Tijdens een keuring door Zeemanelektro.nl werd een slechte isolatieweerstand aangetroffen op een afgaande groep. Dit bleek ernstig doorgebrande bedrading te zijn in een lasdoos.

Verplichting een noodzaak?

Over de vraag of de norm omgezet zou moeten worden naar een verplichte periodieke keuring van woninggebonden installaties zijn de meningen verdeeld. John van Vugt, vakspecialist Elektrotechniek bij Techniek Nederland: ‘Er zijn in elk geval geen signalen bekend die erop wijzen dat de norm zal worden omgezet naar een verplichte keuring. We bevelen het onze leden echter wel aan om hem toe te passen. Onder andere omdat er steeds meer installatietechniek in woningen wordt ondergebracht, maar ook omdat verzekeraars, woningbouwcorporaties en installateurs de norm in toenemende mate hanteren.’
‘Uitbreidingen van de traditionele installatietechniek zijn onder meer de voor de hand liggende pv-panelen en warmtepompen, maar ook het aantal laadpalen bij woningen neemt toe. Daarbij worden er steeds meer serieuze regelingen toegepast om de energiestromen optimaal af te stemmen op vraag en aanbod of om installaties eenvoudig of automatisch te kunnen bedienen. De meterkast van nu ziet er dan ook beduidend anders uit dan voorheen, maar waar het echt om gaat is dat de kans op installatietechnische fouten toeneemt. Fouten die mogelijk kunnen leiden tot gevaarlijke situaties zoals brand. Wat dat betreft zou het echt goed zijn wanneer een verplichte woning-APK wordt geïntroduceerd.’

De technische dienst merkte bij controle op dat de aarding niet was aangesloten.

Breder dan alleen het toestel

Op zich zijn eigenaren en gebruikers van woningen al verplicht om hun installaties in goede staat te houden. Dit is onder meer beschreven in artikel 1.16 van het Bouwbesluit, waar de zogenaamde ‘zorgplicht’ ter sprake komt. Dit artikel eist dat installaties functioneren overeenkomstig de van toepassing zijnde voorschriften, adequaat worden beheerd, onderhouden en gecontroleerd, en zodanig worden gebruikt dat er geen gevaar voor de gezondheid of de veiligheid ontstaat of voortduurt. De handhaving hiervan door gemeenten is echter praktisch nul en zeker woninggebruikers zijn veelal niet eens echt op de hoogte van deze zorgplicht.
Maas: ‘Hoewel er relatief veel woningbranden in de meterkast ontstaan, worden er geen verplichte extra inspecties uitgevoerd. En dat terwijl de kast met alle nieuwe installaties steeds voller wordt én – een niet te onderschatten factor – ook door veel mensen als opslag wordt gebruikt, met alle risico’s van dien. Wat dat betreft zie ik een ‘verplichte’ APK van woningen ook wel zitten; een visuele controle van mogelijk gevaarlijke zaken die je er relatief makkelijk uitpikt. Let wel: geen officiële inspectie, maar zeker een goede eerste stap. Niet in de laatste plaats omdat hier niet alleen naar het toestel zelf wordt gekeken – wat met een officiële inspectie vaak wel het geval is – maar ook naar de omgeving.’

‘Bizar dat verplichte woning-APK nog niet bestaat’

Tegengeluid

Toch zijn er ook tegengeluiden. Sietse Zeeman, eigenaar van Zeemanelektro.nl: ‘Wij passen Nen 8025 niet toe, omdat wij de eisen in de norm als ‘minimale eisen’ zien. Als erkend installateur leg je de lat vaak een stuk hoger. Ik weet dan ook niet of Nen 8025 een wettelijke verplichting zou moeten worden, maar de installatiebranche zal hierin wel een voortrekkersrol moeten gaan vervullen. Gebeurt dit niet, dan nemen de verzekeringsmaatschappijen en/of anderen de touwtjes in handen.’

Grote pan op de pit en er ontstaat een zeer ongewenste en gevaarlijke situatie. Ook het elektrapunt zit erg dicht op het kookfornuis.

