Juli/Augustus 2024
Simpele aanpassing maakt convectorput geschikt voor warmtepomp
Opvallend werk
Met name tussen 1980 en de eeuwwisseling gold de convector als een degelijk en elegant warmteafgiftesysteem dat een koudeval voorkomt. Maar in combinatie met een warmtepomp functioneren convectoren heel moeizaam. Ingenieur Barend Kloppenburg bedacht een doeltreffende oplossing om daar verbetering in te brengen. De simpele en goedkope aanpassing van de convectorput bespaart al gauw 20 procent aardgas voor verwarming en het afgiftesysteem is meteen geschikt voor een warmtepomp.
Een convectorput is ontworpen op een aanvoertemperatuur van minimaal 60 ⁰C. Pas bij die temperatuur ontstaat er voldoende thermiek in de put om de warme lucht de woonkamer in te brengen. Om convectoren geschikt te maken voor lt-verwarming bieden installateurs boosters aan. ‘Het zijn eigenlijk niet veel meer dan een aantal ventilatoren die de warme lucht omhoog blazen’, vertelt gepensioneerd ingenieur Barend Kloppenburg. ‘De huiseigenaar schiet hier niks mee op. Deze ventilatoren blazen 10 liter lucht per seconde omhoog. Omdat deze luchthoeveelheid niet meteen door het convectorputrooster kan, zorgt deze lucht voor een hogere luchtdruk in de ruimte tussen de ventilatoren en het rooster, terwijl onder de convector een lagere druk ontstaat. De lucht stroomt dus terug naar beneden langs de ventilatoren.’
Onderdruk
Het systeem dat Kloppenburg bedacht creëert een onderdruk in de hele convectorput. Om dat te bereiken moet er in de put een min of meer afgesloten luchtkamer worden gemaakt. Die ontstaat door op 15 cm hoogte boven de convector een plaat aan te brengen. De afsluiting kan bijvoorbeeld een plaat multiplex zijn, afhankelijk van de lengte van de put komen er in de afsluitende plaat een aantal ventilatoren van 120 mm diameter in, stille ventilatoren van het type dat ook in desktopcomputers wordt gebruikt. Kloppenburg: ‘Net als bij andere systemen schakelen deze ventilatoren in als er sprake is van warmwateraanvoer. Als de ventilatoren gaan draaien ontstaat er in de luchtkamer boven de convector een onderdruk die alleen kan worden vereffend met lucht die door de convector heen wordt gezogen. Die lucht wordt als gevolg van de onderdruk in de luchtkamer automatisch aangevuld en vervolgens verwarmd. Dit werkt efficiënter dan bij een booster, omdat nu de gehele convector warmte kan afgeven aan de luchtstroom’.
Door plaatsing van een triplex plaatje creëer je een afgesloten luchtkamer in de convectorput.
Wellicht minder aantrekkelijk voor de installateur, maar wel zo prettig voor de eigenaar, is dat een bestaand systeem eenvoudig kan worden omgebouwd. ‘Iemand die een decoupeerzaag kan vasthouden zonder direct drie vingers te verliezen en vroeger wel eens met treintjes heeft gespeeld, krijgt het voor elkaar’, aldus Kloppenburg.
Geschikt voor combinatie met warmtepomp
‘Het is een betaalbare oplossing voor een grote besparing, zegt Kloppenburg. ‘De aanpassing van een put van een meter of drie kost zo’n 75 euro, bij een put van een meter of vijf zal het zo’n 100 euro kosten. Het is wel handig als er ook een stopcontact in de buurt is voor de voeding van de ventilatoren. Je watertemperatuur kan omlaag naar 40 of wellicht 35 ⁰C. Dat scheelt zomaar 20 procent aan gas als je nog met een cv-ketel stookt. Maar wat vooral telt is dat je met deze relatief eenvoudige aanpassing de convectoren geschikt maakt voor verwarming met een warmtepomp. Bovendien warm je met het aanbrengen van de ventilatoren de ruimte niet alleen goedkoper, maar ook veel sneller op.’
Kloppenburg denkt dat ‘met een uitgekiende regeling’ dit verwarmingssysteem ook het elektriciteitsnet kan ontlasten. ‘Vloerverwarming in nieuwbouw is tegenwoordig bijna standaard. Ik daag de ontwerpers van verwarmingssystemen uit om daar een convectorput bij te plaatsen. Dan heb je ’s morgens in no time vóór de ochtendspits je huis warm en hoef je dus niet de hele nacht de vloer op temperatuur te houden. Je blaast met een debiet van 400 m3/uur warme lucht de kamer in, een hoeveelheid die twee keer zo groot is als de inhoud van een gemiddelde woonkamer. Vóór de ochtendpiek kan met de put een grote hoeveelheid warmte in de woning worden gebracht. En ná de ochtendspits op het net – als de zon op is – kunnen de zonnepanelen de vloer verwarmen. En leuk voor de zomer: in plaats van met de panelen energie terug te leveren aan het net, kunnen we in de nieuwbouw de convectorput/warmtepompcombi benutten als snelle airco.’
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Barend Kloppenburg