Maart 2025
Zonnestroomboiler versus warmtepompboiler
Energiemanagement
Is een zonnestroomboiler of een warmtepompboiler de slimste keuze voor het maximaal benutten van de eigen opwek (en kosten voor terugleveren te voorkomen)? In deze polemiek nemen Wouter Wolfswinkel (Vattenfall) en Pascal van de Beek (Slimster) stelling. Wolfswinkel kiest vol overtuiging voor de zonnestroomboiler, Van de Beek ziet meer voordelen in de warmtepompboiler. Beide heren verdedigen hun standpunt met drie argumenten.
‘Er is geen eenvoudigere oplossing waarmee je zoveel van je eigen zonnestroom kunt benutten’
Wouter Wolfswinkel. innovatiemanager Vattenfall
1
Veel zonnepaneleneigenaren willen meer van hun opgewekte zonnestroom zelf gebruiken. Een zonnestroomboiler kan dit mogelijk maken. Uit onze berekeningen blijkt dat een gemiddeld huishouden met tien tot twaalf zonnepanelen en een 100 liter-zonnestroomboiler het eigenverbruik van zonnestroom bijna kan verdrievoudigen, tot wel 80 procent per jaar. Er is geen eenvoudigere oplossing waarmee je zoveel van je eigen zonnestroom kunt benutten. Met de nog resterende 20 procent teruglevering van zonnestroom, is de impact van het wegvallen van de salderingsregeling per 2027 een stuk minder.
2
Een zonnestroomboiler gebruikt alléén het overschot zonnestroom, niet meer en niet minder. De zonnestroomboiler levert dankzij de vermogensregelaar een continu variabel vermogen aan het elektrisch element van een gewone boiler. Dit vermogen is precies gelijk aan het zonnestroomoverschot van de woning op dat moment. In plaats van dit overschot terug te leveren aan het net, wordt het gebruikt voor het maken van warm water. Een warmtepompboiler is niet in staat om met een in vermogen variërende voeding te werken en zal dus niet altijd alléén zonnestroom gebruiken, maar vaak ook nog een deel uit het elektriciteitsnet. Uit onze simulaties blijkt dat een warmtepompboiler ongeveer 25 procent van het zonnestroomoverschot kan gebruiken. De zonnestroomboiler daarentegen gebruikt ongeveer 50 procent van het zonnestroomoverschot.
3
Als laatste kun je met de zonnestroomboiler ook besparen op je gasverbruik. Het met het zonnestroomoverschot ‘gratis’ geproduceerde warm water, hoef je namelijk niet meer met de cv-ketel te bereiden. En minder gasverbruik is zeker als de gasprijzen stijgen aantrekkelijk, en zorgt voor minder CO2-uitstoot.
Reactie Pascal van de Beek:
De zinsnede dat er ‘geen eenvoudigere oplossing is om zoveel van je eigen zonnestroom te benutten’ is wat Slimster betreft precies waar de schoen wringt. Met elke kilowattuur duurzaam opgewekte stroom wordt er ook een kilowattuur grijze stroom overbodig. Laten we daarom vooral streven naar het zo efficiënt mogelijk gebruik van duurzame stroom, zoals van eigen zonnepanelen. Een elektrische boiler die puur ontwikkeld is om vooral zoveel mogelijk stroom te gebruiken, past wat ons betreft niet in die visie.
Wat betreft het verminderen van gasverbruik en daarmee kosten: tot aan 2027 zal de zonnestroomboiler juist voor een hogere energierekening zorgen. De terugleverkosten en het gasverbruik dat je ermee voorkomt, wegen niet op tegen de gemiste terugleververgoedingen.
‘Warmtepompboiler verbruikt drie tot vijf keer minder stroom voor dezelfde hoeveelheid warm water’
Pascal van de Beek, productspecialist Slimster
1
Het is een misvatting dat terugleverkosten ervoor zorgen dat consumenten onderaan de streep moeten betalen voor hun teruggeleverde zonnestroom. Zolang de salderingsregeling nog geldt is een ‘zonnestroomboiler’ financieel gezien dan ook niet interessant, het leidt juist tot een hogere energierekening. Stopt de salderingsregeling en blijven terugleverkosten van kracht, dan kan de situatie mogelijk veranderen. Al blijft dit afhankelijk van de ontwikkeling van de energiemarktprijzen, regelgeving met betrekking tot een ‘redelijke terugleververgoeding’ en de ontwikkeling van de energiebelasting.
2
Daarbij komt dat een zonnestroomboiler leidt tot een blijvende afhankelijkheid van een tweede tapwaterbron, in veel gevallen de gasgestookte cv-ketel. Dit omdat de boiler in de donkere herfst- en wintermaanden niet of nauwelijks werkt. Het gebruik van de zonnestroomboiler op netstroom is daarbij geen alternatief, wegens het beperkte rendement en de daardoor hoge elektriciteitskosten in vergelijking met gas. Bovendien is stroom in deze maanden grotendeels afkomstig van gas- en kolencentrales, wat het zelfs een minder duurzaam alternatief voor de cv-ketel maakt.
3
Tot slot is er in de vorm van de warmtepompboiler al een efficiëntere oplossing. Deze verbruikt drie tot vijf keer minder stroom voor dezelfde hoeveelheid warm water. Daardoor houd je meer zonnestroom over voor andere toepassingen, zoals huishoudelijke apparaten, het opladen van een elektrische auto of opslag in een thuisbatterij. Bovendien is het bij veel warmtepompboilers mogelijk de bedrijfstijden in te stellen, waarmee je deze ook in de zomer grotendeels kunt laten draaien op eigen zonnestroom.
Reactie Wouter Wolfswinkel:
De zonnestroomboiler is in staat om de helft van de opwek van een doorsnee pv-systeem nuttig te gebruiken. Dat lukt niet met een warmtepompboiler en ook niet met een thuisbatterij, hoe slim je die ook aanstuurt. De zonnestroomboiler is bij uitstek een oplossing voor het optimaal benutten van overtollige en niet te salderen zonnestroom. Vanaf 2027 geldt dat voor alle pv-systemen en is het onaantrekkelijk om overtollige zonnestroom direct aan het net terug te leveren.
De realiteit is natuurlijk niet zo zwart-wit. We willen immers onze woningen ook nog duurzaam gaan verwarmen. Doe je dat met een warmtenet of groen gas dan blijft de zonnestroomboiler een prima keuze. Ga je over op een warmtepomp, dan is juist de combinatie aantrekkelijk: een zonnestroomboiler die heel precies het zonnestroom-overschot kan omzetten in warm water én een warmtepomp die heel efficiënt warm water kan maken als er geen zonnestroom-overschot is.