2. Duurzamer

Duurzaamheid gaat nagenoeg altijd gepaard met verlaging van de aanvoertemperatuur. Hoe lager de aanvoertemperatuur, hoe hoger het rendement van je hele systeem. Daarnaast is het zo dat hoe warmer de rookgassen zijn die door het dak worden afgevoerd, hoe meer energie je verliest. Je moet dus stoken op zo laag mogelijke temperaturen, zodat de rookgassen kunnen condenseren. Dat kan alleen als je afgiftesysteem op orde is.
Dat geldt niet alleen voor cv-ketels of individuele warmtepompen, maar straks ook voor stadsverwarming. Dat zijn nu nog HT-systemen op basis van restwarmte. Stadsverwarming is vaak een cv-ketel op afstand. Onderweg van de bron naar de huizen verlies je tientallen procenten aan energie. Om die reden zullen stadsverwarmingssystemen na 2030 overgaan naar midden- en lagetemperaturen. Om comfort te garanderen zullen dus ook daar de afgiftesystemen goed moeten worden ingeregeld.

3. Gebruik warmteafgiftesysteem optimaal

Hoe lager de ΔT van een warmtepomp hoe hoger het rendement. Bodemwarmtepompen hebben een hoger rendement dan lucht-watersystemen, omdat de aanvoertemperatuur hoger is. Dan pak je al je eerste 10 graden winst ten opzichte van luchtwarmtepompen. Daarbij komt dat de warmtegeleiding en daarmee de warmteoverdracht met bodemwater een stuk eenvoudiger is dan met lucht.
Mijn advies is om lucht-watersystemen niet op hoge temperaturen te laten werken. Als je met een aanvoertemperatuur van 60˚ werkt in plaats van met 50˚, dan gaat de COP van lucht-luchtssystemen zomaar naar beneden van 3,5 naar 2,5, afhankelijk van het type warmtepomp en de omgevingstemperatuur. Die 10 graden meer die je met een ketel wél kon pakken, moet je niet willen met een warmtepomp. Dus als je naar een warmtepomp gaat, kijk eerst naar het warmteafgiftesysteem. Gebruik dat optimaal. Een vijfde deel van de 75 procent besparing die je kunt halen met een warmtepomp bleek toe te schrijven aan de verbetering van het waterzijdige systeem. Dat verschil is significant. Dat kan zo maar het verschil zijn tussen terugverdienen en niet terugverdienen.

Hoe waterzijdig inregelen?

1. Kijk of dimensionering goed is

Per kW thermisch vermogen van de warmtepomp moet minstens 10 liter water aanwezig zijn. Doe je dat niet, dan moet je met een te kleine hoeveelheid water de afgiftesystemen die zijn aangesloten op je warmtebron van water voorzien. Dat betekent dat je systeem met name in de minder koude periodes heel veel aan en uit gaat (pendelen) en dat is energetisch heel inefficiënt. Bovendien slijt je circulatiepomp veel sneller als het water elke keer op een druk van bijvoorbeeld 40 bar wordt gebracht voor het warmtepompproces van comprimeren, condenseren, expanderen en verdampen. Het opnemen van een extra buffer helpt. Dan kan de warmtepomp ‘uren draaien’. Het is belangrijk altijd te beginnen met het bepalen waar een bewoner wil stoken. Is dat bijvoorbeeld alleen op de begane grond, omdat hij de slaapkamers boven op een andere manier verwarmt of helemaal niet, dan is het verstandig om te kiezen voor een warmtepompsysteem met een kleiner vermogen. Doe je dat niet, dan heb je een te dure warmtepomp die ook nog eens duurder is in het energiegebruik en in het onderhoud. Dimensioneer een warmtepompsysteem op wat een klant gebruikelijk stookt. Wil die dan onverhoopt een of twee radiatoren ‘bijzetten’, dan kan je warmtepomp dat gewoon aan, alleen duurt het wat langer voordat alles warm is. Zeker bij hybride systemen is onderdimensioneren beter dan dat je dimensioneert voor het hele huis.

2. Installeer dynamische flowbegrenzers

Als je het warme water via de circulatiepomp het systeem instuurt, dan zoekt het de weg van de minste weerstand. Als er weinig weerstand is, dan komt het water heel snel terug. De oplossing is het plaatsen van dynamische flowbegrenzers vóór je radiatoren of andere afgiftesystemen. Het voordeel van dynamische begrenzers is dat deze weerstand creëren voor elke radiator. Bij veel water is er veel weerstand; bij weinig water is er weinig weerstand. Al die begrenzers samen zorgen ervoor dat alle radiatoren dezelfde ΔT hebben, ofwel dezelfde uitgangstemperatuur. Simpel gezegd zorgen flowbegrenzers ervoor dat alle afgiftesystemen de hoeveelheid water krijgen die passen bij het oppervlak van de radiator. Dat zorgt ervoor dat je het volledige warmtewisselend oppervlak van de afgiftesystemen benut. Daar verdien je geld mee. Doe je dat namelijk niet, dan moet het systeem het compenseren door een hogere aanvoertemperatuur, want je klant wil wel een lekker warm huis.

3. Zet de temperatuur naar beneden

Wat bij een hybride systeem (waar dus een gasketel naast de warmtepomp wordt geplaatst) heel belangrijk is, is de aanvoertemperatuur van de ketel naar beneden bij te stellen. Belangrijk is dat je dan ook het vermogen van de ketel naar beneden bijstelt. Dit om te voorkomen dat het systeem gaat pendelen.