“Het is 2020. Wat leek dat ver weg toen we tijdens de millenniumwissel figuurlijk naar de horizon keken hoe de wereld er vandaag uit zou zien. In de toekomst kijken is iets wat we graag doen. De consequenties daaruit trekken vinden we een stuk minder leuk. Zeker als de boodschap van dat kijkje in de toekomst ons niet bevalt.

Grenzen aan de groei

De Club van Rome publiceerde in 1972 haar rapport ‘Grenzen aan de groei’. Korte samenvatting: binnen vijftig jaar zouden de grondstoffen op zijn en over honderd jaar zou de planeet onleefbaar worden. Ondanks dit doemscenario hebben we daarna vijftig jaar lang bar weinig gedaan om het tij te keren. De planeet is nu bijna op, maar de inmiddels 8 miljard inwoners doen ook in 2020 weer liever hun oren dicht als wetenschappers de alarmbel luiden voor de komende dertig jaar.

Geitenwollensokkengekkies

Niet dat er helemaal niks is gebeurd in de afgelopen vijftig jaar. Waren het aanvankelijk nog de idealisten die werden weggezet als macrobiologische, vegetarische geitenwollensokengekkies, vanaf 2000 is het langzaam een soort wedstrijd geworden. Altijd was er wel weer iemand die zich er op voor liet staan het duurzaamste huis van Nederland te hebben laten bouwen. Of een dorp, stad of bedrijf claimde het eerste energieneutrale gemeentehuis of zwembad te hebben of te zijn verhuisd naar het energiezuinigste kantoor van Nederland. En energiebedrijven streden om de onofficiële titel groenste energieleverancier van Nederland.

Duurzaamheidswedstrijdjes

En de duurzaamheidswedstrijdjes werden opgeschaald. Er zijn al bijna geen steden of gemeentes meer in Nederland die niet de ambitie uitspreken om energieneutraal te worden binnen tien of twintig jaar. Datzelfde geldt voor provincies; Groningen, Brabant, Gelderland, allemaal willen ze energieneutraal zijn ergens in de komende twintig jaar. En Nederland als land blijft natuurlijk niet achter; dat streeft ernaar in 2050 energieneutraal zijn.

Klimaatneutraal continent

Maar het kan nog groter, want Europa heeft zich opgeworpen als kandidaat voor het eerste klimaatneutrale continent ter wereld.  Eurocommissaris Frans Timmermans tekende alvast de contouren met onder andere 2 miljard extra bomen, 1 miljoen laadpalen en renovatie van miljoenen huizen. Een overgangsfonds met 100 miljard euro moet ervoor gaan zorgen dat iedereen in Europa mee kan doen aan Timmermans Green Deal en er geen tweedeling ontstaat tussen de lidstaten.

Duurzaamste planeet

Allemaal in de toekomst, dus we moeten het nog even afwachten of dat lukt. Maar als we dan toch bezig zijn, roep ik op om van de aarde de duurzaamste planeet van het heelal te maken. Gewoon, omdat het leuk is om met z’n allen samen een wedstrijd te winnen. Op weg naar die eindoverwinning zonder verliezers gaat u zich over twee weken op de VSK beurs nog even oriënteren met welke duurzame installaties we die overwinning gaan binnenslepen in de komende decennia.

Midden in de Toekomst

In Utrecht staat het thema ‘Midden in de Toekomst’ centraal. Ik permitteer me even een filosofische duiding van deze themakeuze. Staande aan de kust kijk ik in de verte naar de horizon. Er is niets te zien feitelijk en toch kijken we graag uit over zee. Blijf zeker kijken naar die verre toekomst, maar kijk niet te lang, want de organisatie van de VSK heeft helemaal gelijk; we zitten er al middenin. Geniet daarvan, maar ook: doe er iets aan!

Gelukkig Nieuwjaar."