De effecten van het rekenen met de geactualiseerde data werden duidelijk bij het opstellen van een nieuwe categorie-1 productkaart voor een warmtepomp. Daaruit bleek dat koudemiddel en elektronica die in de warmtepomp zitten, nog niet zijn verwerkt in de milieudata. Als logisch gevolg van de verslechtering van de milieuscore heeft de warmtepomp een hoger aandeel in het resultaat van de milieuprestatieberekening gekregen.

Warmtepomp belangrijk in energietransitie

Jan-Willem Groot, directeur van Stichting NMD, geeft aan dat het ertoe kan leiden dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen om een warmtepomp (met geactualiseerde data) in een bouwwerk te kunnen opnemen. ‘Vanuit het oogpunt van duurzaamheid zou ik het een probleem vinden als daardoor de warmtepomp niet meer wordt toegepast. Uiteindelijk leveren de warmtepompen een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en aan de vermindering van de CO₂-uitstoot.’

Tijdelijke verrekenfactor

Groot wil het probleem niet zomaar even bij de leveranciers van warmtepompen neerleggen. ‘Dat zou niet terecht zijn’, zegt hij. ‘Daarom hebben wij besloten in samenspraak met het Ministerie van BZK, FME en Techniek Nederland een ‘tijdelijke verrekenfactor’ in te voeren die op warmtepompen met geactualiseerde productkaarten mag worden toegepast.’ De verrekenfactor zorgt ervoor dat de berekende milieu-impact tussen de oude en de nieuwe situatie wordt genivelleerd. Het betekent dat milieuscore van de warmtepomp voor dit moment op eenzelfde niveau ligt als voor de actualisatie. Met de toepassing van de verrekenfactor blijft het mogelijk de warmtepomp in te zetten.’

Beide benen op de grond

Robert van Beek van de FME zegt op de website van NMD dat de actualisatie van de data ertoe leidt dat we even weer met beide benen op de grond komen te staan. ‘Het positieve eraan is dat de warmtepomp gestimuleerd wordt zich nog verder te ontwikkelen. Er is nog veel mogelijk op dit gebied. Te denken valt aan het gebruik van natuurlijke koelmiddelen, milieuvriendelijkere elektronica en de verlenging van de levensduur.’

Milieuscore geeft onvolledig beeld

Volgens voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland geeft de milieuscore van warmtepompen een ‘onvolledig beeld’. ‘De score geeft namelijk alléén de milieubelasting van materialen aan en laat de energieprestatie volledig buiten beschouwing. Dankzij de warmtepomp verbruiken nieuwbouwwoningen helemaal geen aardgas meer en daalt de CO₂-uitstoot met de helft. Daarmee leveren warmtepompen een onmisbare bijdrage aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.’

Circulariteit

Wat betreft Techniek Nederland moet er een integrale milieu- en energieprestatienorm komen die geldt voor de gehele technische levensduur van apparaten en materialen. Op basis van zo’n norm is er volgens Terpstra volstrekt geen twijfel over de toepassing van duurzame energietechnieken zoals warmtepompen. ‘Veel materialen uit een warmtepomp worden al hergebruikt. Ze krijgen een tweede leven in een nieuwe warmtepomp of in een andere toepassing. Als brancheorganisatie intensiveren wij de komende tijd de inspanningen om samen met de fabrikanten grote stappen te maken naar circulariteit. Daarnaast is de innovatie van warmtepompen in volle gang. Apparaten worden steeds kleiner waardoor minder materialen nodig zijn om het apparaat te produceren’, aldus Terpstra.