Bakstenen worden gemaakt van klei. Klei heeft een vochtpercentage van ongeveer 30 % en moet worden gedroogd voordat de stenen kunnen worden gebakken. Anders kunnen ze in de oven uiteenvallen of barsten. Dat drogen gebeurt in Nederland met kamerdrogers. Bij een temperatuur oplopend van 40 tot 80 ˚C zweet de klei langzaam het vocht uit. Normaliter een proces waarvoor verbrandingswarmte wordt gebruikt. Erik Boot, hoofd nieuwe procestechnologie van Wienerberger ontwierp een nieuw proces waarvan het hart wordt gevormd door de Sabroe HeatPAC716 warmtepomp.

Verhitten droge lucht

‘Deze warmtepomp heeft een 16 cilinder zuigercompressor met een verwarmingsvermogen van 1.385 kW. De uit de droogkamers afgevoerde natte lucht met waterdamp wordt gecondenseerd waardoor de verdampingswarmte vrijkomt. Deze warmte kan niet direct worden gebruikt omdat de temperatuur te laag is. De warmtepomp zorgt ervoor dat de energie van een lagere temperatuur wordt opgevoerd naar een hogere tempratuur. In de compressie-warmtepomp wordt de teruggewonnen warmte gebruikt om water van 90˚C te genereren dat we gebruiken om de droge lucht voor de droogkamers te verhitten’, aldus Boot.

125 m³ gas per uur besparen

De industriële warmtepompen van Sabroe blinken volgens Boot uit in efficiency en duurzaamheid en sluiten goed aan op de transitie naar duurzame energiebronnen. ‘Door in de engineeringsfase met name het secundaire circuit goed te ontwerpen en dimensioneren, kun je de prestaties van een warmtepomp maximaal optimaliseren’, legt Jacob de Graaf van installatiebedrijf Bort De Graaf uit. ‘Wanneer Wienerberger de operationele capaciteit van de Sabroe warmtepomp volledig benut, bespaart de baksteenfabriek zo’n 125 m³ gas per uur.’

Compressiewarmtepomp

Wienerberger heeft volgens Boot bewust gekozen voor de compressiewarmtepomp. ‘We hebben op een project op een van onze productielocaties in Oostenrijk geëxperimenteerd met een absorptiewarmtepomp, maar dat was lastig inregelen. Een absorptiepomp werkt met afvalwarmte, dat kan nog wel bij een tunneldroger, maar is lastiger bij aparte kamers. Je moet extra stoken als het niet warm genoeg wordt. Bij de compressiewarmtepomp hebben we alleen met de droogkamers te maken. Dat is eenvoudiger.’

Multidisciplinaire benadering

De pilot in Opheusden kan de opmaat zijn voor een snelle verdere verduurzaming van de 17 andere productielocaties van Wienerberger in Nederland als ook fabrieken in andere landen in Europa. Zowel Bort De Graaf als Wienerberger zijn het erover eens dat energietransitie-projecten zoals nu in Opheusden vragen om een multidisciplinaire benadering. Ze benadrukken dat de samenwerking tussen installatiebedrijf, eindgebruiker en een leverancier als Sabroe uiteindelijk bepalend is voor het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen.