De natuurorganisatie is er niet gerust op dat de duurzame technieken het uiteindelijk winnen van de hr-ketel. Om de klimaatdoelstellingen te halen zou de verkoop van hr-ketels juist omlaag moeten. ‘De cijfers laten zien dat het niet vanzelf goed komt met de overstap naar aardgasvrij wonen’, zegt Rob van Tilburg van Natuur & Milieu op de website van de natuurorganisatie. ‘Wie nu een hr-ketel aanschaft, heeft de komende 15 jaar nog aardgas nodig. De hr-ketel blijft de warmtemarkt domineren, alternatieve technieken winnen slechts mondjesmaat terrein.’

Geen rendement zonder isolatie

De directeur Programma’s noemt het noodzakelijk dat we in Nederland veel meer en beter gaan isoleren. ‘Dat is voor de toepasbaarheid van veel duurzame technieken de eerste stap. Daarom roepen we de overheid op isoleren veel aantrekkelijker te maken en desnoods wettelijk te verplichten bij woningoverdracht.’

In een reactie bij het Radio1 journaal gaf TN-voorzitter Techniek Nederland aan het daarover eens te zijn met van Tilburg. ’Er wordt de installatiesector weleens verweten heel makkelijk maar weer een hr-ketel te adviseren als de oude aan vervanging is. Maar bij een goed advies hoort ook dat onze installateurs eerlijk aangeven dat een investering in bijvoorbeeld een warmtepomp geen enkele zin heeft als het huis niet heel goed is geïsoleerd, omdat het rendement dan ver door de bodem gaat.’

Verkooprecord hr-ketel

De groei van 4,8% ten opzichte van 2018 is fors meer dan de groei van 1,1% in het jaar daarvoor. De afgelopen zes jaar is er sprake van een stijgende trend. Het gaat hier hoofdzakelijk om de vervanging van ketels in de bestaande bouw. In de nieuwbouw worden steeds minder woningen op aardgas aangesloten, sinds er geen aansluitplicht meer geldt. Begin 2020 was 83% van de nieuwbouwwoningen aardgasvrij.

Overige technieken in de lift

De alternatieve technieken winnen wel terrein, getuige de verkoop van het aantal warmtepompen dat van alle verwarmingstechnieken relatief de grootste stijging vertoonde. In 2019 zijn 45.000 warmtepompen voor verwarming verkocht, een groei van 25% ten opzichte van 2018. In absolute aantallen blijft deze verwarmingstechniek daarmee echter nog sterk achter bij de verkoop van hr-ketels (450.000). Een deel van de hr-ketels wordt weliswaar geïnstalleerd in combinatie met een warmtepomp. Hoe groot dit aandeel hybride-installaties is, is niet bekend.
Het aantal aansluitingen op een warmtenet steeg in 2019 met 3,5% tot ruim 400.000. Het totale nieuw geplaatste oppervlakte aan zonneboilers nam in 2019 ten opzichte van 2018 toe met ruim 21.000 vierkante meter.

Geen somberman

Hoewel Terpstra ook liever een andere beweging had gezien dan de door Natuur & Milieu gevonden beweging, gaf hij bij het Radio 1 journaal aan dat de cijfers niet alleen maar aanleiding zijn om te somberen. ‘Ten eerste betekent vervanging -zelfs door een hr-ketel - in alle gevallen een flinke rendementsverbetering. En ten tweede wordt bij vervanging, zoals Natuur & Milieu ook aangeeft in het rapport, steeds vaker een hybride systeem geplaatst. Daarbij wordt naast een warmtepomp nog slechts een hr-ketel voor de pieklast. Dat betekent een flinke verlaging van de CO2-uitstoot.’ Verder noemde de voorzitter gas ‘spotgoedkoop’ wat volgens hem de iets duurdere gasloze technieken op achterstand zet ten opzichte van de ouderwetse gasketel. ‘Een CO2-heffing op gas is daarom zeker iets waarover onze regering moet nadenken om duurzame technieken daarmee te stimuleren.’