Grootschalige warmtebuffering en centraal opgestelde, efficiënte middentemperatuurwarmtepompen die alleen warmte maken wanneer er duurzame stroom en ruimte op het net is. Dat uitgangspunt vormt de basis voor de energievoorziening van het warmtenet in Groenpoort. De nieuwbouwwijk is een project van Duurzame Energie Veenendaal-Oost (Devo). Het lokale energiebedrijf ging een samenwerking aan met Linthorst Techniek, dat de ontwikkeling en realisatie van het energiesysteem voor zijn rekening nam. Al sinds 2010 richt de totaalinstallateur zich op het ontwikkelen en optimaliseren van een dergelijke verduurzamingsstrategie, vertelt algemeen directeur Gijs Linthorst. ‘In 2017 pasten we deze strategie voor het eerst toe, in een wijk met 450 woningen in Leiden’, vertelt hij. ‘Daar ging het om bestaande bouw, maar naarmate netcongestie een steeds groter probleem werd en de efficiëntie van de warmtepompen sterk verbeterde, werd het concept ook voor nieuwbouw aantrekkelijker. In Groenpoort was die congestie zelfs de voornaamste reden om deze strategie toe te passen, want voor individuele warmtepompen was hier geen ruimte.’

‘Geen techniek duurzamer, betaalbaarder én beter toepasbaar in tijden van congestie’

Warmtepompen en buffer

Maar hoe ziet het systeem er precies uit? In de wijk ligt een buffer van HoCoSto (Hot Cold Storage), een zusterbedrijf van Linthorst Techniek. In deze buffer kan 1.500 m³ water worden verwarmd tot maximaal 75 °C. De buffer wordt gevoed door 3MW aan warmtepompen, die midden in de wijk zijn geplaatst. Het gaat om water-waterwarmtepompen gevoed door twee openbronsystemen, en lucht-waterwarmtepompen. De grondwarmtepompen leveren 1.800 kW vermogen; de lucht-waterwarmtepompen 1.200 kW. Daarmee worden de 930 woningen rechtstreeks verwarmd en gekoeld. Door de combinatie met een buffer kan de warmtecentrale ook relatief duurzaam en goedkoop verwarmen als er géén stroom is of als deze heel duur is om de warmtepompen te laten werken. ‘De stroom kopen we zelf in op momenten dat deze bewezen duurzaam wordt geproduceerd’, vertelt Linthorst. ‘Dat zijn dus ook de momenten dat congestie opspeelt en de prijzen kelderen. Is er geen goedkope, duurzame energie beschikbaar op het net, dan schakelen de warmtepompen uit en onttrekt het systeem warmte uit de buffer.’ Doordat het energiesysteem werkt met relatief grote warmtepompen en een grote buffer, kan het op de momenten dat er duurzame energie beschikbaar is ook veel warmte maken en opslaan. Dat maakt het systeem flexibel, waardoor het langere periodes zónder zon of wind kan overbruggen.
Deze flexibiliteit maakte het ook mogelijk een non-firm ATO af te sluiten met de netbeheerder. ‘Dat houdt in dat we tijdens de piekuren in de ochtend en avond de warmtepompen niet mogen gebruiken’, legt Linthorst uit. ‘In die periode vangt de buffer de energievraag op. Daar tegenover staat een korting op de nettarieven.’