Slim gebouwbeheer begint met inzicht in data

Beyond Eyes (BE) is het smart building platform van Heijmans en CSU. Een van de diensten van het platform is BE Energized. Klanten krijgen hiermee inzicht in hun werkelijke energiegebruik en worden door energie-adviseurs geholpen dit gebruik terug te dringen middels laagdrempelige maatregelen. Pas als het gebouw energie-optimaal is, volgt de stap naar energieneutraal.

Maarten Nijhoff is product manager bij BE, het bedrijfsonderdeel dat is ontstaan vanuit Heijmans Energie Services. De dienstverlening richt zich specifiek op de verduurzaming van bestaande kantoren, universiteiten en ziekenhuizen. Energieneutraliteit is daarbij niet per se het doel. Nijhoff spreekt in eerste instantie liever over het energie-optimaal maken van bestaande gebouwen. ‘Veel gebouwen worden niet energie-optimaal opgeleverd. Tel daarbij op dat er in de loop der jaren vaak veel problemen correctief zijn opgelost met het doorvoeren van installatie- en regeltechnische wijzigingen. Het gebouw presteert installatietechnisch vaak al lang niet meer zoals het bij het ontwerp is bedoeld. Natuurlijk kun je bestaande gebouwen direct volstoppen met duurzamere installaties, maar als BE kiezen wij er liever voor om te starten met het optimaliseren van het bestaande energiegebruik.’

Optimalisatie begint in de filosofie van BE altijd bij

het inzicht krijgen in de werkelijke energiestromen. Nijhoff: ‘Als je weet waar je moet zijn, kun je met enkele relatief eenvoudige ingrepen, zoals het beter afstellen van bestaande systemen, al een energiebesparing van 20 procent bereiken’.
'De dienstverlening die we met het smart building platform BE Energized bieden, doorloopt telkens de volgende vier stappen: inventariseren, analyseren, rapporteren en realiseren. Na realisatie doorlopen we deze cyclus opnieuw om te controleren of het beloofde percentage energiebesparing ook daadwerkelijk wordt behaald.'

Met sensorstrategie inzoomen op specifiek gebruik

De eerste stap om het energiegebruik te reduceren is dus het meten van het huidige gebruik. Nijhoff: ‘We starten met het monitoren van de hoofdmeters, maar dat is meestal niet voldoende. Zeker bij grotere gebouwen heb je dan nog steeds te maken met energiestromen die niet duidelijk te traceren zijn. In dat geval bepalen we een sensorstrategie; met plug-and-play energiesensoren zoomen we in op het energiegebruik van de relevante installaties. Beter inzicht in de energiestromen stelt ons in staat specifiekere besparingstargets te bepalen.’ BE zet de energiesensoren ook in als verificatie van grootschalige investeringen. Wanneer een gebouweigenaar meerdere gelijksoortige installaties wil aanschaffen, kan hij er voor kiezen om er eerst één aan te schaffen en te laten meten welke impact deze heeft in de praktijk. Hiermee maakt BE voor klanten inzichtelijk of de installatie inderdaad presteert zoals verwacht/gehoopt en wat eventueel de invloed is op het verbruik van andere gebouwinstallaties. Nijhoff: ‘Zo krijg je antwoord op de vraag of je inderdaad die verwachte 10 procent bespaart en het dus de moeite loont om er nog 18 te plaatsen’

‘Met eenvoudige ingrepen kun al een energiebesparing van 20 procent bereiken’

Data effectief inzetten

Als BE Energized met sensoren inzicht heeft verkregen in het werkelijke energieverbruik, het liefst zo gedetailleerd mogelijk, volgt de volgende stap. ‘Want’, zet Nijhoff uiteen, ‘naast het energiegebruik is het belangrijk om ook de andere gebouweigenschappen te kennen. Denk bijvoorbeeld aan de ligging, het gebouwoppervlak of de aanwezige installaties. Met deze data kun je het gebouw niet alleen gemakkelijk vergelijken met andere panden (benchmarking), maar ze ook inzetten om het effect van te nemen optimalisaties in te schatten.’ Nog een stapje verder is het koppelen van het verbruik aan gegevens over het klimaat en de gebouwbezetting. Op die manier kun je zien of het gebouw naar verwachting presteert in alle omstandigheden, of dat er in bepaalde situaties nog optimalisaties mogelijk zijn. Zo kunnen we op basis van de weersverwachting en het aantal verwachte bezoekers, de klimaatinstallatie zo efficiënt mogelijk aansturen’, aldus Nijhoff.

Integraal inregelen

Energie en dus geld besparen kan vaak al heel laagdrempelig zonder investeringen, merkt BE Energized. Nijhoff: ‘Zo analyseren we regelmatig hoofdmeterdata van organisaties, waar ze de vakantiedagen niet in het GBS hebben zitten. Dat is een relatief eenvoudige maatregel, waarmee je al veel energie bespaart. Waar veel mensen echter tegenaan lopen, is dat ze niet weten hoe dit te doen. Je moet namelijk weten hoe de totale gebouwinstallatie wordt beïnvloed wanneer je de instellingen van één installatie aanpast. Je moet het gebouw dus continu integraal inregelen. Zo voorkom je onverwacht hoog energiegebruik in andere installaties of klimaatklachten van gebouwgebruikers.’

Van energie-optimaal naar energieneutraal

Nijhoff vat samen: ‘Het belangrijkste om naar een energie-optimaal gebouw toe te werken zijn de actuele en historische energiedata. Met BE Energized monitoren we altijd op hoofdmeterniveau en bepalen vervolgens de baseline op basis van de historische data. Onze energiedeskundigen beschikken over veel domeinkennis en kunnen deze data eenvoudig interpreteren, maatregelen bedenken en (laten) uitvoeren. Deze deskundige is in staat om door continue energiemonitoring en actief energiemanagement een besparingsgarantie af te geven en zorgt ervoor dat het gebouw – gegeven de bestaande situatie - optimaal presteert. En dat is het startpunt om aandacht te schenken aan de verdere verduurzaming, door het inzetten van nieuwe duurzamere installaties, zoals zonnepanelen of warmtepompen. Ook die kunnen wij als BE Energized uiteraard weer zorgvuldig monitoren om te komen van energie-optimaal naar energieneutraal.’

Tekst: Paul Smorenburg/Gaby Kleijn (adviseur Heijmans Energieservices)
Fotografie: Heijmans Energie Services