Woningbouwcorporaties

Als trainer op onder meer Nen 8025 weet Maas dat de norm wel de aandacht heeft van onder meer gemeenten en woningcorporaties. ‘Naar aanleiding van de NTA zijn indertijd al cursussen ontwikkeld om installateurs op te leiden als vakbekwaam persoon. Hoewel de cursussen vroeger zwaarder waren – ze duurden een aantal dagen en werden afgesloten met een examen – geef ik nog steeds trainingen aan onder meer de onderhoudsdiensten van woningcorporaties.’
Een van de corporaties die begin 2022 een training gaat volgen, is de Christelijke Woningstichting Patrimonium in Groningen. Henk van Guldener is Teamleider Technisch Service Onderhoud, wat betekent dat hij het dagelijkse onderhoudsproces en mutatiewerk aanstuurt. Van Guldener: ‘Onze 6.700 woningen bevinden zich verspreid over de stad en betreffen onder meer eengezinswoningen, portiek- en etagewoningen. In ons woningbezit hebben wij naast de welbekende hr-ketels, ook hybride warmtepompen, bodemwarmtepompen en collectieve cv-installaties Recent is onze afdeling Vastgoed ook nog gestart met een grootschalig project om woningen op Warmtestad aan te sluiten; een grote variatie aan installaties dus.’
Als organisatie vindt Patrimonium het opleiden en bijhouden van kennis erg belangrijk. Van Guldener: ‘De beoordelingscriteria uit Nen 8025, oftewel de woning-APK, sluiten goed aan op onze werkwijze van het mutatieproces en hoe wij de woningen controleren en onderhouden. Door onze mensen te trainen op deze specifieke norm, verwachten wij het mutatieproces verder te kunnen professionaliseren en de servicemedewerkers meer handvatten te kunnen geven hoe zij zaken moeten controleren en beoordelen. Wij hebben nu nog onvoldoende ervaring met het hanteren van Nen 8025, dus willen we eigenlijk ook geen uitspraak doen over de noodzaak hier een verplichting van te maken. Maar áls het verplicht wordt, dan moet het wel voor iedereen gelden.’

Veel mensen gebruiken de meterkast en technische ruimte vaak als opslagkast, met risico’s voor de brandveiligheid.

Woningbron

Michel Oomens is coördinator elektra & toezichthouder gas bij woningcorporatie Woonbron en houdt zich al jarenlang bezig met het veiligstellen van installaties. ‘De noodzaak hiervoor werd eigenlijk geboren toen nutsbedrijven moesten privatiseren. Vanaf dat moment waren de corporaties en huiseigenaren zelf verantwoordelijk voor de keuring van zowel gas, elektra als water. Nen 8025 is hierin altijd een goede leidraad voor ons geweest, evenals de trainingen die deze norm behandelen. Het streven is om al onze medewerkers minimaal elke vijf jaar te (her)scholen. Dat is belangrijk in ons vak, want er verandert veel en relatief snel binnen de installatietechniek.’
‘Dat we de norm als leidraad hanteren, betekent onder meer dat we op sommige punten scherper acteren. Bijvoorbeeld het eerder vervangen van groepenkasten dan wordt geadviseerd. Anderzijds is het met achttien mensen die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van onze 50.000 woningen niet mogelijk om een jaarlijkse inspectie uit te voeren, wat conform Nen 8025 ook niet hoeft. Ons streven is om elke woning ongeveer iedere zeven jaar gezien te hebben. De praktijk leert dat we bij elke controle eigenlijk altijd wel iets vinden. Van relatief onschuldig en zo op te lossen, tot volledige hennepkwekerijen die illegaal stroom aftappen.’
‘Vanuit mijn eigen optiek ben ik wat dat betreft absoluut vóór een verplichte woning-APK; en eigenlijk sterker: het is bizar dat die nog niet bestaat. Óveral worden eisen voor opgesteld, maar waar het om de veiligheid van de installaties in een woning gaat gebeurt het niet. Ik kan het niet verklaren. Het gaat vaak namelijk niet alleen om je eigen veiligheid, maar ook om die van directe buren.’
‘En ja: natuurlijk kost het geld. Maar júist als het verplicht zou worden, kun je het grootschalig aanpakken, waarmee de kosten per woning dalen. Wanneer dit een tijdje loopt, zul je bovendien niet meer aanlopen tegen achterstallig onderhoud dat alleen tegen hoge kosten is op te lossen. Voor de APK van je auto betaal je ook. Veiligheid heeft nu eenmaal een prijs.’

Tekst: Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: Industrie