De presentatie van het trendrapport vond plaats op 16 november tijdens het congres ‘Toekomst van de Warmtepomp’ in het Louwman Museum in Den Haag. In het voorwoord rept hoofdonderzoeker Steven Heshusius van DNE over het vele ‘werk dat aan de winkel is’ om de voorspelde aantallen inderdaad te halen. Dat het nu al hard gaat is wel duidelijk. Na jaren van gestage groei worden er in 2022 in Nederland naar verwachting net onder de 100.000 warmtepompen geïnstalleerd. Dat is ruim 37 procent meer dan in 2021. Van de 100.000 verkochte warmtepompen komen er 30.000 in de bestaande bouw. Ongeveer de helft daarvan zijn hybride warmtepompen, de andere 15.000 zijn all-electric varianten. 

Vanaf 2026 gaat het hard

De spectaculaire stijging in de bestaande bouw als gevolg van de gasprijzen die dit jaar ‘door het dak’ gingen, zo schrijft Heshusius in het voorwoord van het Nationaal Trendrapport. Maar de grote slag op weg naar de voorspelde 2,7 miljoen warmtepompen in 2030 zal volgens Heshusius worden geslagen doordat afgeschreven cv-ketels vanaf 2026 minimaal moeten worden vervangen door een hybride warmtepomp. Die wordt nog wel ondersteund door een cv-ketel als het buiten te koud is, maar zorgt er wél voor dat woningen die nog niet goed genoeg geïsoleerd zijn voor een all-electric warmtepomp, toch voor het grootste deel van het gas af kunnen. Het best-case scenario van het trendrapport schetst een aantal van 1,7 miljoen bestaande woningen waarin in 2030 een warmtepomp staat. Hier bovenop komen nog de 900.000 warmtepompen die in nieuwbouwwoningen geïnstalleerd worden, en woningen die op een warmtenet aangesloten worden.

Warmtepomp draagt bij aan stabilisatie energiesysteem

De warmtepomp is volgens Heshusius voor veel consumenten nu de beste investering om hun maandlasten sterk te verlagen. Dat betekent volgens hem niet dat de warmtepomp uitsluitend een ‘redder in nood’ is bij extreme prijsschommelingen, veroorzaakt door een wankel energiesysteem. ‘Integendeel, de warmtepomp kan er juist aan bijdragen om het energiesysteem te stabiliseren. Grootschalige adoptie van warmtepompen zal er toe bijdragen dat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse leveranciers van fossiele brandstoffen. Dankzij de warmtepompen zullen gebouwen worden verwarmd met behulp van lokaal opgewekte, duurzame elektriciteit. Hiermee zal Nederland ook de uitstoot van broeikasgassen flink reduceren’, aldus Heshusius.

Actieplan hybride warmtepompen

De overheid heeft de afgelopen jaren al flinke stappen gezet om deze doelen te realiseren, zoals de verplichting tot gasloos bouwen en de ISDE voor isolatiemaatregelen en warmtepompen. Met het Actieplan (hybride) warmtepompen gooit de overheid hier nog een schepje bovenop. In het meest gunstige scenario uit dit Trendrapport leidt het actieplan tot een jaarlijkse groei van de markt van maar liefst 30 procent, en een totaal aantal geïnstalleerde warmtepompen in 2030 van 2,6 miljoen.

Géén onrealistische voorspelling

Frank Agterberg, voorzitter van de Vereniging Warmtepompen, is zich bewust van de scepsis die kan ontstaan over deze hoge aantallen. ‘Op dit moment kan er inderdaad nauwelijks worden voorzien in de vraag’, zo gaf hij toe bij de presentatie van het rapport. Oorzaken zijn de achterblijvende productiecapaciteit en het tekort aan warmtepompinstallateurs. Hij verwacht dat de levertijden, die voornamelijk te maken hebben met schaarste aan materialen en onderdelen zoals chips, in de loop van het komende jaar zullen normaliseren. De leden van de Vereniging Warmtepompen nemen op dit moment concrete stappen om de productiecapaciteit te verhogen.' Volgens onderzoeker Heshusius zullen de leveringsproblemen minder worden als internationale leveranciers Nederland meer gaan zien als aantrekkelijke afzetmark. En dat gaat zeker gebeuren de komende jaren. Ook aan het tekort aan warmtepompmonteurs wordt gewerkt. 'Bestaande cv-monteurs worden omgeschoold’, zo zei Agterberg die hamerde op het belang dat overheid, leveranciers en installateurs duurzaam de handen ineenslaan.

Randvoorwaarden

Volgens Agterberg is en blijft het doel om Nederland helemaal aardgasvrij te krijgen in 2050. 'De reacties die wij van onze achterban krijgen zijn positief, maar ook kritisch. Iedereen ziet dat er meer moet gebeuren dan de warmtepomp als optie noemen en wat subsidie beschikbaar stellen. Wij hebben daarom de randvoorwaarden op een rij gezet (zie kader) om de opschaling waar te maken.'

Lees ook:

• Actieplan hybride: 1 miljoen hybride warmtepompen in 2030
• Itho Daalderop schroeft warmtepompproductie op naar 100.000 per jaar
• BDR Thermea produceert vanaf 2026 jaarlijks 800.000 warmtepompen