Branders zijn keurig afgestemd om de samenstelling van ons gas en de gasdruk. Daarom branden pitten zo mooi blauw. Als dat niet gebeurt, is er iets aan de hand. Het verschijnsel kan erop wijzen dat er geen volledige verbranding plaatsvindt. Voor een volledige verbranding is een goede verhouding en vermenging van gas en zuurstof nodig.
Iedere verstoring van dit proces brengt een onvolledige verbranding teweeg en verkleuring. Andersom geredeneerd ligt het een tikkeltje genuanceerder. Een volledige verbranding van gas kan toch gepaard gaan met verkleuring. Daar kwam Installateur Jan Geurt Hupkes bij toeval achter na een telefoontje van een ongeruste klant. Zij belde Hupkes omdat de vlammen van haar gasfornuis niet mooi blauw waren zoal zij gewend was, maar oranje. Ze stuurde hem een paar foto’s zodat de installateur zelf kon zien wat er aan de hand was. Hupkes' eerste gedachte ging uit naar een te hoge concentratie koolmonoxide, omdat dit een enigszins vergelijkbaar beeld geeft.

'Ik ben er meteen naartoe gegaan, omdat ik het verontrustend vond. Het eerste gedeelte van de vlam was keurig blauw, zoals het hoort, maar er zat een oranje vlam bovenop. Dat vond ik raadselachtig omdat mij geleerd is dat bij koolmonoxide de vlam eigenlijk helemaal geel kleurt. Ik vond het ook opmerkelijk dat het verschijnsel zich van de ene op de andere dag voordeed.'
Na aankomst controleerde Hupkes eerst de gasvoordruk. ‘Wanneer er problemen zijn met het gas is dat de eerste actie die moet worden ondernomen. Ik vroeg vervolgens of er toevallig iemand van het gas- bedrijf langs was geweest om een meter te vervangen, maar dat was ook niet het geval.'

'Omdat de bewoners in de huiskamer ook een pelletkachel hadden staan, wilde ik de aanwezigheid van koolmonoxide niet uitsluiten. Maar mijn metingen lieten zien dat er nul koolmonoxide was. De klant kon zelf ook niet aangeven wat er was veranderd met een dag eerder. Ik zag wel dat er een luchtbevochtiger in huis was, een ionisatiebevochtiger. Ik had eigenlijk geen idee of dat apparaat de oorzaak zou kunnen zijn, maar vroeg haar toch maar om de bevochtiger uit te zetten en na een uurtje opnieuw te kijken of de vlammen nog steeds oranje kleurden.'

Weer keurig blauw

Een uur later belde de klant Hupkes met de mededeling dat het al minder was. Weer een uur later liet zij weten dat het gasfornuis nu echt weer keurig blauw brandde. 'Ik ben vervolgens eens verder gaan kijken of ik informatie kon vinden over een relatie tussen luchtvochtigheid en het oranje kleuren van een gasvlam. Het leek me sterk dat mijn klant de enige was met dit probleem. Zelf heb ik ook een luchtbevochtiger, weliswaar werkend volgens een ander principe, maar dat moest volgens mij niets uitmaken; alle luchtbevochtigers verhogen de RV. En bij mij staat de luchtbevochtiger ook in een open verbinding met de keuken. Mogelijk doet het verschijnsel zich sterker voor bij een ionisatie-luchtbevochtiger, waarbij ook zo'n stoompluimpje zichtbaar is. Het kan natuurlijk ook zijn dat de ventilatielucht bij mij anders door de ruimte beweegt en een andere menging van de lucht plaatsheeft.'

Plantenspuit

Voor Fred Vos van UNETO-VNI was de verkleuring van de gasvlam door gebruik van een luchtbevochtiger ook onbekend. Zelf nam hij meteen de proef op de som door met een plantenspuit water boven de gaspitten te vernevelen. Ook dan verandert de kleur van de vlam onmiddellijk van blauw naar oranje. 'Het hoeft dus niet te wijzen op een slechte verbranding, want er zit zuurstof genoeg in de lucht. Blijkbaar is gewoon de mate van vocht in de lucht van invloed. In een slecht geventileerde kleine ruimte met een open verbrandingstoestel kan de luchtvochtigheid flink oplopen. Bij verbranding van gas ontstaat immers ook waterdamp. De ruimte wordt vochtiger maar er is ook minder zuurstof. Dat bij koolmonoxide de vlam gaat verkleuren wordt dus niet op de eerste plaats veroorzaakt door de koolmonoxide, maar door de hoge luchtvochtigheid.'

 
Tekst: Mari van Lieshout
Fotografie: Industrie