december 2015
Kritisch rapport over koolmonoxide
In het rapport ‘Ongevallen met koolmonoxide’ velt de Onderzoeksraad Voor Veiligheid een hard oordeel over de installatiebranche als het gaat om ongelukken met koolmonoxide bij gastoestellen. Pijnlijk is vooral de conclusie dat regelmatig onderhoud van de cv-ketel of geiser geen garantie is voor het voorkomen van koolmonoxidevergiftiging. Zowel erkende als niet-erkende installateurs gaan in de fout. UNETO-VNI neemt nu haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om gasinstallaties veiliger te maken.
De conclusies van de Onderzoeksraad zijn ondubbelzinnig. In de gehele keten van overheid, fabrikanten van toestellen en rookgasafvoeren, installateurs en kwaliteitsorganisaties valt veel te verbeteren. Alleen op die manier kunnen ongelukken met koolmonoxide in de toekomst worden voorkomen. Ook voor de leden van UNETO-VNI en de brancheorganisatie zelf is er huiswerk.
Harde conclusies
Volgens de Onderzoeksraad hebben installateurs bij het controleren van de cv-ketel te weinig oog voor de rest van de installatie en voor het gebouw. Bij de ongelukken zijn in een aantal gevallen erkende installateurs betrokken, die in het bezit zijn van de vereiste kwaliteitslabels. Deze kwaliteitslabels vertonen in de praktijk grote hiaten.
Onderhoud geen garantie
De onderzoekers concluderen dat regelmatig onderhoud geen garantie is voor het voorkomen van koolmonoxidegevaar. Een aantal ongevallen vond namelijk plaats ondanks het feit dat bewoners of eigenaren de aanleg van de installatie en het periodiek onderhoud lieten uitvoeren door een erkend installateur. Volgens de Onderzoeksraad beperken installateurs zich te vaak tot de cv-ketel, terwijl bij aanleg, controle en onderhoud ook aandacht zou moeten zijn voor zaken als ventilatie en rookgasafvoer. Een deel van de ongevallen ontstaat volgens de onderzoekers door een gebrek aan kennis en inzicht, symptoombestrijding en een gebrek aan veiligheidsbewustzijn van de monteur.
Geschrokken
Voorzitter Titia Siertsema van UNETO-VNI is geschrokken van de conclusies van het rapport. ‘We waren bekend met de ongevallen met koolmonoxide. We wisten niet dat het op deze schaal plaatsvindt en zeker niet dat er in een aantal gevallen erkende installateurs bij betrokken zijn. Ook onze leden dus.’ Siertsema is glashelder over het standpunt van de brancheorganisatie. ‘UNETO-VNI gaat het oordeel van de Onderzoeksraad niet uit de weg. Er zijn ongelukken gebeurd en in een aantal gevallen zijn die veroorzaakt doordat installatiebedrijven steken hebben laten vallen. Geen misverstand daarover.
Tegelijkertijd is het wel zo dat het overgrote deel van de installatiebedrijven in Nederland goed, veilig en verantwoord werkt. Dat was in de afgelopen jaren zo en dat is ook vandaag nog zo. Maar elk ongeluk is er één te veel wat ons betreft. Daarom nemen we maatregelen.’
Aanbeveling
UNETO-VNI heeft haar leden nogmaals attent gemaakt op de aanbevelingen voor een veilige werking en onderhoud van cv-toestellen. UNETO-VNI adviseert haar leden dringend om gebruik te maken van deze richtlijn. Siertsema: ‘We kijken ook naar de lange termijn. Ik vind dat we zo snel mogelijk om de tafel moeten met de betrokken ministers over een zwaardere, uniforme erkenningsregeling. De conclusies van de Onderzoeksraad zijn ernstig. Daarom gaan we zo snel mogelijk onze voorstellen voor zo’n nieuwe regeling voorleggen aan onze leden.'
APK
UNETO-VNI pleit al jaren voor een verplichte APK voor woninginstallaties. De Onderzoeksraad heeft ervoor gekozen de APK en de opleverkeuring niet aan te bevelen. UNETO-VNI heeft daar teleurgesteld op gereageerd. Siertsema: "We vinden nog steeds dat deze maatregelen essentieel zijn bij het voorkomen van ongelukken.’
Alle informatie over koolmonoxide bij cv-ketels en geisers is te vinden op het LedenNet van UNETO-VNI in het dossier koolmonoxide.
Het rapport in het kort
De belangrijkste conclusies over de rol van installateurs
• Installateurs, zowel met als zonder kwaliteitslabel, kijken bij onderhoud doorgaans alleen naar het toestel.
• Kwaliteitslabels voor installateurs die vanuit de branche worden afgegeven, zouden de veiligheid moeten borgen. De systematiek achter deze kwaliteitslabels vertoont hiaten. De mate waarin verschilt per kwaliteitslabels.
Overige conclusies
• Ten onrechte wordt niet voorgeschreven dat installaties failsafe en foolproof moeten zijn. Failsafe betekent dat een gastoestel zichzelf uitschakelt zodra koolmonoxide vrijkomt. Foolproof houdt in dat een gastoestel zichzelf uitschakelt wanneer een foutieve handeling wordt verricht.
• Het Nederlandse stelsel dat de veiligheid van installaties moet borgen, vertoont hiaten. De veiligheid van installaties in Nederland kent veel minder waarborgen dan in de landen om ons heen.
• Koolmonoxidemelders zijn een effectief hulpmiddel bij het detecteren van koolmonoxidegevallen, maar zijn niet altijd betrouwbaar.
Aanbevelingen
• De overheid moet de regie in handen nemen om zorg te dragen voor een stelsel waarbij de veiligheid van bewoners geborgd wordt. De raad ziet met name een regisserende rol voor de Minister van Wonen en Rijksdienst en de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
• De Onderzoeksraad vindt dat er een wettelijk verplichte uniforme erkenningsregeling moet komen voor alle installateurs die verbrandingsinstallaties aanleggen en/of onderhouden.
• Er moeten wettelijke eisen komen die ertoe leiden dat gasinstallaties als geheel failsafe en foolproof zijn.
• De volledige testresultaten van koolmonoxidemelders moeten openbaar worden.
• Er moeten wettelijke eisen komen die de betrouwbaarheid en effectiviteit van koolmonoxidemelders waarborgt.
• Zorg voor voorlichting over de risico's van koolmonoxide.
• Monitor de problematiek en de effectiviteit van maatregelen door registratie en onderzoek van koolmonoxidegevallen. ’
|
Tekst: Dick Reijman, persvoorlichter UNETO-VNI
Fotografie: Linda Kindt