Juni 2021
Zonneschoorsteen brengt licht, warmte en verkoeling in circulaire woning
Opvallend werk
Een woning die comfortabel, gezond, circulair, energieneutraal, onderhoudsarm en levensloopbestendig is. Ze bestaan niet alleen in verkoopfolders. Bouw Novum bouwt ze in Nijverdal. Een zonneschoorsteen neemt binnen het innoverende concept een opvallende positie in.
Op de traditionele beukmaat van 5,40 meter, ontwierp Bouw Novum -
uit het Overijsselse Luttenberg een bijzondere woning. Zo is de houten woning volledig demontabel en aan te passen aan de verschillende levensfasen van de bewoners. De bouwmaterialen worden zo dicht -mogelijk bij huis geproduceerd en voor een belangrijk deel geprefabriceerd. De toekomstige bewoners zullen voor hun energie volledig gebruik gaan maken van duurzame bronnen. Uiteraard liggen er pv-panelen op het dak en wordt de benodigde warmte geleverd door warmtepompen. --
‘We werkten samen met regionale partners,’ vertelt Marcel van den Noort van Bouw Novum. ‘Op een steenworp afstand van de bouwlocatie in Nijverdal huurden we voor dit project een assemblagehal. De houten elementen, geproduceerd in Holten, zijn in deze hal verder -afgebouwd. Vervolgens is daar ook het glas geplaatst en de gevelbekleding aangebracht.’
Zonneschoorsteen
Waar bij het bedenken van nieuwe bouwconcepten en –technieken nogal eens het uitvoeringsgemak en de efficiëntie centraal staan, waren dat in het geval van de woningen in Nijverdal vooral de bewoners. ‘Nul-op-de-meter is mooi, maar de bewonerseisen raken daarbij soms op de achtergrond. Dat moest dus anders; we wilden integrale kwaliteit bieden. We zijn simpelweg begonnen door op te schrijven wat er maatschappelijk allemaal speelt en daar passende antwoorden op te vinden door verschillende kennispartijen bij elkaar te brengen.’
Zo kwam ook Velux en het concept van de zonneschoorsteen in beeld. Deze is niet alleen een spil in de energiehuishouding, maar speelt ook een sleutelrol in het binnenklimaat. De zonneschoorsteen zorgt voor extra daglicht en natuurlijke ventilatie. Wanneer hoog in de woning ramen opengezet kunnen worden, kan de complete woning eenvoudig en energiezuinig door thermische trek worden gekoeld, zodat de temperatuur in huis ’s ochtends weer aangenaam is. De zonneschoorsteen bestaat uit een lichtstraat van Velux Integra-dakramen en zorgt ook voor daglicht in het midden van de woning. ‘Mensen hebben daglicht nodig, dat is een belangrijk onderdeel van comfort. In normale rijtjeswoningen komt daglicht doorgaans alleen aan de voor- en achterkant de woning binnen. Met de zonneschoorsteen zorgen we voor daglicht in het hart van de woning. In iedere ruimte, behalve het toilet en de berging, komt natuurlijk licht naar binnen.’
Naast de lichtinval heeft de zonneschoorsteen een cruciale rol bij het ventileren, verwarmen en koelen van de woning. Door de koppeling van de dakramen aan het Velux Active-systeem zijn deze eenvoudig met een smartphone of op voorgeprogrammeerde momenten te openen. De DucoBox Focus met zonesturing is het kloppend hart van het systeem. Deze ventilatiebox met interne regelkleppen regelt de luchtafvoer per zone. Dat leidt tot kleinere ventilatiehoeveelheden en dus minder ‘ventilatieverliezen’. Het verwarmingsgebruik wordt zo tot een minimum beperkt. Elektronisch gestuurde toevoerroosters voorzien de droge ruimten van verse buitenlucht. De woningen worden verwarmd met een monovalente warmtepomp op het dak. Van den Noort: ‘Met de strenge vorst afgelopen winter moest de installatietechniek direct de lakmoesproef doorstaan, maar de bewoners waren zonder uitzondering enthousiast over het comfort. De bewoners passen in de winter geen nachtverlaging toe en houden de temperatuur zo rond de 20 °C.
Centrale techniekwand
De bouwonderneming bouwt volledig ontkoppeld, wat betekent dat in vloeren en wanden geen installaties worden meegenomen. Daarmee gaat het bedrijf in tegen de huidige tendens van industrieel bouwen, waarbij de wanden juist vol met techniek zitten. ‘We hebben één centrale techniekwand, een holle wand in het hart van de woning, die door de bouwlagen gaat. De woning kan mede door deze ontkoppelde techniek meegroeien met de levensfasen van de bewoners, want is eenvoudig te demonteren maar ook uit te breiden. Het dak, de dakbedekking en de lichtstraat van de basiswoning verhuizen mee. In theorie zou de opbouw van een woning afkomstig kunnen zijn van de bewoners die de ruimte juist niet meer nodig hebben, omdat kinderen bijvoorbeeld uit huis gaan. ‘De bouwkundige elementen hebben na hun levensduur nog een heel behoorlijke restwaarde, omdat ze onbewerkt zijn. Ze kunnen gewoon weer opnieuw worden gebruikt.’
Als deze woningen in series worden gebouwd, zal het mede vanwege die circulariteit een heel betaalbaar concept blijken, voorspelt Van den Noort, die inschat dat de TCO voor corporaties gunstiger uitvalt.’
Tekst: Mari van Lieshout
Foto: Bouwnovum