De consument moet eerlijk en transparant informatie krijgen over het functioneren van een warmtepomp, het effect op de energierekening en de zekerheid van een warme woning om de cv-ketel achter zich te durven laten, liet Atse van Pelt van de stichting Natuur en Milieu optekenen in het jongste Nationaal Trendrapport Warmtepompen. De stichting pleit ervoor de hybride warmtepomp dusdanig te installeren dat deze spijtvrij is en dat je als consument zonder extra aanpassingen ná plaatsing over kan op volledig elektrisch.
Nóg mooier, vinden criticasters, is om de fase van de hybride warmtepomp gewoon over te slaan en meteen voor all electric te gaan. Die hybride systemen laten onze aardgasverslaving alleen maar onnodig lang duren. Maar hybride of all electric, wat telt is dat de systemen beantwoorden aan de verwachtingen van de gebruikers. In 2019 was blijkens een onderzoek 20 procent ontevreden, in het recente onderzoek van I&O Research is het percentage flink gedaald. Maar met 5 procent is dat nog steeds een substantieel aantal gebruikers. Hoe kan het percentage verder omlaag? Niks beloven wat niet kan en eerlijk zijn over prijzen en rendementen, zeggen twee installateurs die E&W naar hun aanpak vroeg.

Geen klachten

‘Ik heb nog nooit van een klant gehoord dat het hem achteraf speet dat hij een warmtepomp had laten installeren,’ vertelt Len Neeleman van Neeleman Installatietechniek uit Waddinxveen. Het bedrijf heeft dagelijks elf monteurs op de weg die allemaal beschikken over specifieke kennis over de warmtepomptechniek. ‘Ik schat dat zo’n 95 procent van de installaties die wij maken all electric zijn. Vrijwel allemaal particulieren die met hun woning van het gas af willen. Daar hebben we ook onze specialiteit van gemaakt.’
Die koersverandering zette Neeleman enkele jaren geleden in en sindsdien heeft het installatiebedrijf in enkele honderden woningen een warmtepomp geïnstalleerd. Als er al klachten zijn, dan hebben die volgens Neeleman niet zozeer betrekking op de installatie, maar betreft het kleine aanpassingen in bijvoorbeeld de stooklijn die bijgesteld moet worden. ‘Iedere week plaatsen we wel ergens een warmtepomp, maar als we straks weer het stookseizoen ingaan, dan komt de ware aard van de woningen naar boven. Dan pas wordt echt duidelijk wat de warmtevraag werkelijk is en waar we wat moeten bijstellen om ervoor te zorgen dat het gewenste comfort wordt bereikt. Maar we beginnen bij plaatsing bij voorkeur zo laag mogelijk in de temperatuurlijn om een zo efficiënt mogelijk werkende installatietechniek te krijgen. Zeker in de bestaande bouw kunnen de verschillen per woning nogal uiteen lopen.’

‘Je komt onvoor-stelbaar prutswerk tegen’

Gewenning

Sommige klanten met vloerverwarming die gewend waren met een cv-ketel te stoken, moeten er vaak aan wennen als bij plotseling invallende kou de warmtepomp met zijn ltv-verwarming meer tijd nodig heeft om de kamer op de gewenste temperatuur te krijgen. Of juist andersom, in situaties waarin het van de ene op de andere dag volop zomer wordt. Dan had de koeling ook al een paar dagen eerder in werking moeten treden. Het zijn volgens Neeleman eigenlijk alleen dat soort momenten dat ze toch even contact opnemen. ‘Maar dat heeft niets te maken met ontevredenheid over de techniek, het is puur gewenning aan een andere manier van verwarmen of koelen.’
Als de klanten van Neeleman voor een warmtepomp kiezen, is die keuze weloverwogen, zegt Neeleman. Zij willen duurzaam en zij willen van het gas af. ‘Wat ons opvalt is dat klanten nadrukkelijk op zoek zijn naar bedrijven die veel ervaring hebben in het installeren van warmtepompen. Kennelijk toch vanuit de wetenschap dat er ook gebruikers zijn die er minder over te spreken zijn. Voor hybride systemen geldt dat wat minder, maar een consument die voor all electric kiest, is ook aangewezen op een installateur die op dat gebied de kennis en vaardigheden in huis heeft. Als je als installateur wilt dat jouw klant geen spijt krijgt van die warmtepomp, moet je dus investeren in kennis. Jij bent voor de klant het houvast. Stel hem niet teleur. Zeg bijvoorbeeld eerlijk dat je voor een all electric-warmtepomp ook beduidend meer tijd kwijt bent, zowel aan voorbereiding als aan uitvoering. Dat kost dus ietsje meer.’
Vrijwel alle klanten van Neeleman die naar all electric willen hebben hun woningen door de jaren heen al nageïsoleerd. Ze hebben isolatieglas geplaatst en de buitenschil geïsoleerd. Het komt voor, zegt Neeleman, dat klanten willen overstappen op all electric terwijl ze hooguit 500 kuub gas verbruiken. ‘In die situaties vertel ik ze heel eerlijk dat ze niet moeten overstappen op een warmtepomp om de investering terug te verdienen. Ze kunnen dan nog steeds gaan voor all electric, omdat ze de focus volledig op verduurzaming richten. Want dat is een warmtepomp natuurlijk wel.’
Neeleman denkt dat een deel van de klachten die over prestaties van warmtepompen worden geuit afkomstig is van gebruikers in nieuwbouwwoningen. Zijn bedrijf wordt met zekere regelmaat om hulp gevraagd in woningen waar een ander de installatie heeft verzorgd. Dan blijkt vaak dat het afgiftesysteem niet goed is ingeregeld. ‘De gekste systemen kom je tegen. Warmtepompen in combinatie met een zonnecollector en dan ook nog eens een elektrische boiler. Gebruikers worden geconfronteerd met een enorm energieverbruik. Zo’n systeem wordt ergens op een webshop aangeboden, zonder een degelijke garantie. Dan is het ook logisch dat mensen spijt krijgen van hun investering.’