvezelinstallaties levert.’
Bontenbal noemt als relatief nieuw voorbeeld het vlakkabelsysteem voor laadpalen. ‘Het aanleggen van een laadpunt en het later toevoegen van meerdere laadpunten kan met name in parkeergarages lastig zijn. Wij leveren hiervoor de vlakkabel Podis van Wieland, een plug & play-oplossing waarmee de installateur snel kan monteren, maar ook uitbreidingen of aanpassingen kan realiseren.’ Volgens Isolectra werkt dit systeem veel sneller, maar is het ook gunstig voor het later kunnen uitbreiden, verplaatsen of demonteren.
‘Daarnaast zijn plug & play-technieken ook gunstig bij het circulair maken van de installatietechniek. Onderdelen zijn veel eenvoudiger uit elkaar te halen en later weer opnieuw in te zetten of terug te halen, zodat we grondstoffen opnieuw kunnen gebruiken’, zegt Bontenbal.
Voor hun wandgootsystemen gebruikt Hager al lange tijd plug & play-technieken.
Vooral voor de utiliteit
Bij fabrikant Hager ontwikkelt men eveneens technieken met stekerbare kabelsystemen. Zo hebben ze stekerbare uitvoeringen van hun Vision-verdeler voor de seriematige woningbouw, met Quick Connect schroefloze aansluitingen voor de afgaande bekabeling.
Stekerbare aansluittechniek zit ook in de wandgoten. ‘Voor onze wandgootsystemen gebruiken we al lange tijd de plug & play-technieken’, vertelt Eric Opmeer van Hager. ‘Met deze wandgoten kunnen installateurs de wandcontactdozen en andere voorzieningen eenvoudig en op vrijwel elke gewenste plek met stekers koppelen. Dat zorgt in kantoren voor veel snelheid, maar ook voor flexibiliteit na oplevering. Ons Ecoline schakelmateriaal is daarvoor speciaal uitgerust met de stekers voor de standaard stekerbare bekabeling.’
Volgens Opmeer zijn deze stekerbare systemen die Hager levert vooral gericht op de utiliteit. ‘Je hebt gebouwen nodig met holle wandconstructies of plekken waar we bekabeling boven plafonds of onder vloeren kunnen wegwerken. Voor de woningbouw, en dan met name de hele grote renovatiemarkt, zijn de huidige plug & play-systemen nog niet zo eenvoudig te gebruiken,’ denkt Opmeer.
‘Ook de nieuwe technieken, zoals zonne-energiesystemen, laadpalen of batterijen zie ik niet zo snel als plug & play-installaties beschikbaar komen. In de meeste situaties zal de installateur toch op maat en aangepast aan een specifieke situatie een systeem moeten engineeren en aanleggen. Hij moet vaak nieuwe kabels trekken die door de grond of via mantelbuizen naar de meterkast gaan. Dat is met stekerbare kabels niet erg praktisch of eenvoudig.’
‘Plug & play-technieken ook gunstig bij circulair maken installatietechniek’
Plug & play-regeltechniek
Toch zijn er leveranciers die kansen zien om de werkzaamheden rondom die nieuwere elektrotechnische installaties, zoals van zonnepanelen, batterijen en laadpalen, de komende jaren meer plug & play te maken. Vincent Klomp van Bliq zegt dat het dan vooral om de software van deze systemen gaat. Bliq levert een energiemanagementsysteem dat energiestromen van zonnepanelen, batterijen en laadpalen eenvoudig op elkaar kan afstemmen. ‘Wij bieden de installateur een plug & play-regelkastje dat hij eenvoudig aansluit op bijvoorbeeld een batterij, zijn laadpaal en/of pv-systeem. Na aansluiting kan hij met onze app binnen een paar minuten het totale energiemanagement van de woning of het gebouw inregelen.’
Het installeren van een pv-systeem of batterij is dan misschien nog niet plug & play, maar de regeling is dat wel. Zo’n zelfde propositie biedt namelijk ook Siemens. Dit bedrijf introduceerde recent de Connect Box, een plug & play-apparaat waarmee de installateur het energiemanagement, maar bijvoorbeeld ook de binnenluchtkwaliteit in kleine tot middelgrote gebouwen slimmer en eenvoudiger beheersbaar maakt. ‘Zonder technische vaardigheden kunt u in enkele uren uw gebouw met Connect Box installeren en in gebruik nemen’, zo luidt de belofte van Siemens.
De box verbindt alle apparaten en systemen in een gebouw, bedraad of via IoT, door gebruik te maken van elf verschillende communicatieprotocollen. De eindgebruiker krijgt vervolgens de totale monitoring van al zijn systemen in één dashboard. Ook Hager meldt dat ze met hun ‘Flow’ Huis Energie Management Systeem (HEMS) een plug & play-methode hebben om op een eenvoudige manier de energiestromen in het huis te regelen.
Plug & play staat centraal op beurs Prefab
Van 15 tot en met 17 oktober vindt in de Brabanthallen de beurs Prefab plaats. Dit is een vakbeurs en kennisplatform voor professionals die actief zijn in industrieel en modulair bouwen en renoveren. Deze beurs wil bijdragen aan kennisdeling en businessontwikkeling in de branches van prefabricatie, plug & play en industrialisatie in de bouw- en installatiesector. Bedrijven als Attema, Isolectra, ABB en Wago zullen ook op deze beurs aanwezig zijn. Daarnaast is er ook een kennisprogramma met dagelijks lezingen door experts. Dit programma wordt later bekend gemaakt. Meer informatie is te vinden op www.prefabbeurs.nl.